Kıbrıs’ta bütün ada sakinlerini kapsayacak şekilde yapılan
en son resmi nüfus sayımı 11 Aralık 1960 tarihlidir.[1]
Burada, Kıbrıslı Türklerin sayısı 104,320 olarak saptanmıştı. Aynı sayımda
adada yaşayan toplam Müslüman nüfus için 104,942 rakamı verilmekteydi. Bu
durumda, genellikle Kıbrıs Türk toplumu ile birlikte yaşayan ve Müslüman olan
475 çingenenin ve diğer Müslümanların bu rakama dahil edildiği anlaşılmaktadır.
Anayasal uyuşmazlık yüzünden Aralık 1963’de başlayan
toplumlararası çatışmaların ardından, Kıbrıslı Türkler devlet mekanizmasından
ayrıldılar ve Kıbrıslı Türklerin yaşamakta oldukları enklavlarda nüfus sayımı
yapılamadı. Ancak, Kıbrıs'taki BM Barış Gücü'nde de görev yapmış olan Kanadalı
araştırmacı Richard A. Patrick'in bir çalışmasından derlenen bilgilere göre, 1971
yılı başlarında, ada sathında yayılmış bulunan Kıbrıslı Türk yerleşim
bölgelerinde toplam 119,147 Kıbrıslı Türk yaşamaktaydı.[2]
Kıbrıs’taki Rum yönetimi tarafından yapılan 1973
yılına ait nüfus tahminlerinde ise, Kıbrıslı Türklerin sayısı 114,960 olarak veriliyordu.
[3]
GÜNEYDEN KUZEYE GÖÇ
1974 yazında adanın ikiye bölünmesinden kısa bir süre
sonra, "Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi"nin İçişleri ve Adalet Bakanlığı
Genel Sekreteri Ahmet Sami tarafından hazırlanan 20 Ekim 1974 tarihli bir
raporda ise şu bilgiler yer alıyordu:
"Otonom Kıbrıs Türk Yönetimi bölgesinde toplam
83,719 Kıbrıslı Türk yaşamaktadır. Güneyde ise toplam 32,039 Kıbrıslı Türk
kalmıştı. Bunlardan 10 bin kadarı İngiliz Egemen Üs Bölgesinde, 4,200'ü
Leymosun ve köylerinde, 12 bini Baf kazasında, 2,630'u Larnaka kazasında,
3,209'u Lefkoşa kazasının köylerinde bulunuyordu. Aynı raporun bir başka
yerinde 19 Ekim 1974'e kadar 12 bin kadar Kıbrıslı Türkün kendi imkanları ile kuzeye
göç ettiği belirtilmektedir.”
Bu durumda, kuzeyde yaşayan 71.719 Kıbrıslı Türk ve
taksim çizgisinin güneyinde yaşayan 44.039 Kıbrıslı Türk vardı ve bu, toplamda
115.758 Kıbrıslı Türk ediyordu. Bu rakam, esasen Patrick’in çalışmasında
verilen sayıya yakındır.
9 Ağustos 1977 tarihli Zaman gazetesinde verilen bir
haberde, KTFD İskan ve Rehabilitasyon Bakanı Hakkı Atun’un, 1974 ile 1977
arasındaki üç yıllık süre içinde 20,934 ailenin, yani 83,650 kişinin kuzeyde
iskan edildiğini açıklanmıştı. Ekim 1974'de güneyli Kıbrıs Türk göçmenlerin
sayısı 44,039 olarak saptandığına göre, geriye kalan 39,611 kişinin Türkiye'den
getirtilen yerleşimciler olduğu anlaşılmaktadır.
TÜRKİYE’DEN GETİRİLEN YERLEŞİMCİLER
Adanın işgal altındaki bölgesine ilk olarak Ekim
1974’de, Kıbrıslı Rumlardan kalan bahçelerde ve otellerde çalıştırılmak üzere Türkiyeli
göçmenler getirilmeye başlandı. Ocak 1975’de, 1974 savaşında şehit olanların
ailelerinin yerleştirilmesi ile bu durum yaygınlaştırıldı. Askerden terhis olan
ve Kıbrıs’a yerleşmek isteyenler de bunlara eklendi. Şubat 1975'te “Tarımsal
İşgücü Protokolü” nün imzalanmasından sonra, Türkiye'den gelen ilk göç dalgası
başladı. Kıbrıs Türk Federe Devleti'nin talebi üzerine hazırlanan “Bölgede iş
gücü açığının kapatılması ile ilgili Yönetmelik” başlığı altında, gizli bir
yönetmelik yayımlandı. Orada, taksim çizgisinin güneyinde yaşayan tüm Kıbrıslı
Türklerin kuzeye gelmeleri halinde bile, yeterli işgücünün olmayacağı ve bu
nedenle kuzey kısmının, en kısa sürede Türkiye’den adaya getirilecek nüfusla
doldurulması gerektiği belirtilmekteydi.
Adanın Türk Silahlı Kuvvetleri’nin işgali altında
bulunan bölgesine Anadolu’dan getirilip yerleştirilen herkese, Türk Yönetiminin
“Bakanlar Kurulu” kararı ile vatandaşlık verildi. Ayrıca atalarının evlerini
terk etmek zorunda kalan Kıbrıslı Rumların ev ve arazileri dağıtıldı. En az beş
yıl süre ile yerleştikleri yerlerden ayrılmalarına izin verilmedi. Ayrıldıkları
takdirde, kendilerine verilenlerin hepsi onlardan geri alınacaktı. Yeni yerel
koşullara alışamayanlar, daha sonra Türkiye'ye döndü, ancak büyük bir çoğunluk
adada kaldı. Yapılan bir araştırmaya göre, 1975-1979 yılları arasında Kıbrıs'ın
işgal edilmiş bölgesine, 82.500 Türk yerleşimci yerleştirildi. Ancak bunların %
20-25'i uyum sağlayamayarak Anadolu'ya geri döndü.[4]
TÜRKİYELİ YERLEŞİMCİLERİN SİYASAL ÖRGÜTLENMESİ
Adanın Türk askeri tarafından işgal edilmiş olan
bölgesine yerleştirilen ve ayrılıkçı devletin yurttaşı yapılan bu kesim,
önceleri kendi kurdukları siyasal partilerle genel seçimlere katıldılar. 1981 seçimlerine,
emekli Türkiyeli subaylarının kurduğu Islahatçı Refah Partisi ve Türk Birliği
Partisi ile katılan Türkiyeli yerleşimciler, Ocak 1984'de Lefkoşa'daki TC
Büyükelçiliği marifetiyle Yeni Doğuş Partisi (YDP)’nin tek çatısı altında
toplandılar.
Türkiyeli yerleşimcilerin oyları ile desteklediği bu
partiler, iktidar partisinin güç kaybettiği dönemlerde koalisyon hükümetlerinde
yer alarak, kurulu düzenin devamını sağladılar.
Türkiye’de uygulanmadan 1985’de ayrılıkçı devlette denenen
%8 oy barajlı seçim sistemi sayesinde, 18 yerine 25 milletvekili çıkaran Ulusal
Birlik Partisi (%36.7), 4 milletvekili olan Yeni Doğuş Partisi (%8.7) ile koalisyona
katıldı ve 1988 Nisan ayı sonuna kadar iktidar, çoğunluğunu koruyabildi.
YDP’nin Kongresinde Parti Başkanı ve Tarım ve Orman
Bakanı olan Aytaç Beşeşler’in seçimi kaybetmesi ardından üç YDP milletvekili
partilerinden istifa etti. Bir tanesi sonradan geri YDP’ye dönerken, diğer
ikisi UBP’ye katıldı. YDP’nin yeni genel başkanı ise Kongreye katılmak için
adaya gelen ve seçimi kazanan, Doğru Yol Partisi’nin Parti Meclisi üyesi Orhan
Üçok’tu. Yani o da hem TC, hem KKTC yurttaşlığını sürdürenlerdendi.
1990’LARDA KIBRISLI TÜRKLERİN NÜFUSU
31 Ekim 1986 tarihli Söz dergisinde çıkan “Kıbrıslı
Türklerin nüfusu ne kadar?” başlıklı çalışmamızda, 20 Ekim 1974’de 115,758
olarak açıklanmış olan Kıbrıslı Türklerin sayısının 1984 yılı sonunda
157,984’e yükseldiğini ve 1983 yılı itibarıyla 47,186 TC yurttaşının Kuzey
Kıbrıs’ta iskan edildiğini belirtmiştik. 1994 yılına gelindiğinde, bu sayının
100 bine ulaştığı tahmin edilmekteydi.
1996 baharında yapılan Cumhurbaşkanlığı ve Genel
Seçimler öncesinde, seçmen kütüklerinin hazırlanması amacıyla gerçekleştirilen
genel nüfus sayımından önce, Türkiye’den Kıbrıs’a getirilip yerleştirilen ve oy
kullandırılan göçmenlerin sayısının gizli tutulup, hiçbir zaman yayımlanmamış
olmasını eleştirdiğimiz bir yazıda şöyle demiştik:
“Yıllardır Kıbrıslı Türklerin gerçek iradesinin seçim
sonuçlarına yansımasına engel olmakta olan çifte uyrukluların seçimlere katılmasına
karşı çıkılmalı ve varlıkları, Kıbrıs sorununun Kıbrıslılar yararına
çözümlenmesini önlemekte olan unsurlarla ilgili kesin tavır alınmalıdır. Bir
diğer husus, antidemokratik bir seçim yasasıyla seçimlere gitmeme
doğrultusunda kesin karar vermek olmalıdır.” [5]
1985 genel seçimlerinde toplam %57.2 oy alan muhalefet
partileri olan Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) ile Toplumcu Kurtuluş Partisi
(TKP), 1990 genel seçimlerinde TC göçmenlerinin Yeni Doğuş Partisi ile birlikte
oluşturdukları Demokratik Mücadele Partisi (DMP) adı altında seçimlere katılmış
ve üç parti ancak %44.4 oy oranına ulaşabilmişti. “Anti-demokratik seçim yasası
belki bize yarar” diye kumar oynayıp kaybeden DMP’den YDP kökenli 2
milletvekili ile TKP listesinden kazanmış olan iki milletvekilinin (E.Vehbi ve
İ.Kotak) Meclis’e girmesi, bu seçim partisinin dağılmasına neden olmuştu.
CTP’nin 7 ve TKP’nin geriye kalan 5 milletvekili, “Meclis’te figüran olmayız”
gerekçesiyle görev almayı reddedince, yapılan ara seçimlerle sandalyelerini
(biri dışında) UBP adayları doldurmuşlardı.
Adanın TC işgali altındaki bölgesine taşınan ve
yurttaş yapılarak oy kullandırılan TC kökenli seçmen nüfusun yarattığı soruna
dikkat çekmek üzere kaleme aldığım makaleler, pek önemsenmedi.[6]
Öte yandan CTP yetkilileri, TC göçmenlerinin de "elleri nasırlı
emekçiler" oldukları edebiyatını yapmışlar ve dahası TKP ve TC
göçmenlerinin partisi ile bütünleşerek, 1990 seçimlerine "Demokratik
Mücadele Partisi" adı altında girdiler. Ama evdeki hesap çarşıya uymayınca,
Meclis'i boykot kararı alarak, 1991 ara seçimlerinin yapılmasına yol açtılar. O
da, 50 kişilik Meclis'te UBP'nin sandalye sayısının 34'den 45'e çıkmasını
sağlamıştı.
DEMOGRAFİK YAPIDAKİ DEĞİŞİKLİĞİN GİZLENMESİ
1960'da 104,942 ve 1974'de 115,758 olan Kıbrıslı
Türklerin nüfusu, 1974 Temmuz'undan itibaren, TC kökenli göçmenlerle birlikte
gösterildi ve 26.5.1990'da seçmen sayısını saptamak için yapılan nüfus
sayımında bu rakam 173,224'e ulaştı. Kıbrıs'ın kuzeyinde oluşturulan rejimin
başı olan Rauf Denktaş, 1990 nüfus sayımı sonuçlarının neden ayrıntılı olarak
açıklanmadığının sorulması üzerine, "Açıklarsak, kimin nereden geldiği
anlaşılırdı" diye konuşmuştu. [7]
1974'den beri, Kıbrıs'ın kuzeyinde TC askerinin
denetimi altında tutulan topraklara, Cenevre Sözleşmesine aykırı bir şekilde
yapılan nüfus aktarmalarının demografik yapıyı bozduğu, herkes tarafından
bilinen bir gerçektir. Bir işgal gücünün, işgal ettiği topraklar üzerindeki
hukuki durumu ile hak ve sorumlulukları, uluslararası sözleşmelerle düzenlenmiş
bulunmaktadır. 12 Ağustos 1949 tarihli Savaş Zamanlarında Sivil Kişilerin
Korunmasına ilişkin 4. Cenevre Konvansiyonu'nda bunlar tek tek belirtilmiştir.
1974 sonrasında Kıbrıs'ın kuzeyine işgalci Türkiye
tarafından aktarılan nüfusla ilgili olarak, Avrupa Konseyi Parlamenterler
Asamblesi'ne bağlı Göç, Göçmen ve Nüfus Komitesi adına İspanyol sosyalist
parlamenter Alfons Cuco da bir rapor hazırlanmıştı. 27 Nisan 1992 tarihli ve
“Kıbrıslı Toplumların Demografik Yapısı” adlı bu rapora göre, 1974 ile 1990 arasındaki
sürede, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin güneyinde nüfus sadece %13.70 artarken, kuzeydeki
nüfus %48.5 artmıştı! Raporda, BM Temsilcisi Camilion'a atfen, işgal altındaki
kuzey bölgesine, 30 bin kişilik Türk askeri birliklerinden başka, 40-45 bin
kişilik de sivil nüfus aktarıldığı belirtilmekte ve 40 bin Kıbrıslı Türkün
çeşitli nedenlerle işgal altındaki bölgeyi terk ettiğinden söz edilmekteydi.
Cuco Raporu’nu görüşen
Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, 7 Ekim 1992 tarihinde aldığı 1197
numaralı tavsiye kararında, Avrupa Nüfus Komitesi'nin, ilgili makamlarla
işbirliği yaparak, adanın nüfusunu belirlemesi ve nüfus tahmini rakamları
yerine, güvenilir verilerin elde edilmesi talimatını vermişti. Bu arada Kıbrıs
Cumhuriyeti ile Kıbrıs Türk Yönetimi'nin adaya giren yabancıların kesin
kaydının tutulması ve Kıbrıs'taki Türkiye Büyükelçiliği'nin Kıbrıs'ta ikamet
eden ve adayı ziyaret eden TC yurttaşlarıyla ilgili kayıt tutması istenmişti.
Ne yazık ki, aradan geçen süre içinde, adanın kuzeyinde uluslararası kuruluşların
gözetiminde herhangi bir nüfus sayımı gerçekleştirilememiş ve Kıbrıslı Türklere
ek olarak kuzeye yerleştirilmiş, ya da kaçak olarak yaşamakta olan TC
kökenlilerin sayısı belirlenememiştir.
Rauf Denktaş’ın BM Barış görüşmelerinde sıkışması ve CTP’nin,
Demokrat Parti’nin UBP’den doğması ardından daha da sağa çekilmesi üzerine,
yapılmasına karar verilen 12 Aralık 1993 genel seçimleri, bu kez TC
göçmenlerinin partisi YDP’nin Denktaş’ın yeni partisi olan DP içinde eritildiği
koşullarda gerçekleşti.
Erken seçim kararının alınmasından ve seçim yasasının
değiştirilmesinden önce, nüfus sayımının yapılmasını ve özellikle TC kökenli
göçmenlerin sayısının açıklanmasını talep eden muhalefet partileri, seçim
havasına girilince, taleplerini geri çektiler. Seçim sonuçlarının açıklanmasından
sonra da, bu konuya hiçbir siyasal parti nedense değinmedi. Oysa 19 Eylül 1993
günü yapılan sayımda nüfusun 155,994 kişi olduğu, seçmen sayısının da 106,688
olarak saptandığı açıklanmış, ama TC göçmenlerine ilişkin hiçbir bilgi
verilmemişti. Sayımın ertesi günü çıkan Kıbrıs gazetesinin manşetindeki “200
bine yaklaştık” şeklindeki bilgiye de değinen olmadı. Oysa bizim
kulağımıza gelen ise, nüfusun 204 bin’e ulaştığıydı.
Kıbrıs Türk makamları
tarafından 15 Aralık 1996 tarihinde gerçekleştirilen ve sonuçları Ankara'da TC
Devlet İstatistik Enstitüsü'nde değerlendirilen ilk nüfus sayımının verileri
ise, ancak iki yıl sonra açıklanabildi. Buna göre, de facto (fiili, ikamet
esasına bağlı olmayan) nüfus 200,587 kişi idi. Soru formunda "devamlı
ikamet edilen yer" sorusu da yer aldığı için, de jure (ikamet esasına
göre) nüfus da 188,662 kişi olarak bildirilmişti.
Açıklamayı yapan
Başbakanlık Planlama Örgütü Müsteşarı Ahmet Bulunç, aradaki 11,925 kişilik
farkın, sayım günü KKTC'de bulunan kişilerin devamlı ikamet yerinin KKTC
dışında olduğunu beyan etmesinden kaynaklandığını söylemişti. [8]
1996 yılı sonundaki nüfusun
demografik yapısı ise şöyle verilmişti:
Genel
toplam................. 200,857 %100
KKTC
uyruklu.............. 164,460 % 82
KKTC doğumlu........ 137,398
TC doğumlu............. 23,924
3. ülke doğumlu....... 3,138
TC
uyruklu.................. 30,702 %15
Öğrenci.................. 8,287
Çalışanlar.............. 12,922
İşsizler................... 1,327
Diğer (iş, gelir sahibi,
emekli vb)............... 8,166
Diğer ülke
uyruklu...... 5,425 % 3
Kuzeyde yaşamakta olan
Kıbrıslı Rum sayısı 384, Kıbrıslı Maronit sayısı da 173 idi.
Yukarıdaki rakamlardan
da görüleceği gibi, KKTC doğumlu olan nüfus içerisinde, TC doğumlu anne-babadan
olan çocukların sayısının ne kadar olduğu belirtilmemişti. Ayrıca, adadaki Türk
Silahlı Kuvvetleri'ne mensup 35 bin kadar asker ile subay ailelerinden de hiç
söz edilmemişti. Sayıları o sıralarda 25-30 bin kadar tahmin edilen kaçak işçi
sayısı da, de facto nüfus olarak belirtilen rakamın düşük tutulduğunu
göstermektedir. Adını açıklamak istemeyen bazı yetkililere atfen verilen bir
haberde, 1974'den bu yana Kuzey Kıbrıs'ta vatandaş yapılanların sayısının 46
bin civarında olduğu belirtilmekte, bunlardan 20-25 bin kişinin de sürekli
olarak KKTC'de ikamet etmedikleri açıklanmaktaydı.[9]
Bunlar arasında Türkiyeli ünlü politikacılar ve milletvekilleri de vardı.[10] TC
kökenli olup da, KKTC hükümetinde Tarım ve Orman Bakanlığı görevinde bulunan
Kenan Akın'ın açıklamalarına göre, KKTC'de 60 bin Türkiyeli göçmen bulunmaktaydı.[11]
Yeni Doğuş Partisi'nin Rauf Denktaş'ın oğlu tarafından
1992'de UBP'den ayrılanlarla oluşturulmuş Demokrat Parti'ye katılması ardından
girilen 12 Aralık 1993 seçimlerinde, DP'nin kazandığı 15 sandalyeden 4'ü
Türkiyeli göçmene aitti. Aynı seçimlerde aday olan 351 kişiden 76'sının (%22)
TC doğumlu olması dikkat çekiciydi.
12 Aralık 1993 erken
genel seçimlerinin sonuçları açıklandıktan sonra kaleme aldığım “Seçim
Sonuçları Kıbrıslı Türklerin İradesini yansıtmıyor” başlıklı makalede, şu
değerlendirmeyi yapmıştım:
“1 tanesi bağımsız,
350’si de 7 partiye mensup 351 milletvekili adayından 76’sı (%22), Türkiye
doğumlu idi. Seçilen 50 milletvekilinden 4’ü ise Türkiye kökenli olup, hepsi de
Demokrat Parti’den seçilmişlerdir. Son çözümlemede seçimi “Denktaş”ın kazandığı
söylenebilir.”[12]
1998’DE "NÜFUSUN
%40'I TC KÖKENLİ"
6 Aralık 1998 genel seçimlerinde de, aday olan 352
kişiden 61'i (%17) TC doğumluydu. Dahası DP içinde milletvekili adaylarının
saptanması sırasında, TC kökenli göçmenler ile Kıbrıslı Türkler arasında sert
tartışmalar yaşandığı, basın haberlerine de yansıdı. Milletvekili
seçimlerinden oy kaybı ile çıkan DP'deki huzursuzluk, 1992'de DP ile birleşerek
tarihe karışan TC kökenlilerin Yeni Doğuş Partisi'ni yeniden canlandırma
fikrini ortaya attı. Bu hoşnutsuzlar tarafından basına verilen paralı bir
ilanda, "Nüfusun %40'ını[13]
veya nüfusun yaklaşık üçte birini temsil eden geniş halk kesiminin oyunu
kurnazca bölerek, bu kesimin Meclis'te hakça ve dengeli bir şekilde
temsiliyetinin önlenmesi" protesto edilmişti. [14]
KIBRISLI TÜRKLERİN KESİN SAYISI BİLİNEMİYOR
Yukarıda 1996 nüfus sayımı sonuçlarında verilen Kıbrıs
doğumlu 137,398 KKTC uyruklu arasında TC kökenliler de bulunduğundan bu sayı
da, KKTC'deki Kıbrıslı Türk nüfusla ilgili olarak kesin bir rakama ulaşmayı
engellemektedir.
KKTC Muhaceret Dairesi Müdürü Mustafa Miralay, 1984
ile 1999 yılları arasında, yaklaşık 49 bin kişinin KKTC vatandaşlığına
geçirildiğini, 1974 ile 1984 yılları arasında vatandaşlığa geçirilenlerin
sayısının ise "kayıt tutulmadığı" gerekçesiyle bilinmediğini ve
Bakanlar Kurulu'nun bugüne kadar aralarında bazı TC'li bakan, milletvekili ve
sanatçıların da bulunduğu çok sayıda kişiyi vatandaş yaptığını açıkladı.
Miralay'ın açıklamasını aktaran gazeteler, şu başlıkları da kullandılar:
"Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaş yapılanlardan bazılarının KKTC'ye bir
kez olsun gelmediği bildirildi... KKTC'de her yıl ortalama 3 bin 300'e yakın
kişi vatandaş yapılırken, yeni vatandaşlarımızın yaklaşık %30'u ada dışında
yaşıyor." [15]
Bir gün sonra konuyla ilgili olarak Başbakan ve
İçişleri Bakanı tarafından yapılan açıklamalarda ise, "Miralay'ın dil
sürçmesi sonucu tarih hatası yaptığı" iddia edilirken, 49 bin kişinin
1984'den değil, 1974'den itibaren vatandaş yapılanlar olduğu öne sürüldü ve
"kayıtların tutulmaması imkansızdır, tüm vatandaşlar kayıt
altındadır" denildi. [16]
Anadolu'dan gelen
yerleşimcilere verilen resmi vatandaşlıkların güvenilir bir resmi sayı
olmamasına rağmen, parlamentonun bir üyesi olan Arif Albayrak (CTP), 23 Ekim
2003 tarihli Kıbrıs gazetesinde, 1974 ile14 Ekim 2003 tarihleri arasında
verilen toplam vatandaşlık sayısının 53.904 olduğunu açıklamıştı.
24 Ekim 2003 tarihli
Birlik gazetesi de, 1994'ten sonra verilen vatandaşlıkların (17.293 kişi), şu
ayrıntılarını verdi: “Bakanlar Kurulu” kararı ile: 3.675; “İçişleri Bakanlığı”
onayı ile: 7.272; üçüncü kuşak olarak: 2.246; evlilik yolu ile: 1.971; üçüncü
bir ülkenin vatandaşları: 1.142; Bulgaristan Türkleri: 987.
2004 yılında evlilik
nedeniyle toplam 10.203 kişiye vatandaşlık verildi, ancak “eş ve çocuk” olduğu
için vatandaşlık alanların sayısı 4.480 idi.
CTP, muhalefette iken
bu uygulamayı çok eleştirmekteydi, ancak CTP hükümetleri döneminde de
(2013-2016) Türkiyeli yerleşimcilere “KKTC” vatandaşlığı verilmesi devam etti.
“KKTC” Bakanlar Kurulu’nun kararıyla 796 kişi vatandaş oldu. (Doğal yollar
dahil, bu sayı toplamda 3.916 kişi idi.)
UBP-DP koalisyon
hükümetleri döneminde (2016-2017), 7.200 Türkiye vatandaşına “KKTC”
vatandaşlığı verildi. Her bir kişi 4'le (eş ve en az 2 çocuk) çarpılırsa, bu
sayı 28.000 yeni vatandaş olur.
2011’de yapılan nüfus
sayımı sonuçlarına göre sürekli adada yaşayan toplam nüfus: 286,257 kişi.
Bunların doğum yerlerine göre dökümü ise şöyle idi:[17]
KKTC + KC doğumlu:
160,207
TC doğumlu: 104,641
3. ülke doğumlu: 14,933
Britanya doğumlu: 6,476
DEMOGRAFİK YAPIDAKİ
DEĞİŞİMİN SONUÇLARI
1974'den bu yana
Kıbrıs'ın kuzeyindeki TC denetimindeki bölgede yapılan çeşitli nüfus sayım
sonuçları ile genel seçimlerde oy kullanan seçmenlerin sayıları aşağıya
çıkarılmıştır [18]:
Nüfus ve Seçmen Sayısı
Tarih Nüfus Genel Seçim Başkan Seçimi
20.10.1974 115,758 -
-
8.6.1975
126,949 - -
20.6.1976 130,136
75,724 -
20.7.1976 130,136 - 75,824
28.6.1981 151,233
84,721 -
28.7.1981 151,233 - 84,721
23.6.1985 160,287
93,934 -
9.7.1985
160,287 - 95,124
22.4.1990 171,469 - 103,218
26.5.1990 171,469
103,218 -
13.10.1991 173,224
106,303 -
12.12.1993 177,120
108,370 -
15.4.1995 181,363 - 113,398
6.12.1998
188,662 120,758
Ek nüfus ve seçmen listesi:
8.2.1998 162,482 (nüfus)
23.6.1998 163,610 (yerel seçim)
6.12.1998 163,860 (nüfus)
15.4.2000 170,416 (başkanlık seçimi) 126,687 seçmen
30.6.2002 177,416 (yerel)
14.12.2003 183,604 (genel seçim) 141,596 seçmen
24.4.2004 184,350 (referandum) 143,639 seçmen
20.2.2005 188,128 (genel) 147,249 seçmen
17.4.2005 188,372 (başkanlık) 149,709 seçmen
25.6.2006 191,388 (yerel)
19.4.2009 200,466 (genel) 161,373 seçmen
18.4.2010 203,260 (başkanlık) 163,688 seçmen
28.7.2013 214.040 (genel) 172,528 seçmen
30.4.2015 218,609 (başkanlık) 176,980 seçmen
(7.3.2017’de seçmen
sayısı Yüksek Seçim Kurulu tarafından 180,949 olarak ilan edildi.)
7.1.2018 230,747 (genel) 190,553 (1998 ile
2018 arasında nüfus 68,265 kişi arttı.)
26.3.2019’de yurttaş
nüfusu: 252,497 kişi
EN SON de jure NÜFUS VERİLERİ:
-343,000 kişi (Mustafa Akıncı:
“Mart 2019 başında İçişleri Bakanının bana verdiği rakam budur. Sonra İçişleri
Bakanı 350,000 olarak açıkladı. Bu durumda vatandaş sayımız 3.5 yılda 130 bin
arttı. Önceki hükümetler ayda yaklaşık bin kişiye yurttaşlık verirken, şimdiki
hükümet ayda 400-500 kişiye veriyor” (27 Mart 2019-YD- İçişleri Bakanı,
Akıncı’ya 2016’da görüşmeler öncesinde 220,000 rakamını vermişti.)
-351,000 kişi yurttaş,
61 bin kişi ülke dışında= 290 bin kişi KKTC yurttaşı ülkede yaşıyor. (Kudret
Özersay, 15 Mart 2019 – Yeni Düzen)
-372,486 kişi (DPÖ
verisi, Cenk Mutluyakalı, 17 Mart 2019, YD)
-374,299 kişi = 252.496
(KKTC yurttaşı) + 121,802 (geçerli izni olanlar)-(Ayşegül Baybars, 27 Mart
2019)
-Ek olarak 59,482
öğrenci izni (54,966 TC + 35,472 3. Ülke=90,438)
-Anaokul, ilkokul,
ortaokul ve lisedeki öğrenci sayısı (24 Eylül 2019 ve 1 Ekim 2019- Haberci –
Kaynak: DPÖ 2018-2019 İstatistik Yıllığı):
Bakanlık KTÖS
KKTC uyruklu (%68)
34,990 (%39)
TC uyruklu (%26) 13,596
(%56)
3. ülke uyruklu (%6) 3,127 (%5)
TOPLAM: 51,713 öğrenci (2018-2019 ders yılında)
-20,000 öğrenci
ilköğretimde + 18,000 öğrenci ortaokul ve lisede + 3,500 öğrenci meslek okullarında ders başı
yapıyor. (Toplam: 41,500) (12 Eylül 2019, Kıbrıs)
-2018-2019 ders yılında
KKTC’deki 14 üniversitede 102,944 öğrenci okumaktaydı. (Haberci, 13 Ekim 2019)
-2018-19 ders yılı (14 Üniversite):
KKTC uyruklu 12,508
TC
uyruklu 54,875
3. ülke
35,318
TOPLAM: 102,701 öğrenci
(102,701 öğrenciden 85,000’i aktif öğrenci (=12,000
KKTC+45,000 TC + 28,000 3.
Ülke)
-2019-20 ders yılı (22 Üniversite=16 yerel, 4 yurtdışı
kaynaklı, 2 yüksek meslek okulu):
KKTC uyruklu (-265) 12,243
TC
uyruklu (-4,689) 50,286
3. ülke
(+5,901) 41,219 (140 ülkeden =
7,916 Nijerya, 3,405 Ürdün + Suriye, Kamerun, İran, Irak, Zimbabve Pakistan, Kongo, Libya,
Mısır, Filistin)
TOPLAM: 103,748
(91,505 yabancı üniversite öğrencisi)
5,755 öğretim görevlisi (2,195 TC ve 982 3. Ülke yurttaşı=3,177
yabancı)
Üniversitelerde toplam 94,682 yabancı var.
-Online öğrenci izni
için 120 bin başvuru. 100 bin öğrenciye izin belgesi verildi.
(Haberci, 4 Şubat 2020)
-Ülkede izinli kalan
yabancılar (Ayşegül Baybars, Kıbrıs, 9 Ekim 2019):
53,844 çalışma izinli
542 iş kurma izni
4,297 refakatçi izni
3,698 ziyaretçi izni= 62,381 kişi
55,000 öğrenci izni
TOPLAM: 117,291 izinli
nüfus + 252,497 KKTC yurttaşı= 369,788 kişi
(Bugün gazetesi, 26
Mart 2019 ve Gündem Kıbrıs, 9 Ekim 2019) 121,802 izinli nüfus + 252,497 KKTC
yurttaşı= 374,299 kişi, de jure nüfus + 59,482 öğrenci izni= toplam 433,781)
(Bugün gazetesi, 26
Mart 2019- 54,966 TC, 35,472 3. Ülke=90,438 yabancı üniversite öğrencisi+12,506
KKTC’li öğrenci= 102,944 üniversite öğrencisi)
TOPLAM İSTİHDAM:
-Özel kesimde 2018’de istihdam
edilenlerin sayısı (Kıbrıs, 13 ve 16 Ekim 2019):
KKTC yurttaşı 11,738 (işçi, işveren, kamu işçisi)
TC yurttaşı 33,255
3. ülkeden 14,657 (toplam 47,912 kayıtlı yabancı işçi)
TOPLAM: 59,650 kişi
-Devlette
istihdam edilenlerin sayısı: 82,761= TOPLAM İSTİHDAM: 132,411 kişi (+6,742
kaçak işçi (%5) ya da 8,930 kaçak işçi (%20-40)
De facto NÜFUS TAHMİNİ:
KKTC yurttaşı 252,496
İzinli yabancılar 62,381
Üni. yabancılar 94,682
Kaçak işçi 8,930 TOPLAM: 418,489 kişi
Asker ve aileleri 45,000
kişi
SONUÇ: Kıbrıs’ın kuzeydeki
işgal bölgesinde yaklaşık en az 465,000 kişi yaşamaktadır.
(Bu
araştırma yazısı, 7 Nisan 2020 tarihinde Kıbrıs Üniversitesi, Türk ve Ortadoğu
Araştırmaları Bölümü’nde yapılması planlanan bir seminer için hazırlanmıştır.
Seminerin iptal edilmesi nedeniyle, burada yayınlıyorum.)
[4]
Bu iskanın
ayrıntıları, iki Türk bilim insanı Hatice Kurtuluş ve Semra Purkis tarafından
“Göçmenlerin Vatandaşlık, Kimlik ve Aidiyet Üzerinden Sosyal Dışlanması: Kuzey
Kıbrıs'ta TC'li olmak!” başlığı altında kayda geçirilmiştir. 2007-2009 yılları
arasında yapılan, 300 sayfalık bu Proje çalışmalarının 41 sayfalık özeti:
“Kuzey Kıbrıs'a Türk Göçünün Niteliği ve Göçmenlerin Ekonomik Sosyo-Mekansal
Bütünleşme Sorunları”, 2010 Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Proje
Numarası:106K330, Besime Şen ve Ali Ekber Doğan tarafından düzenlenen, “Tarih,
Sınıflar ve Kent” adlı kitap içinde, Dipnot Yayınları, İstanbul 2010, 465-506
[6]
a. Kıbrıslı Türklerin
nüfusu ne kadar? Söz dergisi, 31 Ekim 1986
b.
Kıbrıs'ta demografik yapının bozulması ve TC göçmenleri, Demokrat, 28 Aralık
1988
c. Sayım ve seçime doğru, Demokrat, 10
Ocak 1990
d. Seçim sonuçları Kıbrıslı Türklerin
iradesini yansıtmıyor, Yeni Çağ, 27 Aralık 1993
[9] Avrupa, 31 Ocak
1998
[10] Ortam, 17 Ekim
1996
[11] Avrupa,
6.6.1998
[13] Kıbrıs, 15
Aralık 1998
[14]
Hürriyet-Kıbrıs, 22 Aralık 1998
[17] Kıbrıs Postası,
13 Ağustos 2013
[18] “Written
Evidence” by Ahmet Djavit An as published in the Second Report (22 February
2005) of the Select Committee on Foreign Affairs of the British Parliament
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder