1974 YAZINDAN RADYO NOTLARIM

            İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde 5. yılımı bitirdikten sonra, 1974 yılının yaz tatili için Kıbrıs’a gelmiştim. Bu sırada adamızda meydana gelen siyasal olayların, Kıbrıslıların yaşamında derin izler bırakacağı, daha o günlerde belli olmuştu.

Kıbrıs sorununun geçmişine merak salıp, İstanbul’daki kitaplıklarda yapmış olduğum basın taramaları, adamızda yaşadıklarımızla ilgili olarak daha fazla bilgilenmemi sağlamış ve bazı yayın organlarında Kıbrıs sorununu işleyen yazılarım çıkmaya başlamıştı. Türkiye’deki kitle iletişim araçları yanında, çeşitli ülkelerin Türkçe ve İngilizce yayın yapan  radyolarını da dinlemek, artık bende bir alışkanlık haline gelmişti. Türkiye Komünist Partisi’nin görüşlerini yansıtan “Bizim Radyo”nun kısa dalgadan yaptığı yayınlar, gerek Türkiye’deki olayları, gerekse dünyadaki gelişmeleri sol bakış açısından değerlendirmek için, düzenli olarak dinlediğim radyoların başında gelmekteydi.   

            Aşağıda okuyacağınız notlar, 15 Temmuz 1974 günü, adadaki Atina cuntasının işbirlikçileri tarafından, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Makaryos’un yasal hükümetine karşı gerçekleştirilen darbe ile öğrenimime devam etmek üzere adadan gemi ile ayrıldığım 14 Eylül 1974 tarihleri arasında tutulmuş olup, dinlemiş olduğum çeşitli radyoların haber bültenleri ve yorumlarından alınmıştır. Savaş sırasında Lefkoşa Genel Hastanesinde görevli olduğum için, radyo dinlemelerin, daha çok sabah ve akşam saatlerinde olmaktaydı. 

Aradan geçen 35 yıldan sonra, ilk defa yayımlamakta olduğum bu radyo notlarının, yeni kuşaklara o günler hakkında bir fikir vermesini, o günleri yaşamış olanlara da bir hafıza tazelemesi için olanak sunmasını diliyorum.

15 Temmuz 1974-Pazartesi

- Saat: 10.00-Bayrak Radyosu: “Sabah saat 8.30’da Rum Milli Muhafız Alayı bir darbe yaparak, Rum Radyo ve TV İstasyonunu ve CYTA adlı telekomünikasyon dairesini ele geçirmiştir. Yunan Alayı ise Lefkoşa Hava alanını kontrol altına almıştır. Bu arada Makaryos’un öldürüldüğü şeklindeki haber, Rum Milli Muhafız Ordusu tarafından Rum Radyosundan yayımlanan bir bildiri ile doğrulanmıştır. Rum Milli Muhafız Ordusu (RMMO), hükümeti ele geçirmiştir. En ufak bir direnişte bulunanların vurulacakları duyurulmuştur.  Lefkoşa’nın Rum kesimindeki halk panik içindedir. Tüccarlar, dükkanlarının kepenklerini indirmeden, korku ile kaçmaktadırlar. RMMO, Lefkoşa’nın çeşitli yerlerine barikatlar kurmuş ve şehre giriş-çıkışı kontrol altına almıştır. Direnmeyenlere hiçbir güçlük çıkarılmayacaktır. Olaylar, Kıbrıs Rumlarının bir iç sorunudur. RMMO kardeş kavgasını önlemek için yönetimi eline almıştır.”   

- Saat:10.15- Bayrak Radyosu’nda Türk Müziği Özel Programı’nın yayını başladı.

- Saat:10.45- Rauf Raif Denktaş’ın konuşmasından: “Vatandaşlar mümkün olduğu kadar yollarda seyahat etmemelidir. Milli davamızda Anavatan yanımızdadır. Olayların salimen atlatılacağından eminim”

- Saat 11.00- BBC Radyosu’nun UPI haber ajansına dayanarak verdiği haber: “Başkanlık Sarayı da dahil, Lefkoşa’nın çeşitli yerlerinde patlama ve silah sesleri duyulmaktadır. Beyrut ve Atina’dan dinlenen Kıbrıs Radyosu’na göre RMMO darbe ile yönetimi ele almıştır.”

- Saat 11.00-Bayrak Radyosu: Yedek polisler Strovolo’da çevrilmiş, fakat çarpışmalar henüz başlamamıştır. Lefkoşa Türk bölgesine iki bomba düşmüştür, ama yaralanan olmamıştır.  Mağusa, Mia Milya ve Girne’de Yedek Polisler ile RMMO arasında çarpışmalar devam etmektedir. Omorfo’da polislere, Milli Muhafızların görüldüğü yerde vurulması için emir verilmiştir. Rum semtinde dolaşan Bayrak Radyosu muhabiri, cankurtaranların koşuşmakta olduklarını bildirmiştir. BM helikopterleri havadan gözlemlerde bulunmaktadır.”

- Saat:12.00- TRT Radyosu, AFP ajansına göre, Kıbrıs Radyosu’nun (CBC) “Burası Kıbrıs Elen Cumhuriyeti” anonsunu yapmakta olduğunu duyurdu.

- Saat:13.00- TRT Radyosu: Hasan Esat Işık, olaylarla ilgili bir demeç verdi. Genel Kurmay Başkanı Başbakanlıkta yapılan toplantıya katıldı. 13.30’da İsmail Hakkı Birler bir açıklama yaptı... Paris’te yapılan bir hükümet açıklamasında, bunun bir darbe değil, bir dış müdahale olduğu belirtildi.

- Saat 14.00-BBC: “Tel Aviv’den dinlenen ve kimliği bilinmeyen bir radyodan Rumca olarak yayımlanan bir haberde, Makaryos’un ölü olmadığı bildirilmiştir. Hür Baf Radyosu yayına geçti. Rum tutuklular serbest bırakıldı. Girne’de 500 Rum kadını Makaryos lehine gösteriler yaptı. Leymosun ve Mağusa’da halk gösteriler yapıyor.” ... 14 yıllık Kıbrıs Cumhurbaşkanı ve 24 yıllık Başpiskopos Makaryos’un, İngiliz üslerine sığındığı açıklandı.

16 Temmuz 1974-Salı

- Bayrak Radyosu, “Neşeli Şarkılar” çalmaya devam ediyor.

- Saat 9.00- TRT Radyosu: Makaryos, kendi sesinden Hür Baf Radyosu aracılığı ile Kıbrıs Rum halkına bir mesaj yayımlayarak, halkın isyancılara karşı direnmelerini istemiş ve “Darbeciler, başarısız olmuşlardır” demiştir. Hava alanı ve bazı yerler, darbecilerden geri alındı.

- Saat:10.45- TRT Radyosu: Makaryos’un konuşmasından “Ben yaşadığım sürece Kıbrıs’ta cunta geçmeyecek. Cunta, Kıbrıs’ı mahvetmeye ve taksim etmeye karar vermiştir. Cunta geçmemiştir ve geçmeyecektir. Yaşasın özgürlük. Yaşasın Kıbrıs Rum halkı. Yaşasın ulus.

- Ecevit, siyasi parti liderlerini saat 23’den sonra Başbakanlığa çağırdı, seyahatte olan Güneş geri dönüyor... Atina’da 3 gündür toplantı yapılmaktaydı... Amerika, Kıbrıs’ın toprak bütünlüğünü ve bağımsızlığını destekliyor... Callaghan, Türkiye ve Yunanistan’dan itidal istedi... Yarın, Kıbrıs’taki Yunan birliğinin bir kısmının değiştirilmesi bekleniyor. Bu arada askeri destek gönderileceği sanılıyor... Nikos Samson, Kıbrıs Cumhurbaşkanı ilan edildi. Başkanlık Sarayı, 10 tank tarafından sarılmış olup, en büyük direniş, Kıbrıs polisinden gelmektedir. 

- BBC- Kıbrıs’ta 2000 BM askeri bulunmakta olup, bunların üçte biri İngiliz askeridir, ama olaylara müdahale etmemişlerdir... Rum Radyosu’na göre 943 polis teslim olmuştur... Kanada Başbakanı, BM Genel Sekreteri Waldheim ile yaptığı görüşmede, Makaryos’un sağ olduğunu öğrendiğini açıklamıştır... Yugoslavya, bir bildiri yayımlayarak, olayı, Kıbrıs’ın içişlerine bir dış müdahale olarak nitelemiş ve uluslararası anlaşmaların çiğnendiğini, darbe teşebbüsünün BM ilkelerine aykırı olduğunu açıklamıştır... Lefkoşa Havaalanına inen Olimpik Havayollarına ait bir uçak, 12 kişiyi adaya getirdi. Uçak daha sonra, Girne yönünde havalandı... Tass Haber Ajansı, Sovyet hükümetinin bir bildirisini yayımladı. Bildiride “Yunan cuntası dıştan müdahalede bulunmuştur” deniliyor... Dün akşam üzeri saat 18.30’da başlayan TC Bakanlar Kurulu toplantısı, sabah 4.00’e kadar sürdür. TBMM, olağanüstü toplantıya çağrıldı. Birgit, gazetecilerle konuştu... 1200’den fazla Rum yedek polisi tutuklanmış veya teslim olmuştur... Mağusa ve Girne’de Makaryos lehindeki gösteriler devam ediyor... Türk Haberler Ajansı: SSCB, Tass aracılığı ile yayımladığı bildiride, Yunanistan’ın Kıbrıs’ın içişlerine müdahale etmekten vazgeçmesini istedi. Reddederse, doğacak sonuçlardan sorumlu olacaktır.

- Denktaş, olayı Kıbrıslı Rumların iç sorunu olarak nitelerken, Işık, Kıbrıs’taki olayların uluslararası bir sorun olduğunu söylemiştir... Taksim Sahasına inen helikopterden iki kişi indi.

- Makaryos’un sağ ve sıhhatte olduğu bildirilmiştir. Baf’tan verilen habere göre Makaryos, BM ile temasa geçmiş ve Genel Sekreter Waldheim’la görüşmek istediğini bildirmiştir.

- Saat:12.00- 20 Rum polisi, Leymosun Türk kesimine sığındı. BM, polislerin kendilerine teslim edilmelerini kabul etmedi. L.Weckman, Baf’a hareket etti... BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs temsilcisi Rossidis’in çağrısı üzerine bugün toplanıyor... Halen Kıbrıs’ta, 10 bini İngiliz olmak üzere, 20 bin turist bulunmaktadır.

- Saat:13.00- BBC: Makaryos, Baf’tan yaptığı ikinci konuşmada, dünyadaki demokratik ülkeleri, işçi sendikalarını ve öğrenci kuruluşlarını Kıbrıs’a yardım etmeye çağırdı... Türkiye, İngiltere ile birlikte Kıbrıs’a müdahale kararı aldı... Baf’a limandan hücumbot ile ateş açıldı. Karşılık alınca, hücumbot oradan uzaklaşmak zorunda kaldı.

- Saat 20.00- BBC: Makaryos, bir RAF uçağı ile Baf’tan ayrıldı. Muhtemelen New York’taki BM Güvenlik Konseyi toplantısına gidiyor... Doğu Blokundan Yugoslavya ve Romanya, Yunanistan’ı suçluyor.

- Saat:21.00- CBC (Kıbrıs Radyo Yayın Korporasyonu): Yarın saat 14.00’e kadar yanında silah ve cephane bulunduranlar en yakın RMMO karargahına teslim etmeli. Yarın arama ve temizlik harekatı yapılacaktır. Yakalananlar, askeri mahkemede yargılanacaklardır... Baf’tan Leymosun’a gitmekte olan 30 kişilik polis ekibinden kurtulan 3 kişi, İngiliz üslerine sığındı... Kıbrıs’taki turistler arasında 6 bin de Amerikan vatandaşı bulunuyor. Yabancıları kurtarmak üzere, 6 savaş gemisi ve 6 uçak Kıbrıs’a doğru hareket etti. Sovyetler Birliği de gemilerini Kıbrıs açıklarına yönlendirdi... Sabah saat 6 ile gece saat 2 arasında trafiğin serbest olduğu açıklandı... Yaralı 6 soydaşımız Lefkoşa’daki Kızılay Hastanesine getirildi... Rum Cuntasının açıkladığı bakanlar kurulunda 2 sanayici, 5 avukat ve 1 doktor bulunuyor... Öğleden sonra gelen bir Olimpik havayolları uçağı, alana silah ve mühimmat bıraktı. Yunanistan’ın adaya 2,000 asker çıkaracağı söyleniyor.

17 Temmuz 1974-Çarşamba

- Saat: 6.40- Amerika’nın Sesi Radyosu: BM Güvenlik Konseyi, bir karar alamadan dağıldı. Oysa 1967’deki Arap-İsrail savaşında karar almıştı.

- Alec Douglas Hume: “Makaryos, bir Commonwealth ülkesinin başkanı sıfatıyla müracaat etmiştir.” Makaryos, bir İngiliz helikopteri ile İngiliz üslerine, oradan da Malta’ya gitti. Malta’dan sonra da New York’a gitmesi bekleniyor. Adada daha fazla kalırsa, kan dökülmesi artacaktı... Sovyetler Birliği, esnek bir politika uyguluyor. İngiltere ve Fransa’ya başvurdu. Dış müdahalecilerden söz ederken, yalnız Yunanistan’ın adını verdi... Lissaridis’in Amerikalı olan eşi, Ağros köyünde tutuklandı... Makaryos’un Baf radyosundan yaptığı konuşmadan sonra Baf’a karşı saldırılar başladı ve giderek arttı.

- Saat:13.15-CBC: Cuntanın Kıbrıs Türklerine bildirisinden: “Görüşmeler devam edecektir. Türkler endişe etmesinler. Olaylar Kıbrıs Rumlarını ilgilendirmektedir.”... Zenon Rossidis, yeni Dışişleri Bakanı tarafından BM’deki görevinden azledildi... Makaryos, Londra’ya gitti. New York’a geçecek. Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahale edeceğini sanmıyor... Le Monde ve Daily Express, Denktaş’la mülakat yaptı... Işık, Waldheim’a bir mesaj göndererek, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin meşru temsilcisi olarak Kıbrıs Türk Yönetimi’nin tanınmasını istemiştir...  Rum kesimindeki tutuklulara ve özellikle de yedek subaylara ve solculara işkence yapılmaktadır. AKEL ve EDEK, yer altı faaliyetlerine başlayacak... Eski Yunan Kralı, Papandreu, Karamanlis, Merkez Birlik Partisi sözcüsü Mavros, Yunan Cuntasını kınadı.

- NATO, Çekoslovakya olaylarından bu yana ilk defa olağanüstü olarak toplandı... AET’ye üye 9 ülke, Kıbrıs’taki olaylardan kaygı duyuyor. Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü destekleniyor. Birçok ülke, adaya yapılan dolaylı müdahaleyi kınadı... Ecevit, Londra’ya gidiyor. İngiliz hükümeti ile Kıbrıs konusunu görüşecek... ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Kıbrıs’taki cuntayı tanıyıp tanımadığını söylemekten kaçındı... İngiltere, 650 Yunan subayının Kıbrıs’tan geri çekilmesini Yunanistan’dan resmen istedi... Tass: Sovyetler Birliği, Kıbrıs’ta cuntaya karşı direnenleri desteklediğini açıkladı... Pakistan, cuntayı suçladı... Hollanda ve Irak Büyükelçileri, İngiltere, Libya Maslahatgüzarları TC Dışişleri Bakanı ile görüştü... TBMM, Perşembe günü toplanıyor... Darbe sabahı uçakla gelen iki kişi, Atina’daki faşist Yuannidis’ten mesaj getirdi... Küçük Kaymaklı’da RMMO’na karşı savaşanların Rum polisi değil, Lissaridisci ve AKEL’ciler olduğu bildirilmiştir... 900 komando ve 20’den fazla helikopteri olan Royal Navy, Malta’dan Doğu Akdeniz’e açıldı.

- Bizim Radyo: Türkiye Komünist Partisi Politbürosu’nun 17 Temmuz 1974 tarihli bildirisinden: “Kıbrıs Türklerine düşen görev, demokratik hakların genişletilmesi için savaşan AKEL, Makaryos Hükümeti ve diğer yurtseverler safında emperyalizme karşı savaşmaktır. Bu, Kıbrıs Türkleri ve Türkiye’nin de çıkarlarına uygundur.” ... Makaryos, AKEL Merkez Komitesi ve diğer ilerici örgütler, Kıbrıs halkını faşist ve darbeci cuntaya karşı savaşmaya çağırmıştır.... Yunanistan Komünist Partisi Merkez Komitesi Politik Bürosunun 16 Temmuz 1974 tarihli bildirisinden: “Kıbrıs halkını faşizmin boyunduruğu altına almak istiyorlar. Kıbrıs halkı, Atina cuntası, NATO ve Amerikan emperyalizmine karşı savaş veriyor. Kıbrıs halkının demokratik atılımları, hiçe sayılmak isteniyor. Ecevit hükümeti, sorunun askeri yollar yerine, diplomatik yollarla çözümlenmesinden yana. Bağımsız, tarafsız Kıbrıs, Rumlar kadar, Türkiye ve Kıbrıslı Türkler için de yararlıdır. Kıbrıs Türk Yönetimi Başkanı ve sözümona lideri Denktaş’ın Kıbrıs Türklerini tarafsız tutma çabaları, Yunanlılara yardımcı olmuştur. Faşizme ve emperyalizme karşı Türk ve Rum Kıbrıslılar elele!”

- Radyo Prag: AKEL’in dün yayımladığı bildiriden: “Kıbrıs halkı, Sovyetler Birliği ve diğer demokratik ülkeleri yardıma çağırmaktadır. Darbecilerin amacı, Enosis’i gerçekleştirmek ve adayı bir NATO üssü haline getirmektir. Enosis’i önlemenin tek yolu, adanın tam bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü sağlamaktır. Ada, üslerden arınmalıdır.”... Pentagon, Makaryos’un 1960’larda sosyalist ülkelerce silahlandırılmasını sindirememiştir... Ortak düşmana karşı, ortak savaş... Makaryos, Londra’da 5 bin Kıbrıslıya balkondan bir konuşma yaptı... İngiltere, Makaryos’u, yeniden Cumhurbaşkanlığına dönmesi için destekleyeceğini bildirdi.

18 Temmuz 1974-Perşembe

- Saat: 12.00-BBC: Kleridis, toplumlararası görüşmelere devam edileceğini söyledi... Lefkoşa uçak alanı açıldı, sabah 5’e kadar sokağa çıkma serbest bırakıldı. 

- Saat 13.00-BBC: ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sisco, Londra’ya gitti. Ecevit, Wilson ile görüşüyor. Darbecilerden ziyade, Kıbrıs sorununa bir çözüm aranıyor.... Kıbrıs’ta solcu ve Makaryosçu avı başladı, 100 kişi tutuklandı.... Denktaş, İspanya diktatörü Franko’ya mesaj gönderdi.... EDEK lideri Lissaridis’in evi arandı... Darbe, adanın bağımsızlığını istemeyenler tarafından hazırlanmıştır.

- Saat 17.30-Moskova Radyosu: Sovyetler Birliği, yeni bir bildiri yayımladı. Darbenin NATO tarafından hazırlandığı öne sürüldü... Waldheim, Makaryos’un New York’a vardığını açıkladı. 

- Saat 18.00- TRT: Ecevit, “Zaman geçtikçe adadaki Yunan varlığı artıyor” dedi... TBMM, saat 15.00’de toplandı. Gizli oturum saat 17’de sona erdi... Associated Press Ajansı: “Kıbrıs’ta bini aşkın kişi tutuklandı. Bunlar arasında Makaryos hükümetinin sözcüsü Hristodulu ve Lissaridis’in eşi de var. Ölü sayısı ise iki bini geçti.”... Lefkoşa’daki cunta, basına sansür koydu. Darbe yönetiminin bildirileri dışında, başka bildiri yayımlanmayacak.

- Darbeciler ilk teması ABD ile, ikinci teması da İngiltere ile yaptı... Kleridis, toplumlararası görüşmelerde yeni yönetimi temsil edecek... Yunanistan’da Gizikis’in istifası bekleniyor... United Press International: Barış Gücü birlikleri, Lefkoşa’da mevzilenmeye başladı... İngiltere hükümeti, Yunan subaylarının Kıbrıs’tan çekilmesinde ısrar ediyor... ABD, Türkiye ve Yunanistan’a itidal tavsiye etti... Kıbrıs Türk Kültür Derneği, yayımladığı bildiride, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin tek resmi makamının, Cumhurbaşkan Muavinliği olduğunu öne sürdü.

- Saat 19.00-TRT: Turan Güneş, Türkiye’ye dönerken Beyrut’ta konuştu: “Kıbrıs’ta tek meşru hükümet, Kıbrıs Türk yönetimidir.” ... Makaryos’un Lefkoşa’daki Sarayından kaçmasına yardım eden kişi yakalandı ve işkence görüyor... BBC’nin yorumu: İngiliz üslerine bir saldırı olmadığı için, İngiltere’nin Kıbrıs’a müdahalesi söz konusu olamaz... Bulgaristan, Yunanistan’ın birliklerini geri çekmesini istedi. Meşru hükümet olarak Makaryos’un hükümetini tanıyor... Romanya, dış müdahaleden endişe duyuyor... Tass: Lefkoşa’daki Sovyet Kültür Merkezi’ne darbeciler tarafından ateş açıldı... Avrupa Konseyi Bakanlar Kurulu, Makaryos hükümetini tanıyor. Eski rejimin başa getirilmesi için çağrı yaptı... ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Sisco, Yunanistan ve Türkiye’ye gidiyor... Kıbrıslı Rumlar, Londra’da bulunan Ecevit’in boynuna sarılarak “Bizi faşist baskılardan kurtar” dedi... İki AKEL ileri geleni, Deftera Polisi tarafından tutuklandı.

19 Temmuz 1974-Cuma

- Saat 8.00, Bizim Radyo: “Kıbrıs’ta Atina Cuntasının eliyle, Amerika, NATO ve CIA’nin desteği ile bir darbe gerçekleştirilmiştir. Faşist Lefkoşa cuntası, adada kanlı cinayetler işlenmektedir. Ada, emperyalizmin yakın doğudaki yeni bir kalesi durumuna getirilmek isteniyor.”... Londra’daki Türkiyeli ve Kıbrıslı ilericiler, Kıbrıs Direniş Komitesi’ne katılma isteğini bildirdiler. 21 Temmuz günü Batı Berlin’de yürüyüş yapılacak... Makaryosçulara tıbbi yardım yapılmıyor.... Denktaş, olayı iç sorun olarak niteleyerek, cuntayı dolaylı olarak desteklemiştir. Oysa cuntayı kovmak ödevi, her şeyden önce, Kıbrıslı Rumlara ve Türklere düşmektedir... İtalya Komünist Partisi bildirisi: “Kıbrıs’taki darbeyi, NATO ve Atina cuntası yaptı.”

-Saat 13.00, BBC: “Ecevit, Kıbrıs sorununun yakın bir gelecekte çözümleneceğini ümit ettiğini söyledi.”  ... İngiltere, Yunanistan’dan Londra’ya bir temsilci göndermesini istedi.

- ABD, yeni rejimi destekliyor. Makaryos, komünistlerden destek görüyordu ve Sovyetler Birliği’nden yardım istemişti.

- Saat 13.15, CBC: Samson’un basın toplantısından: “Temsilciler Meclisi lağvedilmeyecek. Türkiye’nin müdahale etmesi için gerekçe yok. Türklere bir saldırı yok yöneticiler tutuklanmadılar. AKEL kanun dışı ilan edilmeyecek. Lissaridis, yabancı bir elçilikte bulunuyor. Eski Bakanlar tutuklanmadı, ancak ikisi yolsuzluk için sorguya çekildi... Sisco, Atina’dan sonra Ankara ve Lefkoşa’ya gelecek.... Makaryos, Londra’da Ecevit ile birlikte yemek yedi.

- Saat 13.30, Bayrak Radyosu: Denktaş’ın demecinden: “650 Yunanlı subay çekilmezse, Türkiye’den 650 Türk subayı göndermesini isteyeceğiz. Rum tarafından yapılan atamalarda, bizim onayımız alınmalıdır.”... Ecevit’in Waldheim’a mektubundan: “Darbeden sonra, Kıbrıs’taki meşru hükümet olarak, Kıbrıs Türk yönetimi sayılmalıdır.”

- Saat 17.30, Moskova Radyosu: Podgorni: “Sovyetler Birliği, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ve direnişi desteklemektedir.” ... New York Times: “Amerika, Yunanlı subayların adadan çıkmasını isteyen İngiltere’yi neden desteklemiyor?” ... Çekoslovak Rude Pravo gazetesi: “Yunanistan, Zürih ve Londra Andlaşmalarını ihlal etmiştir.” ... Rum Sen Sinod Meclisi, yeni Başpiskopos ve üyeleri seçecek.

- Saat 19.30- Moskova Radyosu: Haber ajanslarına göre Amerika’nın teklifi şöyle: “Samson değiştirilmeli, yerine ılımlı olan Kleridis geçirilmeli, Makaryosçular affedilmeli-Genel Af ve Kıbrıslı Türklere garanti verilmeli... Yunan alayı değiştiriliyor. Türk gemileri, Kıbrıs’a doğru yola çıktı...

- Saat 20.00- BBC: Rauf Denktaş, 60 basın mensubunun katıldığı basın toplantısında konuştu: “Yunanistan darbe ile Kıbrıs’ın bağımsızlığını sarstı. Bunun yeniden tesisi için Türkiye müdahale etmelidir. Biz darbeyi, Yunanistan’ın, Rum hükümetini ele alışı olarak görüyoruz.” ... Tutuklananlardan 160 kişi serbest bırakıldı, geride 350 kişi kaldı... Kleridis, evinde göz hapsinde tutuluyor. Samson, Türkiye ve Yunanistan ile görüşmek için el altından çalışmalar yapıyor... İngiliz Economist dergisinin muhabiri McKenzie’ye göre, Kıbrıs’ta darbe Ekim’de yapılacaktı. Makaryos’un Yunan cuntasına yazdığı mektuptan sonra darbe öne alındı... Sovyetler Birliği’ne göre, BM Güvenlik Konseyi karar tasarısında müdahalenin kınanması için Yunanistan’ın adının geçmesi gerekmektedir. Çin’in tutumu belli değil.

- Saat 21.00-Bizim Radyo: “Emperyalizm Kıbrıs’ta faşizmi yerleştirme çabaları sürüyor. Yunanlı subaylar çekilebilir, ama EOKA’cılar, faşistler yönetimi ellerinde bulunduruyorlar.”... İngiltere’nin açıklaması: “İngiltere şu sırada taahhütlerin, müdahale şeklinde uygulanmasına gerek görmemektedir.” ... Makaryos, cuntanın devrilmesi için BM’nin müdahalesini istemiyor. Ama Yunan subaylarının çekilmesini ve Güvenlik Konseyi’nin darbeyi kınamasını istiyor. 

20 Temmuz 1974-Cumartesi

- Saat 5.00-Bayrak Radyosu’ndan yayımlanan TC’nin adaya askeri müdahalesi ile ilgili olarak Denktaş’ın yaptığı açıklamadan: “11 yıldır Kıbrıs’ın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğünü korumak için mücadele ettiniz... Bu sınırlı bir polis harekatıdır... Amacı, Rum halkını meşru haklarına kavuşturmak ve meşru hükümeti kurmaktır... Zafer, bağımsız Kıbrıs Cumhuriyetinin savunucusu tüm Kıbrıslılarındır. Zafer haktan yanadır. 11 yıl büyük bir adaletsizliğe, haksızlığa maruz kalan tüm Kıbrıslılarındır.”... Ecevit, harekatın insanlığa, milletimize ve tüm Kıbrıslılara hayırlı olmasını, Rumlara da barış getirmesini diledi... Türkiye’de sabah 7’den itibaren geçerli olmak üzere, 14 ilde sıkıyönetim ilan edildi... Girne’de Türk askerlerinin çıkartması devam ediyor... Lefkoşa ve Girne bombalandı. Lefkoşa’daki bir direniş noktasına jetlerimiz tarafından haddi bildirilmiştir... Kırnı’da Rumlar beyaz bayrak taktı. Girne’de teslim olmak için başvuruda bulunuldu... Çıkartma harekatı, hava ve denizden olmak üzere saat 5.00’de yapıldı. 9.50’de Lefkoşa’ya paraşütler inmeye başladı. Lefkoşa havaalanı, Yunan Alayı ve radar istasyonu bombalandı.

-BBC: CBC’ye göre tüm adada sokağa çıkma yasağı ve genel seferberlik ilan edildi. CBC’nin 3 uçak düşürüldüğüne ilişkin olarak verdiği haberler, Türkler tarafından yalanlandı.

- Bayrak Radyosu: “Denizden çıkan askerler, iç bölgelere doğru, direniş görmeksizin ilerlemektedirler.” ... Ecevit: “Türk Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs’ta savaş için değil, barış için bulunuyor.”

- BBC: Yunanistan’dan henüz bir yorum yok... Yeşilhat’ta çatışmalar duyuldu...İngiltere, Türkiye ve Yunanistan’dan Londra’ya temsilci göndermelerini istedi...6. Filo Kıbrıs yakınında. Gerekirse Amerikalıları adadan alacak... ABD’ye göre, 7 Sovyet bombardıman uçağı hazır bekliyor... Yunanistan kuvvetleri, Türk sınırına ilerliyor... Atalasa Polisi bombalandı, Şillura düştü... RMMO, Türk komandolarını kurtarıcı olarak karşılamışlar.

-Saat:10.35-  Hamit Mandrez bölgesine yeniden paraşüt indirildi... Adaya toplam 5 bin Türk askeri çıkmış bulunuyor... Cunta Genel Af ilan etti... BM, Kıbrıs’ta tüm askerlerin çıkarılması için karar tasarısı hazırlamıştı... Yunanistan’da seferberlik ilan edildi... Asker, Türkiye sınırına doğru ilerliyor...

- TRT: Ecevit: “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin, Kıbrıs’ta barış, kardeşlik ve özgürlük için başlattıkları hareket, Kıbrıslı Türkleri de, Rumları da yeni yönetimin baskı rejiminden kurtaracaktır. Böylelikle kuvvet dengesizliği bu hareketle düzeltilecektir.” ... Rum kesiminde 1-2 gündür yağma hareketleri olmaktadır. Türkiye, Kıbrıs’a Türk ve Rum ayrımı gözetmeksizin yiyecek yardımı yapacaktır... Yunanistan, Türk çıkarmasını Zürih Antlaşmasının ihlali olarak nitelendirdi... AFP: Yunan hükümeti istifa etti. Yeni hükümet, hep askerlerden kurulacak... Moskova Radyosu, çıkarma harekâtını yorumsuz verdi... Kıbrıs’ta 25 bin İngiliz ailesi var. RAF bunları boşaltacak... Leymosun ve Larnaka limanları, BM ihtiyaçları için açık bırakılmıştır... Lefkoşa-Girne yolu, TSK’nin kontrolü altında... 4. indirme harekâtı başladı...

- Saat: 15.00, Bayrak Radyosu: 50 helikopter, silah ve mühimmat, zırhlı araçlar, 40 tank indiriliyor. 6 bin paraşütçü indi... AP muhabiri: Türk uçakları, Lefkoşa’daki psikiyatri hastanesini bombaladı, 20 ölü ve birçok yaralı var... Lidra Palas’ta yangın çıktı.

- TRT: Darbecilere cevap, Türkiye’nin müdahalesi ile verilmiştir... CYTA, isabet kaydetmiş olup, yanmaktadır... İngiltere, adaya 1400 asker çıkardı, 700’ü komando askeri. İngiliz yurttaşlarını koruyacaklar.

- Saat:19.00, TRT: Türk askerleri ö.s. Leymosun’a çıktı, direnme yok... Lefkoşa’da tüm kilit bölgelerine hakim durumda... Hollanda çıkartmayı anlayışla karşıladı... Ecevit, “Sisco’nun size yaptığı teklif ne idi?” şeklindeki soruya, “Söyleyemem” cevabını verdi. Ecevit: “Önce kuvvet dengesi kurulacak, sonra görüşmelerde sonuç alınacak... Geleceği, Kıbrıs halkı ile birlikte kurmak istiyoruz.”

- Saat: 19.40-Bizim Radyo: Türkiye, Kıbrıs’a 30 savaş gemisi ile çıkartma yapmıştır. TSK, Kıbrıs’ta kurtarıcı olarak karşılanmaktadır. Büyük sayıda devrimci kurtuluş cepheleri kurulmuştur. (Yıllar sonra, Bizim Radyo çalışanlarından biri ile Leipzig’de yaptığım bir görüşmede, bu yorumu söz konusu edince, bu yorumu yapan radyo çalışanının, görevinden alındığını öğrenecektim.-A.An) ABD, adaya çıkartma yapmaya hazırlanıyor. 6. Filo, Güney ve Güney Batı’dan adayı sarmış bulunuyor... Kıbrıs’ın bir NATO ve Amerikan saldırı üssü olmasına izin verilmeyecektir... Türkiye’de ilan edilen sıkıyönetim, demokratik haklara bir kısıntı getirmemelidir... ABD, Kıbrıs’taki durumu dondurmak istemektedir. (TKP Bildirisinden) ...  Kıbrıs’a 6 bin asker ve 40 tank indirildi. Sovyetler Birliği, BM karar tasarısını yeterli bulmadı.

21 Temmuz 1974-Pazar

- Saat: 6.30- Bayrak Radyosu: Yunan Alayı, dün akşam Türk Alayına taarruz etti... Dün akşam Girne sahiline yeniden çıkartma yapıldı... Lefkoşa Havaalanı kuşatıldı... 26 bin İngiliz askeri ve aileleri ile turistler, İngiliz üslerine çekildiler... Yugoslavya hükümeti, Türk müdahalesini destekliyor... Kissinger: “Sovyetler Birliği ve ABD’nin adaya müdahalesine gerek yoktur.” Bumedyen, blok dışı ülkeleri Kıbrıs’a yardıma çağırdı...Türkiye, BM çalışmalarının Denktaş New York’a gelene kadar ertelenmesini istedi... ABD, Sovyetler Birliği’ni karar tasarısını geciktirmekle suçladı... Sovyetler Birliği: “Kıbrıs’taki durum, acil müdahaleleri gerektiriyor. Makaryos hükümeti, yeniden düzenlenmeli, Yunan askerleri adadan çekilmelidir.” 

- Bizim Radyo: Darbeciler, 500’den fazla insanı öldürmüştür.

22 Temmuz 1974-Pazartesi

- Saat:7.00-Bizim Radyo: Askeri çıkartma, Türkiye’de şovenist dalgaların kabarmasına yol açtı... Bütün yabancı askeri kuvvetler, savaş birlikleri adadan geri çekilmelidir... TKP Merkez Komitesi’nin 20 Temmuz 1974 tarihli ve “Halkımıza” başlıklı bildirisinden. “Yunan cuntası da adaya barış getirmek istediğini söylemişti... NATO savaş kışkırtıcılığı yapıyor, Türkiye’yi savaşçı serüvenlere itiyor... Sovyetler Birliği’nin önerisi: Ateşkes ilan edilmeli, görüşmelere başlamalı, Makaryos hükümeti başa geçmeli... Memlekette harp psikozu körükleniyor. Toplu sözleşmeler ve grevler durdurulmalı, günlükler askere bağışlanmalı gibi teklifler yapılmaktadır. İşçi hakları, militarist çevrelere peşkeş çekilemez... Yunanistan’da seferberlikte dağıtılan silahlar, cuntaya karşı kullanılmalı... Bağımsız Kıbrıs, NATO, Kıbrıs’tan elini çek. Çıkartma, cuntanın başını ezmeye yönelmemiştir, çıkartma hedefine varmamıştır... Türkiye’de de, kurtarmak sözleriyle adaya oturmak isteyen şoven çevreler vardır... Çıkartma korkunç bir şovenist dalganın yayılmasına yol açmıştır.... Ordu, bir an önce Kıbrıs’tan geri çekilmelidir.”

23 Temmuz 1974-Salı

- Saat: 7.00-Bizim Radyo: Türkiye’de hükümet, karaborsacılar ve vurgunlara karşı tedbirler almalıdır. Böylelikle halk, hükümet etrafında daha sıkı olarak toplanacaktır...

24 Temmuz 1974-Çarşamba

- Saat:19.00-Bizim Radyo: Karamanlis, Yunanistan’da yönetimi ele aldı.

- Bizim Radyo: Kıbrıs bağımsız ve egemen bir cumhuriyet olmalıdır... Cenevre Toplantısında Türkiye, Yunanistan ve İngiltere, adayı paylaşmaya kalkışacaklar. Kıbrıs halkının temsilcisi Cenevre’ye çağrılmadı... Brejnev Polonya’da: Bazı NATO çevreleri, Kıbrıs’ın bağımsız olmasına öteden beri karşıydılar. Harpçı çevreler ve gericiler, silahı elden bırakmak istemiyorlar. Barış savaşını güçlendirelim.

- TRT: Sosyalist Enternasyonal’in açıklamasına göre, Kıbrıs’ta darbeden sonra 2 bin Makaryosçu öldürülmüştür.

25 Temmuz 1974-Perşembe

- Saat 19:00, Bizim Radyo: Yunanistan’da demokratik halk mücadelesinin güçlenmesi, Androçopulos hükümetinin yıkılmasına yol açmıştır... 7 yıllık faşist yönetim, kısmen dahi olsa yıkılmıştır.... Türkiye’nin Kıbrıs’taki kayıpları: 57 ölü, 184 yaralı, 242 kayıp... AKEL, BM’in son kararını destekliyor... Başta Yunan kuvvetleri olmak üzere tüm yabancı kuvvetler adadan çıkmalıdır... Beyrut’taki El Muharrer gazetesi: RMMO, Amerika ve NATO’dan alınan paralarla hareket ediyor.... Yunan cuntası Kıbrıs’taki askerlerini geri çektikten sonra, Türkiye de askerlerini geri almalıdır... Denktaş’ın darbe ile ilgili ilk iki demeci, Amerika’nın “iç sorun” görüşü ile uygundur ve olaya müdahale edilmesine karşıdır... Türkiye çetin bir sınav başındadır. Kıbrıs’ın bağımsızlığı geri verilmelidir... Türkiye’nin müdahalesi, Kıbrıs ve Yunanistan’da faşizmin yuvarlanmasında büyük bir rol oynamıştır... Haklı durumda iken, haksız duruma düşmemeliyiz... Sıkıyönetim kalkmalıdır. Karamanlis gibi tutucu bir devlet adamı, komünistler dahil, siyasi tutukluları serbest bırakırken, Ecevit gibi demokrasiye daha yakın bir hükümetin olağanüstü durumu bir an önce kaldırması gerekir... “Son Olaylar ve Basın” adlı yorumdan: Emperyalizmin Kıbrıs’taki 1 numaralı ajanlarından Denktaş ve Türkiye’deki gerici basın, darbeyi bir iç sorun olarak göstermiş, Ordu Kıbrıs’a, taksim ve adadan çıkılmasın diye şovenist duyguları kabartmıştır.

- Saat 18.00-TRT: Ecevit: 783 tane Rum-Yuna esir alınmıştır. 242 kayıp bulundu, 16 tane kaldı... Denktaş: Sorunun Türkler ve Rumlar arasında çözümlenmesi gerekir diyen Kleridis’in bu görüşüne karşıyım.

- Saat 18.30-Amerika’nın Sesi Radyosu: Kıbrıs’ta 40 bin Türk askeri bulunmaktadır.

26 Temmuz 1974-Cuma

- Saat17.00-Bizim Radyo: Kleridis, “Üç ay içinde Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılabilir” dedi... Kıbrıs serüveni Yunan cuntasını iflasa sürükledi... Taksim isteği, Türkiye’nin başarısını sıfıra indirecektir... Kıbrıs’ı Yunan cuntası lehine kullanan Amerikan emperyalizmi, Ecevit hükümetini zayıf düşürmek istemiştir... Makaryos’un öldüğü haberleri yayıldı, ama plan başarıya ulaşamadı.... Amerika’yı ilgilendiren Kıbrıs’ın NATO’ya dahil olmasıdır... Müdahalenin amaçları tutulmuyor, yeni statüden söz ediliyor. Üsler ve yabancı askerler Kıbrıs’tan çıkarılmalıdır... NATO, Kıbrıs’taki hükümetin devrilmesini 1960’tan beri istiyordu... EOKA’cı faşistler ve Türk şovenistleri, ayrılık politikasını körüklemiştir... Le Orient de Jour gazetesi: Kıbrıs’taki darbe planını CIA hazırlamıştır. “Cumhurbaşkanı Planı gerçekleştirildi” diye telgraf çekilmiştir... Yunanistan’da “Promete Planı”, Türkiye’de “12 Mart”, Kıbrıs’ta da “Temmuz Darbesi”ni CIA düzenlemiştir... Portekiz’den sonra, Yunanistan ve Kıbrıs’ta da faşist cuntacılar iflas etmiştir...  

- Saat: 18.00-TRT: Cenevre görüşmelerine belirsiz bir süre ara verilmiştir... Güneş: “Anayasal bir düzen ve yeni bir statü kurulana kadar, adadaki TSK adına hiçbir yükümlülük altına giremeyiz.”... Yunanistan’ın adaya birlik gönderilmesi durdurulmazsa, görüşmelere devam edilmeyecek...

- Saat19.40-Bizim Radyo: “Cenevre Barış Toplantısı’nın amacı, Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü korumaktır... Türkiye’nin askerlerini çekmesi, diğer kısmının da Yunanistan’a ilhakına yol açabilir. 

- Saat 20.00-Bayrak Radyosu: Turan Güneş, Kıbrıs’ta otonom bir yönetim sisteminin kurulmasını istedi.

27 Temmuz 1974-Cumartesi

- Saat:7.30-Bayrak Radyosu: Leymosun’da 1753 Kıbrıslı Türk stadyumda tutuklu bulunuyor. Bunlardan 500’ü mücahit ve 80’i polistir... İngiliz üslerine 12 Fantom uçağı inmiştir.

- Saat 8.00-Bizim Radyo: 23 Temmuz günü Londra’da Türkiyeli ve Kıbrıslı işçilerin toplantısı yapıldı. Tüm yabancı askerlerin çekilmesi ve Kıbrıs’ın bağımsız kalması talep edildi... İşadamı Feyyaz Berker’in demeci... Türkiye’de yerleşmiş olan yabancı tekeller, Kıbrıs’ta yatırım yapmaya hazırlanıyor. Türkiye büyük burjuvazisi, Kıbrıs’ı da sömürü alanına almak istiyor, Kıbrıs Türklerini de sömürmek istiyor. Kıbrıs’ın bağımsızlığı zedeleniyor... Feyzioğlu “taksim” derken, Erbakan da “adadan çıkmayacağız” diyor... Türkiye, ancak Güvenlik Konseyi kararlarına uyduğu takdirde, Yunanistan ve Kıbrıs cuntalarının devrilmesinde oynadığı rolü değerli kılar... “Kıbrıs’ta emperyalizmin genel taktiği karşısında federalizm ve cemaatler sistemi” başlıklı yorumdan: “Federatif sistem, iki halkı birleştirmek yerine ayıracaktır. Federasyon, eninde sonunda taksime çıkar.”    

- Saat: 14.00-Bizim Radyo: Pravda’nın yorumundan: “Emperyalizm, dünyadaki barışçı gelişmelere rağmen, silahı elinden bırakmıyor.”...Bizim Radyo’nun yorumundan: “Emperyalizmin amacı, Kıbrıs’ı yıkmak ve onu NATO’nun üssü haline getirmektir. Bunun için iki halkı birbirine karşı savaştırır. Karşılıklı ajanları vardır... Cemaat sistemi iyi niyetle uygulanmalıdır... Yeşil hat, taksimin ilk adımlarından biridir. Üsler ayrılmalı, yabancı askerler adadan çıkmalı, iki cemaatin demokratik haklarına saygı gösteren anayasal hükümet iş başına gelmelidir... Atina cuntası, adada darbe yapmış, sabıkalı bir katili iş başına getirmiş, NATO da, hem Yunanistan’a, hem de Türkiye’ye nota göndermiş. Ama Türkiye, NATO’ya karşı çıkmamıştır... TSK’ya yapılan yardım yanında, bütçenin yarısı orduya gitmektedir... Kıbrıs’ta ateşkes uygulanır uygulanmaz, ABD, Türkiye ve Yunanistan’a silah satmak için faaliyete geçmiştir.”  

28 Temmuz 1974-Pazar

- Saat 14.00-Moskova Radyosu: “Sovyetler Birliği bir bildiri yayımlayarak, Kıbrıs’ın anayasal statüsünün ıslahını istemiş ve Kıbrıs’a dışarıdan yapılan her türlü müdahalenin durdurulmasını, Kıbrıs’ın toprak bütünlüğü ve egemenliğinin korunmasını istemiştir.” 

- Saat 17.00-BBC: “Tass ajansına göre, Sovyetler Birliği, NATO’ya bir nota verdi. Notaya göre, Kıbrıs’ın bağımsızlığını bozacak, sulandıracak girişimlerden sakınılmalı, yasal hükümet tekrar göreve gelmeli.”

- Saat 18.00-Bizim Radyo: 20-25 Temmuz 1974 tarihli TKP Bildirisinden: “Türkiye’de, kurtarma sözleri ile adanın bir parçasına oturmak isteyen gerici çevreler vardır.”... Yunanistan ve Kıbrıs’ta olumlu gelişmeler meydana geldi... Güvenlik Konseyi kararına uymalı, Yunan alayı çıktıktan sonra, Türkiye de adadan ayrılmalı... Kıbrıs’ta NATO üssü kurulması, Ortadoğu ve Arap halkları ile Türkiye’nin yararına değildir.... Bir gün Türkiye’deki Amerikan  üsleri çıkarılırsa, Kıbrıs’ta bir yenisinin kurulması isteniyor... Cuntacılar, Makaryos’u öldürmeyi amaçladılar, ama o İngilizlerin yardımıyla soluğu Amerika’da aldı... Türkiye çıkartmaya hazırlanırken, Denktaş “Rumların iç sorunudur” dedi. Ecevit, CIA ajanı Denktaş’a haddini bildirmelidir. İstiklal savaşında da Yunanlıları kışkırtan emperyalistlerdi. Yarın Cenevre’de de onlardan yana çıkacaklar. Lozan’daki gibi, karşımızda yine emperyalistler olacak. Bunlara bir de, Kıbrıs Cumhurbaşkanı Yardımcısı yaftalı Denktaş katılacak... Denktaş, Ankara’nı değil, Amerikanın görüşünü savundu. Bir zamanlar Entelijans servisinin adamı idi. Kışkırtmalar yapabilir. Cenevre görüşmelerine sokulmamalıdır... TKP, Türkiye’den ilk yaptığı açıklaması ile verdiği sözü tutmasını istemektedir.... Yunan cuntası ile birlikte, Kıbrıs’taki cunta da çöktü. Kleridis, başkanlığa geçti. Makaryos, yakında adaya dönüp, Cumhurbaşkanlığı görevine devam edeceğini söyledi... Bir kısım toprağın Türkiye tarafından işgal altında tutulması, diğer yarının da Yunanistan’a bağlanmasına ve enosise yol açabilir.  

- Saat:19.00-TRT: Sovyetler Birliği, taraflara çağrıda bulunarak, yeni çatışmalara yol açacak kararlar alınmamasını istedi... 5 bin Türk, Leymosun’daki İngiliz üslerine sığındı...

- Saat 19.30- Bizim Radyo: Cenevre’de Kıbrıs üzerinde pazarlıklar yapılıyor... Görüşmelerde, Kıbrıs’a da yer verilmeli, yoksa kararlar kağıtta kalır.

- Saat:20.00-BBC: Türkiye, adaya asker çıkarmaya devam ediyor.  

29 Temmuz 1974-Pazartesi

- Saat 7.00-BBC: “RMMO’daki 17 bin Rum askerinin sayısı 27 bine yükseldi... Adada 250 Türk tankı var. Rumların her bir tankına karşı, 10 Türk tankı bulunuyor... Türk askeri sayısı 30 binden fazladır.”

- Saat: 8.00-Bizim Radyo: “Türkiye, adaya asker yığmakla, istediği görüşü empoze etmek istiyor... Sovyetler Birliği, Cenevre görüşmelerine gözlemci gönderecek... Türkiye’yi ve Yunanistan’ı etkileyen ABD Başkanı Nikson, güç durumda... “Kıbrıs’ın geleceği” başlıklı yorumdan: “Türkiye ve Yunanistan, Kıbrıs’a kuvvet göndermeye devam ediyor... Kıbrıs, bağımsız ve BM üyesi bir ülkedir. Emperyalist ülkeler ve gerici çevreler, yüzyıllardır bir arada yaşamış Kıbrıs’taki Türk ve Rum halklarını birbirinden ayırmak istemektedirler.”... AKEL Genel Sekreteri Papayuannu bir bildiri yayımladı: “Güvenlik Konseyi kararına uyulmalı, tüm yabancı askerler adadan çıkmalı.” Pazar günü yayımlanan TASS bildirisinin tam metni okundu... Londra’da Kıbrıslı Rumlar ve Türkler gösteri yaptılar... Batı Berlin’de Türkiyeli ve Yunanistanlı işçiler gösteri yaptı... Gösteride Türk, Yunan ve Alman konuşmacılar söz aldı...

30 Temmuz 1974-Salı

- Saat 19.00- Bizim Radyo: Kıbrıs’ta kilit noktalar hâlâ Enosisçilerin elinde... Makaryos, Kissinger ile 90 dakika görüştükten sonra, Washington’dan ayrıldı... Financial Times’daki yazıdan: “Ada taksim edilmiştir.”... Güvenlik Konseyi kararından sonra Türkiye, adaya asker göndermeye devam etti ve işgal ettiği bölgeleri genişletti... Cenevre Konferansına Kıbrıs halkının temsilcileri çağrılmadan, üç ülke Kıbrıs’ın kaderini tayin için kararlar alıyorlar... Bazı NATO çevreleri, ileride Kıbrıs’ı bölmek için olanaklar hazırlamak istiyor... Türkiye NATO planlarına alet olmamalıdır. 

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Asya-Afrika Halkları Konferansı, Kıbrıs’a yapılan müdahalelere karşı... Libya’dan Türkiye’ye petrol getiren Yunan tankeri, Malta’da durdu. Libya’nın müdahalesi ile tekrar yoluna devam etti.

31 Temmuz 1974-Çarşamba

- Saat 7.00-Bizim Radyo: Londra’daki Türk ve Kıbrıs Türk örgütleri, Kıbrıs’ın bağımsızlığını savunuyor... İngiltere Türkiyeli İlericiler Birliği, bir bildiri yayımladı: “Ecevit sözünü tutmalı. Yasal hükümet göreve döndükten sonra, Türkiye adadan çıkmalı.”... 6 ilerici ve demokrat Türk örgütü tarafından Londra’da “Kıbrıs’ın bağımsızlığı için Direniş Komitesi” oluşturuldu. 5 maddelik bildiride, Kıbrıs’ın bağımsızlık ve egemenliğine, toplumların güvenliğine saygı ve adanın tarafsızlığının korunması isteniyor... “Azınlıklar Sorunu ve Cenevre Deklarasyonu” başlıklı yorumdan: “Askerlerin çekilme tarihi belli değil. Azınlıkları korumak için bağımsız bir devlete asker çıkarmak, diğer azınlık bulunduran ülkelere kötü örnektir. Aynı hakkı Türkiye’nin de vermesi gerekir... Anti-emperyalist savaşı, sosyal kurtuluş savaşına dönüştürmek gerekir...”

- Saat 7.30-CBC: Kıbrıs Sen Sinod Meclisi, savaş kurbanları için 50 bin Kıbrıs liralık bağışta bulundu.

-Saat 8.00-BBC: Kıbrıs’ta hayat normale dönüyor... Denktaş, istiladan sonra %20’lik nüfus için, %30’luk toprak elde edildiğini söyledi.

1 Ağustos 1974-Perşembe

- Saat 6.30-BBC: BM Güvenlik Konseyi toplantısında Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nün görevleri konusu tartışılırken, Sovyetler Birliği, BM tarihinde 110. defa veto yetkisini kullandı. Yetkilerin saptanmasında Waldheim’a yetki verilmeli... ABD’nin teklifi: Barış Gücü’nde Sovyetler Birliği de yer alabilir. 

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Jack Anderson’a göre, Makaryos ve Samson, CIA’den para alıyordu.

- CBC: Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nde 4452 asker var. Malik, vetonun usul hakkında olduğunu söyledi. 2 saatlik arada, Sovyet hükümetine bilgi vermek istediğini söyledi... Çin Haber Ajansı, Kıbrıs konusunda Sovyetler Birliği ve ABD’yi suçladı. 

- Saat: 18.30-Bayrak Radyosu: İsvestia gazetesinde “Kıbrıs buhranından alınacak dersler” başlıklı bir yorum yayımlandı... Mavros, Yunanistan’ın Kıbrıs’ta ne enosis, ne taksim, ne de federasyonun kabulü için zor kullanmayacağını söyledi. Varılacak anlaşma, üçünü de saf dışı etmelidir... Kıbrıs Dışişleri Bakanı, telefonla Kissinger’i arayarak, ateşkes ihlâllerini bildirmiştir.    

- 18.30-Bizim Radyo: Türk kamuoyunda harp psikozu devam ettiriliyor... Fransa Türkiyeli Öğrenciler Birliği’nin bildirisinden: “Ecevit hükümeti, emperyalizm tarafından Kıbrıs tuzağına düşürülmüştür. Kıbrıs afyonu ile halk yığınlarını uyutmak istiyorlar.”... Kayra’nın açıklaması: “Maden Tetkik ve Arama Kurumu, TPAO adına sondajlara başladı, maden ve petrol aranacak. Kıbrıs’a su borusu döşeniyor. TEK, 15 megavatlık bir gaz tribünü ile Lefkoşa ve Girne’ye elektrik sağlayacak.”... Taşucu’na yeni bir liman yapılacak... Üslere sığınan 12 bin yabancıdan 5 bini Kıbrıslı Türk... Silahlı Kuvvetleri, Kıbrıs’tan çekerken, NATO’dan da çekmeliyiz... BM’nin 353 sayılı ateşkes kararına saygı gösterilmelidir...

2 Ağustos 1974-Cuma

- Saat 18.00-TRT: Korutürk’ün Kıbrıs harekâtı dolayısıyla Türk ulusuna yayımladığı mesaj... Kara Kuvvetleri Komutanı Eşref Akıncı, Kıbrıs’ta denetlemeler yaptıktan sonra Türkiye’ye döndü... Cumhuriyetçi Güven Partisi’nin Bildirisi: “Kıbrıs’la ilgili nihai çözüm, coğrafi bir temele bağlanmalıdır. Rum bölgelerindeki Türk sayısı açıklanmalıdır.”... Bozbeyli’nin bildirisi: “Çıkartma olayı sol tarafından kullanılacaktır.”...  ö.s. saat 4.30’da Lefkoşa’da ateşkes hattı çizilmesi yapıldı... BM Güvenlik Konseyi, Barış Gücü’nün yeni sorumlulukları için karar aldı. Sovyetler Birliği ve Beyaz Rusya, 20 Temmuz’daki karara aykırı olduğu gerekçesiyle karara katılmadı. Çin çekimser kaldı... Barış Gücü, RMMO ile Türk Kuvvetleri arasındaki tampon bölgeyi kontrol edecek.

- Saat 19.00-Bizim Radyo: Macaristan, Cenevre Deklarasyonu’nu kınadı, adanın egemenlik ve toprak bütünlüğünü savundu. BM kararlarına uyulmalı, Makaryos hükümeti geri dönmeli... Karamanlis hükümeti, Amerikan emperyalizmi tarafından öne sürülmüştür... Kleridis, Atina’ya gitti. 

3 Ağustos 1974-Cumartesi

- Saat 7.00-Amerika’nın Sesi Radyosu: Alman Basın Ajansı’na göre, Türkler Girne bölgesinde 200 mil karelik bir alanı ellerinde tutuyorlar... Kıbrıs Rum Yönetimi Başkanı Kleridis, Rumların aralarındaki ayrılıklara son vermeyip, birlik sağlamadıkları takdirde, görevinden istifa edeceğini açıkladı. Gelecek hafta kabinede değişiklikler yapılacak.

- Saat 7.30-CBC: Türkiye’deki koalisyon hükümeti arasında Kıbrıs konusunda ayrılık çıktı. Erbakan Kıbrıs’ta taksim istiyor... Dün akşam, Kleridis ile Denktaş bir saat görüştüler.

- Saat 18.00-Bizim Radyo: Feyyaz Berker’in önerileri ve Dünya Bankası’nın yatırım isteği... Amerikan emperyalizmi Türkiye’yi adada tutacak taktikler uyguluyor... Oysa 20 Temmuz 1974 tarihli BM Güvenlik Konseyi kararı çok açıktır: Ateşkes uygulanmalı. Kıbrıs Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğüne saygı gösterilmeli. Yasal hükümet işbaşı yapmalı. Tüm yabancı güçler adadan çıkmalı. Cenevre’ye Makaryos hükümetinin temsilcisi katılmalı.

- Saat 18.00-CBC: ABD Temsilciler Meclisi ve Senatosu (83’ü senatör, 435 kongre üyesi), Kıbrıs ile ilgili karar tasarısını kabul etti. Kıbrıs’taki bütün yabancı kuvvetler derhal çekilmelidir. BM, barışı tesis etmek için adada serbestçe hareket etmelidir.

- Saat 18.30-Bayrak Radyosu: Denktaş, Pınarbaşı Havaalanından hareketle Ankara’ya gitti. Oradan da Cenevre’ye geçecek... Türk-İş Başkanı Halil Tunç, Bayrak Radyosu aracılığıyla Kıbrıs Türk işçilerine mesaj gönderdi... Feyyaz Berker İzmir’de demeç verdi: “Ekonomik açıdan kendi kendine yetecek bir Kıbrıs için hazırlıklar yapıyoruz.” Ecevit: “Kıbrıs için saptanacak nihai çözüm şekli, Kıbrıslı Türklerin istediği bir çözüm olmalı, onlar tarafından kabul edilmelidir... Rum gazetelerinden Ta Nea: “EOKA-B devlet içinde devlet halini aldı. Baf’ta halkı tehdit etmekte, tutuklamaktadır.” Haravgi: “Larnaka’da askeri üniforma giyen siviller, tutuklama yapıyor.”    

- Saat 18.45-CBC: “İngiliz Daily Telegraph gazetesine göre, Türkiye, Kıbrıs’taki ateşkesi devamlı olarak ihlâl etmektedir.”... ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Anderson: “ABD, Kıbrıs’ta barışın sağlanması için hazırdır. Ama bu işle görevli olan BM’dir. Yardım istiyorlarsa, bunu yapacağız. Başkan Nikson, Güvenlik Konseyi kararlarından memnundur.”

- Saat 19.00- Bizim Radyo: Doğu Almanya, Kızılhaç yardımıyla Kıbrıs’a ilaç gönderdi... “Kıbrıs’a yapılacak yatırımlar” başlıklı yorumdan: “Devlet Kamı İşletmeleri’nin Kıbrıs’a yatırım yapacağı açıklandı. Petrol ve maden araştırmaları da Kıbrıs’tan çekilmeme görüşünü ortaya koyuyor. Feyyaz Berker ile Dünya Bankası’ndan Colberg’in açıklamaları manidardır. Kıbrıs, bağımsız ve egemen bir ülkedir. Adadaki iki cemaat, emperyalizmin kışkırtmalarından kurtulduğu zaman, yüzyıllarca yaşadığı gibi, yine birlikte yaşayabilir. Kıbrıs’ta yasal hükümet kurulmalı, yapılacak başvurular ona yapılmalıdır.”... Pravda: “Kıbrıs’ı taksim etmek isteyen bazı çevreler vardır. Sovyetler Birliği’nin tek emeli, Kıbrıs’ın blok dışı kalmasıdır.”... Türk hükümeti, 380 esiri, Yunan hükümetine verdi... Sancar Paşa, Mareşal olma hayâlleri kuruyor... New York Times’ın Apoyevmatini gazetesinden aktardığına göre, Kıbrıs’taki darbede Atina’daki ABD Büyükelçisi Tasca büyük rol oynadı. Olayları, CIA’ye bağlı 60 ajan yönetti.      

- TRT: Ecevit, Denktaş’la 1 saat 45 dakika görüştü... Mavros: “Ateşkes ihlâlleri devam ederse, Yunanistan 2. tur Cenevre görüşmelerine katılmayacak.”... Denktaş: “Rumlar görüşmelere katılmamak için vesile arıyorlarsa, vesile çoktur.”

4 Ağustos 1974-Pazar

- Saat 7.15-BBC: Denktaş, “Rumlar enosisten vazgeçmezse, Kıbrıslı Türkler adanın taksimini isteyecek” dedi.

- Saat 9.00-Sofya Radyosu: Cumhuriyet gazetesinin bildirdiğine göre, ABD, ileride Anadini’den çıkarılacak üslerin yerine, Kıbrıs’ta üs kurmak istiyor.

- Saat 13.00-TRT: Ecevit, Denktaş ile bir saat görüştü. Denktaş, yeni statü hakkında Kıbrıslı Türklerin görüş ve düşüncelerini bildirdi... 1972’de Dışişleri Bakanlığı görevinden istifa eden Spiros Kipriyanu, Pire’ye giderek, Karamanlis’e adadaki son gelişmelerle ilgili bilgi verdi ve bunu bir görev saydığını söyledi.

5 Ağustos 1974-Pazartesi

- Saat 7.40-Bizim Radyo: Times gazetesi, Kıbrıs olayları konusunda dünya kamuoyunun Türkiye’nin aleyhine döndüğünü yazdı... Halkın seçtiği, sola açık, yasal Makaryos hükümetini deviren emperyalizm, bir oldu-bitti ile Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak istedi... Adada olanlar, emperyalizmin gerilerken, çevirdiği manevralardandır... İki tarafın faşistlerini, Rum ve Yunan faşistleri ile Türk faşistlerini oynatan ipler, NATO’da birleşiyor... “İşçi sınıfının bu aşamadaki savaşı” başlıklı yorumdan: “Türkiye’de işçi sınıfına orduya bağış yapılsın diye baskı yapılıyor. İşçilerimiz fedakârdır. Zelzele ve sel felâketlerinde para vermektedir. Ama bu defa Türk-İş’in orduya para bağışı yapılmasını istemesi yersizdir... Sancak kliğinin adada kalma planı, NATO’nun Kıbrıs’ta üs yapma planı ile iç içedir. Gerginlik daha da artacaktır. Grevler, toplu sözleşmeler kaldırılmış, 14 ilde sıkıyönetim ilan edilmiştir... Büyük tekeller, karaborsacılar, istifçiler büyük vurgunlar vurmaktadır...”... Basın-İş ile Tekstil Sendikaları bildiri yayımladılar, Kıbrıs’ın bağımsızlık savaşını destekliyorlar.  

- Saat 17.30-Moskova Radyosu: Tass ajansının Lefkoşa eski muhabiri Nikolay Konnarof’un yorumundan: “Bazı ülkeler, Kıbrıs’ın bağımsızlığını kendi çıkarları için kullanıyor. 1963’de de aynı oyunlar oynandı. Türkler ve Rumlar birbirine karşı kışkırtılmışlardı. NATO, Kıbrıs halkının arkasından planlar yapıyor.”

6 Ağustos 1974-Salı

- Saat 7.00-Amerika’nın Sesi: Kıbrıs konusunda roller değişiyor... Sovyetler Birliği, Atina’ya yaklaşıyor, ABD ise Türkiye’ye karşı sertleşiyor... Amerikalılar, Makaryos’un dönmesi ile ilgili tek kelime söylemediler. Oyuna o kadar çok çıkar karışıyor ki, bunları bağdaştırmak güç... Çin, Sovyetler Birliği’ne karşı tutum alıyor. Süper devletlerin bulanık suda balık avlamasına fırsat verilmemeli... “Kıbrıs Dramı” adlı yorumdan: “Barut fıçısının fitili söndürüldü, ama fıçı yerinde duruyor.”... Kissinger’in telefon politikası...  

- Saat 18.00-TRT: Kıbrıs’ta 80 köy işgal edildi, 37 köy göçe zorlandı, 60 köy sarıldı.

- Saat 18.30-Bizim Radyo: “Kıbrıs olayları ve topraklarımızdaki üsler sorunu” başlıklı yorumdan: “Türkiye’de 101 ABD üssü var. NATO, Makaryos’u devirerek, adadaki Türk ve Rumlara karşı faşist bir diktatörlük kurmak istiyordu... Amerikan emperyalizmi, taksim planını uygulamaya koyulmuştur... Ada, taksim ile Türkiye’ye karşı da bir üs olarak kullanılacaktır.”

- Saat 20.15-Moskova Radyosu: Pravda gazetesinin bildirdiğine göre, Sovyetler Birliği, Kıbrıs’ı yeniden bağımsız bir devlet olmasını istemektedir... “İki politika ve Kıbrıs ihtilafı hakkında iki ayrı tutum” başlıklı yorumdan: “Kıbrıs’taki faşist darbe, NATO ve CIA tarafından hazırlandı...6 Temmuz tarihinde gelen şifrede, “Sovyetler Birliği operasyonu tamamlandı” deniyordu... Türk askerlerine karşı sıkılan Yunan kurşunları, Türkiye’de NATO için yapılan kurşunlardır... İncirlik Hava Üssü’ne (Tuslog Merkezi) alarm haberi verilmişti...”

- Gelen haberleri göre, Kıbrıs’taki cuntanın başına getirilmiş olan Samson adadan kaçtı.

7 Ağustos 1974-Çarşamba

-Saat 8.00-TRT: Kıbrıs’taki cunta hükümetinin bakanları istifa ettiler. Yeni kabine, 24 saate kadar açıklanacak.

- Amerika’nın Sesi Radyosu: “Yeni bir Kıbrıs statüsü bulunup denenene kadar, Türk Birlikleri Kıbrıs’ta kalacaktır.”

- Saat:12.15-Sofya Radyosu: Yuannidis, darbeden hemen önce adaya 200 Yunan subayı göndermişti... Adanın bağımsızlığını korumak için adada bulunan Yunan Alayı, darbe yaptı... Cuntanın yeni İçişleri Bakanı, yeğenini Birleşmiş Milletler’e temsilci, kardeşini de Bakan yaptı. 

- Bizim Radyo: Kıbrıs’ta esas suçlu, Amerikan ve İngiliz emperyalizmidir, NATO’dur... 1. plan olan “Enosis planı” suya düştü. Şimdi 2. plan olan “Taksim planı” uygulanıp, Makaryos adaya sokulmayacak... Adada çarpışmalar devam etmektedir... Kıbrıs gibi askeri gücü az bir ülkeye çıkartma yapmak, övünülecek bir şey değildir.

- Saat:18.00-TRT: Ecevit, Kıbrıs’ta coğrafi temele dayanan otonom idare önerdi... EOKA-B elindeki bakanlıkları vermiyor... Kleridis, tüm partilerin desteğini sağlayacak bir hükümet kurmak istiyor... Armatörler, Yunanistan’a 80 milyon dolar vermeyi kararlaştırdı... Demirel: Önce mezalim durdurulmalı, sonra statü üzerinde görüşülmeli... Türkiye Gazeteciler Sendikası, yanıltıcı haber veren gazete ve ajansları protesto etti... Rauf Denktaş, Londra’ya geçti. Kıbrıs konusundaki görüşlerini İngiliz hükümetine anlatacak. Yarın Londra’da bir basın toplantısı yapacak. Oradan da Cenevre’ye gidecek.

- Saat 18.45-CBC: Pravda gazetesine göre, ABD, Kıbrıs’ın bağımsızlığının yeniden tesisi ile sorumludur.

- Bizim Radyo: Amerika Kıbrıs’ı bölmek istiyor. Cenevre kararında Kıbrıs’taki yabancı askerlerin çekilmesinden söz edilmemişti... Emperyalizmin Kıbrıs’ta açtığı şovenizm batağına düşülmüştür... “Kıbrıs olayları halkımıza ne getirdi?” başlıklı yorumdan: “Reformlar, düşünce özgürlüğü gibi konular unutuldu. Kıbrıs olayları, Türkiye’nin hiçbir sorununu çözümlemedi. Tedavüldeki para miktarı, 25 milyardan 28 milyara yükseldi, enflasyon artıyor... Barış, demokrasi, ulusal bağımsızlık ve sosyalizm savaşı yükseltilmelidir.” 

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Sovyetler Birliği, Türkiye’ye karşı Yunanistan’ı destekleyecek. Yunanlılar, ABD’yi Kıbrıs politikası nedeniyle kınıyor... Alman DPA ajansına göre, ABD, 15 yıldır Kıbrıs’ın taksimini istiyordu... AFP ajansının bildirdiğine göre, BM üyesi 60’dan fazla tarafsız ülke, yayımladıkların ortak bildiride, tüm yabancı askerlerin Kıbrıs’tan çıkmasını talep ettiler. Bildiride, Makaryos’un Kıbrıs’ın yasal Cumhurbaşkanı olduğu belirtiliyor... Mavros, Sovyetler Birliği’nin Büyükelçisi ile üç kez görüştü... BM kararı ile Cenevre görüşmeleri birbirine ters, askerler çekilmiyor... Yunanistan, Cenevre’deki toplantıya katılmayacaktı; Kleridis gitti ve Kıbrıs’taki durumu anlattı. ABD de görüşmelere katıldı. Anlaşma olmazsa, ABD Türklere yardım verecek... Akropolis gazetesi, Amerikan temsilcisinin, çıkarmadan bir gün önce, Yunanistan’ın, Türkiye’nin durumundan endişelenmemesini söylediğini yazdı.

8 Ağustos 1974-Perşembe

- Saat 10.00-Bayrak Radyosu: Mavros, “NATO, iki müttefikin arasını bulamazsa, nasıl bir ittifaktır” diye konuştu... RMMO Komutanı Yunanlılar, Makaryos, Lissaridis ve AKEL taraftarlarını ön mevzilere sürüyorlar.

- Saat 12.00-Sofya Radyosu: İsrail ile dostluğu savunan Samson görevdeyken, 7 İsrailli gazeteciye havaalanına iniş izni vermişti... Ajans haberlerine göre, bu sabah 30 çıkarma gemisi daha Türkiye’den yola çıktı... Pravda gazetesi, Kıbrıs ile ilgili BM Güvenlik Konseyi kararının hiç eksiksiz uygulanması gerektiğini yazdı.

- Bizim Radyo: “Ulusal sorun nedir?” başlıklı yorumdan: “Ecevit, “Biz Kıbrıs’a savaş değil, barış götürüyor.” dedi. Ama gerici şovenist çevreler, adaya yerleşmeye çalışıyorlar. Adada kalmak, federatif idare kurmak, adayı Türkiye ve Yunanistan arasında bölmek isteniyor. Kıbrıs, Türkiye’ye karşı çevrilmiş NATO ve Amerikan üssü haline gelecektir.

- TRT: Askeri Şura toplantı yaptı.

- CBC: İzvestia gazetesi, Kıbrıs’ta bulunan yabancı askerlerin çekilmesini istedi... Rum göçmenlere yardım için, Kıbrıs Bankası 50 bin KL, Uluslararası Kooperatifçilik Fonu da 40 bin KL bağışladı.

- Saat: 16.30-Moskova Radyosu: Delhi’de bir açıklama yapan Dünya Barış Konseyi Başkanı, Ağustos ayını, Kıbrıs halkı ile dayanışma ayı olarak ilan edilmesini önerdi... Pravda’da yer alan bir yorumda, Kıbrıs’ta geciktirme ve sürüncemelere meydan verilmemesi istendi... Kıbrıs’taki olaylar, ada ekonomisine ciddi bir zarar vermiştir. Kıbrıslılar, darbecilere kesin bir karşılık vermiş ve Samson istifa etmek zorunda kalmıştır... Sovyetler Birliği, Kıbrıs olaylarıyla ilgili olarak 18, 21 ve 28 Temmuz tarihlerinde bildiriler yayımlamıştır... Kıbrıs’a karşı yabancı karışmaya bir an önce son verilmeli, adanın egemenlik, toprak bütünlüğü ve bağımsızlığına saygı gösterilmeli, yabancı askerler adadan çıkmalı ve yasal hükümet işbaşına gelmelidir... İngiltere, Kıbrıs’ta ateşkesin sağlanmasını istedi. 

- TRT: Kleridis, Bakanlar Kurulu’nu açıkladı... Ecevit: “Coğrafi temele dayanmayan bir çözüm şekli kabul edilemez.”  Abdi İpekçi ile konuşan Ecevit, %17’lik bir Türk bölgesinde, güvenliğin sağlanamayacağını belirterek, %30’luk toprak talep etti. 

- Saat:20.30-BBC: Denktaş’ın demeci: “Kıbrıs, Commonwealth üyesidir. İngilizler orada olanları bilmek ister. Kıbrıs, Yunan toprağı değildir, Kıbrıslılarındır. Mümkünse Makaryos ile işbirliği yapmaya çalışacağız.” ... Ateşkes, Türkiye tarafından 80 defadan fazla bozuldu... Ecevit: “Türkiye’nin nihai amacı, bağımsız Kıbrıs içinde coğrafi temele dayanan iki otonom idaredir... 1956’da kurulan Kıbrıs Türk Sigara Fabrikası, 1974’de çalışmalarını durdurdu. Şimdi, %75 Tekel’e ve %25 Kıbrıs Türklerine ait hisselerle çalışmaya başlayacak.

9 Ağustos 1974-Cuma

- Sofya Radyosu: Callaghan’ın açıklaması: “Kıbrıs anayasasının değiştirilip, değiştirilmeyeceğine Kıbrıslılar karar verecektir.” ... Makaryos, Kıbrıs’taki zarar-ziyanın tespit edilmesi için tarafsız bir anket komisyonunun kurulmasını istedi.

- Bizim Radyo: Yunanistan’ın talepleri: Türk birlikleri Kıbrıs’tan çekilsin. Çatışmalara son verilsin. Adaya gönderilen asker takviyesi ve asker çıkarmaları dursun. Savaş esirleri serbest bırakılsın... Türkiye basını, militarizmin desteklenmesi için orduya bağışlar yapılmasını ulusal bir görev addediyor... Amerika, NATO’nun perde arkasından Türk tezini destekleyerek, ada bölünecek, Türkiye ve Yunanistan, adaya yerleşecek...

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Türkler, ateşkesten sonra 35 kilometre karelik bir alanı ele geçirdiler... Agon gazetesinin bildirdiğine göre, Lapta ve Karava’nın işgalinden sonra, işgal edilmiş olan alan 350 mil kareye ulaştı... Türkler, Girne’nin 12 mil batısında bulunuyorlar.

- TRT: DP tarafından yayımlanan bildiriden: “Kıbrıs’ta ve bölgede barış, adanın taksimi ile mümkündür. Taksimle kazanılacak toprak parçası, her Türkün, adanın Yunan üssü olması tehdidine karşı savunması için yeterli olacaktır... Türkiye, işgal altındaki Türk köylerinin 24 saate kadar boşaltılmasını istedi... Osman Örek, Orhan Zihni ve Necati Münir’den oluşan Kıbrıs Türk Heyeti, Cenevre’ye gitti... Rum heyetinde, Tornaritis, Triyandafilitis ve Tasos Papadopulos var. Gözlemci olarak ABD’yi Hartman, SSCB’yi Viktor Minin, BM Genel Sekreteri Waldheim’ı da Guyer temsil ediyor... Makaryos, To Vima gazetesine verdiği demeçte, “Yunan cuntasının Kıbrıs’ta giriştiği hükümet darbesi, vatana ihanettir” dedi... 

10 Ağustos 1974-Cumartesi

- Amerika’nın Sesi: Atina’nın federasyon tezini gizliden gizliye kabul ettiği söyleniyor. Karamanlis’i iç sorunlar bekliyor.

- Sofya Radyosu: Ta Nea’nın yazdığına göre, Haravgi gazetesi, darbecileri teşvik eden NATO’cuları kınamaktadır.

- TRT: Türkiye, anayasa sorunlarının Kıbrıslı Türk ve Kıbrıslı Rum toplumları arasında görüşülmesi isteğini reddetti... Anadolu Ajansı’nın haberine göre Samson yeniden Kıbrıs’a dönüyor... Ecevit, akşam Macomber ile 45 dakika görüştü.

- Bizim Radyo: “Cenevre’de dönen dolaplar” başlıklı yorumdan: “Yunanistan ile Türkiye, adanın bölünmesi konusunda hemen hemen aynı fikirdedirler... Ecevit’in ilk sözleri ile sonrasında yapılanlara bakıldığı zaman, görünen şudur: Kıbrıs’ın bağımsızlığını koruma maskesi altında, adayı bölme planları yapılmaktadır... Darbe başarılamadı, ama otonomi, federal vb formüllerle adayı paylaşmak istiyorlar... Cenevre Deklarasyonunda, Kıbrıs’ın bağımsızlığı ve toprak bütünlüğüne yer verilmemiştir. 

- Haravgi gazetesinden: Silahlı şahıslar gezerek, muhalifleri tehdit ediyor. RMMO düzeni sağlamalıdır... Yalnız Baf’ta 25 Rum ölü ve birçok yaralı var... Ta Nea gazetesinden: Leymosun’da öldürülmeden önce işkence yapılan 4 Rum bulundu. Ayrıca tutuklular var.

- Saat 18.00-TRT: Türkiye, Cenevre görüşmelerine katılan temsilciler için “Kıbrıs Cumhuriyeti Türk ve Rum Cemaati Temsilcileri” ibarelerinin yazılmasına karşı çıktı. “Kıbrıs Rum Cemaati (Kıbrıs) yazılması halinde Kleridis yönetimi kabul edilmiş olur diyen Türkiye, bunu da reddetti. Turan Güneş, “Rumlar teferruatla uğraşıyorlar” şeklinde konuştu.  

- Bayrak Radyosu: BBC muhabiri Metin Münir’in bildirdiğine göre, adada Türkiye’nin 40 bin askeri ve 300 tankı bulunmaktadır. Görüşmeler çıkmaza girerse, Türkiye adanın taksimi planını uygulayacak.

- BBC: Gizikis, yarın Kıbrıs hakkında yüksek düzeyde bir toplantı yapıyor.

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Denktaş, 5-10 bin kişinin göçü ile sorunun çözümlenebileceğini söyledi. 11 yıl Kıbrıs’ın bağımsızlığının Türkler tarafından müdafaa edildiğini öne süren Denktaş, çizilecek idari hattın taksim anlamına gelmeyeceğini belirtti.

- Moskova Radyosu: ABD, işleri bozan Atina cuntacılarını değiştirmiştir... EOKA-2 ve diğer sağcı örgütler, milliyetçi hisleri körüklemektedirler... Kleridis, “Kıbrıs’ın toprak ve yönetim bütünlüğü sağlanmalıdır” dedi.... Türk askeri kontrolü altındaki topraklardaki 30 kasaba ve köyde, 4 bin Rum yaşamaktadır... TC Ziraat Bankası, Girne’de şube açtı... 15 megavatlık elektrik üreticisi, yıl sonuna hazır olacak.

11 Ağustos 1974-Pazar

- BBC: İngiltere, adadaki durumu bahane ederek, 12 Fantom avcı bombardıman uçağı ile ek askerini çekmemeye karar verdi.

- Sofya Radyosu: NATO, Cenevre’de ilk iki gün, Kıbrıs’ın geleceği üzerine karara varmış, sonra da Kıbrıs’ın temsilcileri görüşmelere katılmıştır... Emperyalistler, faşist darbecileri tanımak için acele ediyorlardı... Bağımsız bir devletin toprağında yabancı asker bulundurulamaz.

- TRT: Kleridis’in AP’ye demeci: “Kıbrıs Türk toplumuna, kendi kendini yönetim hakkını vermeye hazırız, ama adanın taksimine, Türkiye’ye bağlanmasına karşıyız.”... Ecevit, bugün askeri liderlerle ikinci görüşmesini yaptı.

- Moskova Radyosu: Pravda gazetesi, tüm devletleri Kıbrıs’ın bağımsızlığını korumaya çağırdı. BM Güvenlik Konseyi kararı, üç haftadır uygulanmıyor. Bunun yerine, zayıf bir anlaşma kondu... Gerald Ford, Waldheim ile Kıbrıs konusunda bir görüşme yapmak istedi. 

- Haravgi gazetesi: “Ecevit, arkasını Amerika’ya dayamamış olsaydı, Kıbrıs’a çıkarma yapamayacaktı.”

- Kıbrıs’taki 4 askeri üste, İngiltere’nin 10 binin üzerinde askeri var. Ayrıca, Nepal’in dağlık bölgelerinde oturan paralı askerlerden oluşan bir Gurka taburunu da adaya gönderecek... NATO, Kıbrıs’ın bağımsızlığına karşı entrikalar çevirmektedir... Sorun şudur: Kıbrıs, bağımsız kalacak mı, kalmayacak mı? ... NATO çevreleri, savaş yolu ile yapamadıklarını, görüşmeler yolu ile yapmaya çalışıyorlar... Kıbrıslı Türkler ve Rumlar, kendi sorunlarını kendileri çözmeli, dıştan karışma olmamalıdır.

- BBC: Mavros, “RMMO, Türk bölgelerini terk etmeye hazır” dedi... Kleridis-Denktaş görüşmeleri 45 dakika sürdü ve olumlu geçti... Kissinger, Kleridis’e, görüşmelerde etkili olabilecek bir mesaj gönderdi. Mesajı Hartman getirdi.” 

- İngiltere’nin adadaki üslerde 10 bin askeri var. BM Barış Gücü’ndeki askerleri 1,700 kişi, bin daha gönderecek. Bunun 400’ü komando, 600’ü Gurka askeri. Türk Silahlı Kuvvetleri karşı çıkınca, karar geri alındı.

12 Ağustos 1974-Pazartesi

- BBC: G.Ford, Kissinger ile Washington’da Kıbrıs konusunu görüştü.

- CBC: Biri albay, ikisi binbaşı olan 13 Türk askeri, Türk tarafına verildi.

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Esirlerin geri verilmesi, ilk toplantıda alınmış, fakat uygulanmamıştı... Türkiye’nin talepleri: İki ayrı otonom yönetim olsun. İki yönetim arasındaki coğrafi sınırlar çizilsin. Yeni anayasa ile her iki yönetimin hak ve görevleri saptansın... Yunanistan: Yeni bir anayasaya gerek yoktur. Kleridis’in anayasayı değiştirmeye yetkisi yoktur... Makaryos’un demeci: “Taksime kesinlikle karşıyım. Tek çözüm yolu adanın birliği ve bağımsızlığıdır.” ... “Cenevre görüşmelerinin oyalama taktikleri” başlıklı yorumdan: “Güvenlik Konseyi kararı esas olarak alınmalıydı. Masa kavgası yapıldı. 1. deklarasyon uygulanmalı. Denktaş ve Güneş, taksim istiyorlar. Şovenist istekler ağır bastı ve adadan çıkmak istemiyorlar... Bağımsızlığı koruma maskesi altında, adayı bölme istekleri var... Bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü sağlayacak konulara yaklaşılmıyor. Diğer konular, kesin çözüm yolu bulmakla ilgili değildir... Güvenlik Konseyi kararını Yunanistan ve Türkiye kabul ettiler, ama uygulamamışlardır.”... “Milliyetçi lider Denktaş” başlıklı yorumdan: “İngiltere’ye hizmet eden bir politikacıdır. Türk basınında hakkında yazılar çıkıyor. Denktaş, İngiliz sömürge yönetimi adına iddialar hazırlayan bir savcı idi... Türk tarafı geri bıraktırıldı, kitaplar yasaklandı. Halkın uyandırılmasına karşıydı. Gelen para ve yardımları dağıttı.”  

- Saat 13.15-CBC: Üçlü toplantı ertelendi. İkili istişareler yapılacakmış... Bir prensipler beyanatı üzerinde ilerlemeler kaydediliyor... Kleridis’in Reuter’e demecinden: “Bugün kritik bir gün olacaktır. Ayrı yönetim olabilir, ama bu, coğrafi temele dayanmamalı.” Denktaş da, görüşmelerden önce, “Bugün önemli bir gündür” diye konuştu.

- Saat: 16.30-Moskova Radyosu: Dünya Barış Konseyi, Kleridis’e telgraf çekti. Cenevre görüşmelerinin başarılı olmasını diledi. Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü korunmalı, askerler adadan çıkmalı... “Geçen haftaki yayınlardan özetler”den: “Darbeci Yunanlılar, ister Türk, ister Rum olsun Kıbrıs halkına terör uyguluyor.”

- Saat 18.00-TRT: Denktaş, “Türkiye’nin benimsediği federasyonu, Kıbrıs Türkleri de benimsiyor” dedi... İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Philips: “Yeni birlikler, BM kuvvetlerini desteklemek için kullanılacak. Tedbirli olmak için gönderildiler.”

- Saat 18.45-CBC: AFP ajansına göre Mavros, Türkiye’nin federasyon tezine karşı çıkıyor. Callaghan, Kıbrıslı Türk ve Rum temsilciler arasında arabuluculuk yapıyor. Türkiye bunu hoş karşılamıyor. Hartman, tarafların başkentleri ile temasta. Kissinger’in bir çözüm yolu hazırlamakta olduğu bildirildi... AP ajansının Fileleftheros gazetesine atfen verdiği bir habere göre, Samson Yunanistan’dan kovuldu. Yunanistan’daki Kıbrıslı Öğrenciler Birliği, Samson’un Atina’da kalmasını protesto etmişler ve Yunanistan’dan sınırdışı edilmesini istemişlerdir. Samson, Yunanlı yöneticiler ve eski cuntacılarla (örneğin General Yunannidis) görüşemeden ayrıldı ve gizlice bindiği Pire’den dün sabah Leymosun’a geldi... Ethniki gazetesinde yazan Takis Evdokas: “Kıbrıs’ı Türkleştirmekten kurtarmanın tek çaresi, adayı Avusturya gibi askerden arındırmaktır.” ... Ta Nea gazetesi: “EOKA’cılar, RMMO’na neden katılmıyorlar? Bazı gazeteler, yine yollarda alınarak, tahrip edilmektedir.” ... Denktaş: “Türk tezinde önerilen federal sistemde, başka bir ortak hükümet olacak ve bu hükümet, savunma ve dış politika görevlerini üstlenecek.”... Girne Sivil İdaresi, 23 Temmuz’dan itibaren çalışmaya başladı.

- Saat:20.00-Bizim Radyo: İşçi sınıfının sorunları hasıraltı edilemez.

- Saat 20.15-BBC: Callaghan Formülü: “Denktaş ile Kleridis, Kıbrıs’a dönecek, bir ay içinde elde ettikleri gelişmeleri Cenevre’ye gelip bildirecekler. Anlaşırlarsa, Konferans dağılacak.”

- 21.45-TRT: Güneş, Callaghan ile Mavros’u, Kıbrıs sorununa bir çözüm bulmak amacı ile bu akşam saat 23.00’de bir toplantıya çağırdı. “Kendilerinden evet veya hayır cevabını bekliyorum” dedi. Türkiye, Callaghan formülünü kabul etmedi. Federasyon üzerinde ısrar ediyor. Ecevit: “Geçen her gün, bir çözüm bulunmasını güçleştirebilir... Makaryosçuların tutuklanmasına keyfi olarak devam ediliyor. Öldürülmek korkusuyla çok sayıda Rum adayı terk ediyor.

13 Ağustos 1974-Salı

- Saat 7.30-CBC: Callaghan, dün ö.s. ve gece Kissinger’le 3 telefon görüşmesi yaptı. Kissinger, Ecevit ile de temasa geçti. Görüşmeler 24 saat uzatıldı.

- Amerikan Temsilciler Meclisi’nin 170 üyesi, Kıbrıs’taki yabancı askerlerin bir an önce çıkması için bir karar tasarısı hazırladı. Yunan kökenli Amerikalı milletvekilleri de imzaladı. Washington’da Kıbrıslı ve Yunanlı örgütler gösteriler yapıyor, protesto mektupları gönderiyor.

- BM Barış Gücü’ndeki asker sayısı 4,282’ye yükseldi. İsveç’ten 412 İsveç asker ve 40 polis geldi. 

- Saat: 8.00-Bizim Radyo: Yunanistan: “1960 anayasası uygulanmalı.” Kleridis: “Anayasayı değiştirme yetkimiz yoktur.”

-Saat: 8.30-Moskova Radyosu’nun yorumundan: “Üç NATO ülkesinin aldığı ve alacağı kararlar, Amerikan emperyalizminin çıkarlarını savunacaktır... Türkiye’den giden yardımların yatırımlara dönüştürülmesi düşünülmedi. Bağımsızlık savaşlarını anlatan kitaplar, yasaklandı... Kendileri gibi düşünmeyenleri vatan haini ilan eden liderlerle toplumlar yönetilemez.”

- Saat 12.00-TRT: Tasca, Karamanlis’e Kissinger’in bir mesajını verdi... Yunanistan’da sıkıyönetim ve seferberlik süresince, toplantı ve gösteriler yasaklandı.

- Saat:12.50-Bizim Radyo: Tek anlaşma, birliklerin çekilmesi ve esirlerin iadesi ile ilgilidir... Kissinger, Callaghan’a Türkiye’ye verilmek üzere mesaj gönderdi: “Türk heyeti, daha sabırlı olsun! Acele etmesin!”

- Türkiye önce statüyü kabul edip, çıkarma yaptı. Şimdi bunu değiştirmek istiyor. Garantörlük hakkını kötüye kullanarak, bağımsızlığı kaldırmak istiyor.

- New York Times’ın verdiği bir habere göre, Yunanistan, Kıbrıs bunalımı ile ilgili olarak Amerika’ya bir grup uçak sipariş etti. Silah satışları da olacak.

- “Yine Kıbrıs üstüne” başlıklı yorumdan: “Ültimatom vermek, zor kullanmak demektir. Bu da NATO’nun adayı üs yapma isteklerinin bir parçasıdır. Ada Türklerinin belirli bir yerde toplanması imkansızdır ve bu taksim demektir. Taksim, ne Türkiye’nin, ne de bölgedeki diğer ülkelerin yararınadır. Cumhuriyet gazetesi, “Taksim isteyenler emperyalizmin oyununu oynamaktadır. Ona dışarıdan bir anayasa zorlamaktadırlar” diye yazmıştır. BM Güvenlik Konseyi’nin kararlarına saygı duymak gerekmektedir. 

- Saat: 13.15-CBC: Bayrak Radyosunun, Anadolu Ajansına dayanarak verdiği bir habere göre, Turan Güneş’in teklifi, taksim artı 5 Türk kantonu idi. %18’i aşmayan Türk nüfusu için, %34’lük bir toprak oranı istendi.  

- Yunanistan, İngiltere’den torpido alıp, donanmasını takviye edecek. İngiltere, Yunanistan’a silah satma isteğini görüşecek.

- Alithia gazetesine göre, John Anderson, Washington Post gazetesinde yayımlanan makalesinde, Amerika’nın rezalet teşkil eden tutumunu ortaya koymuş ve Dışişleri Bakanı Kissinger’in adayı taksim etmek istediğini açıklamıştır. Anderson’a göre, Kissinger, sadece Türklerin sürekli olarak Kıbrıs’ta kalmasının, adayı Rusların elinden kurtaracağına inanmaktadır. Maalesef bu yanlış Amerikan politikası, Acheson zamanından beri sürmektedir. Bu nedenle, Amerikan hükümeti, Adanın Türkler tarafından işgalini doğru görmüş ve bunu teşvik etmiştir.

- Saat 18.00-TRT: RMMO, Yunanistan tarafından takviye ediliyor... Yunanistan, Kıbrıs’ın bağımsızlığına saygılı olduğunu belirtiyor. Türk askerleri çekilmeli, sonra da Yunan askerleri çekilecek.

- Saat: 18.30-Bayrak Radyosu: Necati Taşkın, 22 bin Türkün köylerini terke zorlandığını,  3,500 Türkün rehin durumunda olduğunu söyledi.  

- Saat: 20.00-BBC: BM ve İngiliz askerleri alarma geçirildi. Fantom uçaklarına harekat için silahlar bindirildi. BM yetkililerine göre, adada 25-30 bin Türk askeri ile 8 bin mücahit var.

- ABD’nin Atina Büyükelçisi Tasca görevinden alındı.

- Saat: 20.45-BBC: Beşli görüşmeler, iki defa ertelemeden sonra başladı. Sonuç ne olursa olsun, Mavros’un bu akşam Atina’ya döneceği bildiriliyor. Türkiye’nin Atina Büyükelçisi de Ankara’ya gidiyor.

- Saat: 21.45-AP adına bir açıklama yapan İsmet Sezgin: “Hükümet, Kıbrıs konusunun ardına saklanarak zam yapıyor. Çıkartmadan sonra THY biletleri, Cenevre görüşmelerinden sonra da vapur biletleri zamlandı. 

- Saat 22.00-BBC: Yunanistan, BM Güvenlik Konseyi’nin beş daimi delegesine çağrıda bulunarak, Doğu Akdeniz’de barışın sağlanması için harekete geçilmesini istedi; gerekli askeri tedbirleri almadıkları takdirde, bunun sorumluluğunu taşıyacaklarını bildirdi.

- Amerika, Kıbrıs Türklerine daha geniş otonomi verilmesinden yana. Kissinger, son 24 saatte Ecevit ile 4 defa görüştü. Kıbrıs’taki Türk askerlerinin şimdiki yerlerini kabul ediyor.

14 Ağustos 1974-Çarşamba

- Saat: 5.00-BBC: Cenevre görüşmeleri Kıbrıs saati ile 3.20’de kesildi. İngiltere, Kıbrıs ve Yunanistan, Güvenlik Konseyi’ni acele toplantıya çağırdı. Mavros, “Uluslararası sorunlarda orman kanunları uygulanıyor” dedi. Türkiye, toplantının ertelenmesine razı olmadı.

- Saat: 5.30-TRT: Türkiye Hükümeti’nin Bildirisinden: “Bu askeri harekât, Kıbrıs’ın bağımsızlığını güvence altına almak içindir. Türkiye’nin Kıbrıs’a ilişkin bir toprak talebi yoktur.”

- Saat: 6.00-BBC: Türk uçakları, saat 4.35’den itibaren Lefkoşa varoşlarını bombaladı. Bombalanan yerler arasında RMMO kampı, radyo binası, polis merkezi ve havaalanı da var.

- Callaghan’ın demeci: “Bugün Kıbrıs Cumhuriyeti, Türk ordusunun mahpusudur. Yarın Türk ordusu, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin mahpusu olacaktır... Türkler gelecek için yanılıyorlar.”

- Amerika, Türkiye ve Yunanistan’ı uyardı... Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri’nin adada 40 bin askeri, 300 tankı ve bin adet askeri aracı var... 14,500 İngiliz, üsler üzerinden boşaltılıyor... Kıbrıslı Rumlar, panik içinde adanın güneyine iniyor. 

- Saat: 18.50-Bizim Radyo: Güvenlik Konseyi’nin çağrısı: “Çarpışmalara son verilmeli, görüşmelere yeniden başlamalı.” ... Mavros: “Asıl kriz şimdi başladı. Yunanistan, askerlerini NATO’dan çekti. Politik üye olarak kalacak.” ... Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü korumakla görevli olan üç garantör devlet, savaş kışkırtıcılığı yapıyor... Kıbrıs’taki Türk askerleri arasında, çarpışmaların NATO’nun bir oyunu olduğu yolundaki kanı yaygınlaşmıştır... NATO elebaşıları, Kıbrıs’ı bir üs haline getirmek için Yunanistan’a baskı yapıyor... Bunalımların sorumlusu NATO’dur. Bu örgütten Türkiye’nin de çıkması gerek. Güvenlik Konseyi’nin kararları uygulanmalıydı. İngiltere ve ABD, bu kararları kabul eder gibi görünerek, tarafları kışkırtıyorlar. NATO’ya alet olma politikası, Türkiye’yi saldırgan duruma getirmiştir... Adadaki Türk ve Rum toplumları, bir araya gelerek, sorunlarını çözmeli ve adanın toprak bütünlüğü ve bağımsızlığı korunmalıdır... Türkiye’yi yeni harpçi serüvenlere sürükleyen NATO’dan çıkılmalıdır... Türk askeri, Kıbrıs’ta niçin bulunuyorsun? Emperyalistler için kan dökme, evine dön. Türkiye halkı savaşmak istemiyor... Militarist kliğin kabadayılık taslaması, Türkiye’nin başına daha neler getireceğini anlamak zor değildir. NATO’cu generaller ve albaylar, görevden alınmalı, yerlerine yurtsever komutanlar getirilmelidir... Sancar ve çevresindeki Amerikancı generaller, 20. yüzyılın son çeyreğinde, Fatih olmayı bırakmalıdır. 

- Saat: 12.00-TRT: Turan Güneş’e yöneltilen “Ankara, NATO’dan çekilmeyi düşünüyor mu?” sorusunu, “Katiyen” diye cevaplandırdı... Ülkü Ocakları Başkanlığı, Türkiye büyüklerine mesaj göndererek, Türk gençliğinin Kıbrıs’ta savaşmak istediğini bildirdi.

- Saat 14.00-BBC: Metin Münir Ankara’dan bildiriyor: “Ecevit, Türk ordusu Kıbrıs Türklerinin hakkı olandan fazla toprak almayacaktır, dedi.”

- Saat: 19.00-Moskova Radyosu: Akdeniz bölgesinde barış sağlanmalıdır. NATO harpçı çevreleri, bu bölgeyi, bölgedeki sosyal kurtuluş hareketlerine karşı kullanmak istemektedir... NATO, iki üye ülkesi arasında anlaşmayı sağlayamadığından Yunanistan NATO’dan çekilmiştir.

15 Ağustos 1974-Perşembe

- Saat: 8.00-BBC: Türk Ordusu, Mağusa’ya yaklaştı... 13 bini Kıbrıslı Türk olmak üzere, İngiliz üslerine 70 bin Kıbrıslı sığındı... Callaghan: “İngiliz Egemen Üslerine saldırı olmadıkça, İngiltere’nin adaya müdahale etmesi söz konusu değildir... Atina’da dün akşam öğrenciler, “Amerika defol” gibi Amerika karşıtı sloganlarla gösteri yaptı... Londra’da 300 kadar Rum, Makaryos’un kalmakta olduğu London Hotel önünde gösteri yaptılar. Daha sonra Türkiye Büyükelçiliğine yürüdüler, camları kırdılar.

- Saat: 8.30-Bizim Radyo: Başlangıçta haklı olan Türkiye, sonradan saldırgan duruma geçmiştir... Hükümet, yabancı toprak ilhak etme çabalarını bir tarafa bırakarak, memleket sorunları ile ilgilenmelidir...

- Saat: 9.00-Bayrak Radyosu: Omorfo Rumlarının mektubundan: “Cuntacı, EOKA’cı ve Kalamaralardan çektiğimiz yeter. Baf’ta, Leymosun’da EOKA’cılarla solcular, yeniden çarpışmalara başladılar.”

- Saat: 10.00-BBC: Pravda’nın yorumu: “Kıbrıs’taki sıcak gerginlik yatağı, genişleyip dünya barışını tehdit edebilir.” ... Fransa, Türkiye’nin harekâtını tasvip etmiyor... Makaryos: “ABD’nin Türkiye’yi durdurmaması, beni hayâl kırıklığına sevk etti.

- Saat:12.50-Bizim Radyo: Atina’da gençler gösteri yaptı ve Yunanistan’ın NATO’dan tamamen çekilmesini istedi... Yunanistan Komünist Partisi Politik Bürosu, artık Atina’da çalışmaktadır. Nea Ellada gazetesinin 2. sayısı çıktı... Özel Kıbrıs Planı’nı Yunanistan’a uygulatamayan NATO, bugün bunu Türkiye’ye uygulatmaktadır... “Kıbrıs olayları, burjuvazinin politikası ve TKP” başlıklı yorumdan: “Halk, Kıbrıs’a barış götürmek, Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü korumak sözleri ile aldatılıyor. 1 aydır TSK, Kıbrıs’ta hâlâ savaşıyor. Adayı taksim etmeye çabalıyor. Federasyon-kanton önerileri de adayı bölmeyi amaçlamaktadır... Çıkartma, Yunanistan ve Kıbrıs halklarının faşizmden kurtulmasına yardım etti... Sovyetler Birliği’nin BM Temsilcisi Malik: “Kıbrıs’ta darbe öncesi duruma dönülmesi zorunluluktur ve kaçınılmazdır. Güvenlik Konseyi’nin çağrısına uyulmamış, yabancı askerler çekilmemiş, hatta işgal edilen topraklar genişletilmiştir. Bazı çevreler, Güvenlik Konseyi’ni bildirilerle oyalamaya çalıştılar... NATO ülkeleri, Kıbrıs’ın bölünme planlarından haberdardır. Cenevre görüşmeleri ile sorun daha da derinleştirilmiş ve NATO’yu ilgilendiren bir sorun haline getirilmesi isteniyor. Sovyetler Birliği, BM Güvenlik Konseyi’nden özel bir komisyonun Kıbrıs’a gitmesini önermiştir... NATO’cular işi oldu-bittiye getirmek istiyorlar.”

- Saat: 18.30-Moskova Radyosu: Sovyetler Birliği Kültür Bakanı Yardımcısı: “Kıbrıslılara dıştan bir engelleme olmazsa, sorunlarını çözeceklerine inanıyorum.” Pravda: “NATO, Kıbrıs sorununu, Kıbrıslıların zararına çözmeye çalışıyor. Garantiler, Kıbrıs’ın bağımsızlığını zedelemiş ve iç işlerine karışmanın paravanası idi... Kıbrıs barışa ve bağımsızlığa kavuşturulmalıdır.”

16 Ağustos 1974-Cuma

- Saat: 6.45-Amerika’nın Sesi Radyosu: Kıbrıs’taki İngiliz üslerine 24 bin Rum sığındı, başka yer kalmadı... Moskova, 6 Ağustos’tan beri, 674 numaralı Kosmos uydusu ile Kıbrıs olaylarını izleyebilmektedir... Kıbrıs’taki Amerikan istasyonu ise, Batı Rusya’daki füze denemelerini izlemektedir. 

- Saat: 7.30-Sofya Radyosu: Mavros, Kissinger’in Washington çağrısını reddetti... ABD Büyükelçisi ile Ecevit, iki ayrı otonom yönetimi destekliyorlar.

- Saat: 8.00-Bizim Radyo: “Türkiye Komünist Partisi’nin Ordumuza Çağrısı”ndan: “Kıbrıs’a barış ve özgürlük değil, savaş ve harabe götürüldü... Halka ekmek ve özgürlük veremeyenler, onun omuzuna silah verip, savaşa yolluyorlar... Mehmetçik, NATO uğruna Kıbrıs’ta kan dökme, memleketine dön! ... Batılı ajanslara göre, Kıbrıs’ta, 35 bin Türk, 15 bin Rum ve Yunan, 10 bin İngiliz, 4,400 BM Barış Gücü askeri bulunmaktadır.... Türkiye garantör devlet görevini dürüstçe yerine getirmelidir... NATO, BM Güvenlik Konseyi’nde kınanıyor. Sovyetler Birliği temsilcisi yaptığı konuşmada şöyle dedi: “NATO, Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü bozarak, adada NATO üssü kurmak istiyor. Bu, Kıbrıs halkının çıkarlarına aykırıdır... Sovyetler Birliği, adanın parçalanmasına ve başka bir ülkeye bağlanmasına karşıdır.” ... Brejnef’in Pravda’ya demeci: “Nükleer füze ve atom bombalarıyla yüklü Amerikan gemileri Kıbrıs etrafında dolaşıyor.” ... Nükleer silah taşıyan Akdeniz’deki Sovyet ve Amerikan gemileri derhal çekilmelidir. .

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: BM Genel Sekreteri Waldheim, Türkiye’yi kınadı ve Kıbrıs’ta napalm bombası kullanılmasını protesto etti. Güvenlik Konseyi kararına derhal uyulmalı. Avusturya da Kıbrıs’taki BM Barış Gücü’nde görevli kendi askerlerinin napalmdan ölmesini eleştirdi. Barış Gücü, son bir ay içinde 7 ölü ve 50 yaralı verdi... Yunanistan, adaya asker çıkarmayacak. Eski hükümet, yenisine kötü bir politik ve ekonomik miras bıraktı... Türk ekonomisi, büyük güçlükler içinde bocalıyor. Kıbrıs olayları, bunu daha da kötüleştirecek... Londra’da gösteri yapan 10 bin Kıbrıslı, adada ateşkesin sağlanmasını ve dış müdahalenin durdurulmasını istedi. Gösteriye Kıbrıslı Türkler de katıldı... Emperyalizmin planları ile birleşmek, Türkiye’nin yenilgisidir... “Emperyalizme karşı savaş kazanıldı” şeklinde sunulmaktadır. Ama 15 Ağustos günü yaptığı basın toplantısında Ecevit’in “ABD ile görüş ayrılığı yoktur” sözleriyle bu da yalanlanmıştır. Türkiye Kıbrıs macerasına, emperyalizmin planları ile sürüklenmiştir... Amerikan basını, Kıbrıs sorununu bir NATO sorunu haline getirmek istiyor. Yunanistan’daki üslerini kaybetmek tehlikesi ile karşı karşıyadır. Yenilerini Kıbrıs’ta kuracaktır... Kıbrıs için NATO garantisine ihtiyaç yoktur... Guardian gazetesinde Kıbrıs’la ilgili ekonomik bir yorum çıktı. Buna göre Kıbrıs’ın ekonomisi adanın kuzeyine bağlı idi. Tarım, endüstri ve turizm, Girne ve Mağusa Limanları daha çok adanın kuzeyinde idi. Sözde Atilla hattı ile, güneyde Rumlara sadece üzümler kalacak!

- Saat: 15.00-BBC: Türkiye hükümeti, bugün Kıbrıs saati ile 18.00’de ateşkes kararı aldı... Kıbrıslı Rum göçmenler, yeni bir Filistin sorunu mu yaratacak?

- Saat: 16.00-TRT: Türk Silahlı Kuvvetlerinin Lefkoşa’yı sarması üzerine, Kleridis, Rum hükümetinin üyeleriyle Leymosun’a taşındı.     

- Saat: 16.00-Moskova Radyosu: Sovyetler Birliği’nin BM temsilcisi Malik: “Sovyetler Birliği, adanın herhangi bir bahane ile parçalanmasına karşıdır. Ada halkına danışılmadan planlar uygulanamaz.”... İsvestia’da çıkan “Yakışmaz bir pazarlığın sonuçları” başlıklı yorumdan: “Cenevre’de Kıbrıs sorununu, Kıbrıs halkına sormadan çözmeye çalıştılar. Kıbrıs’ın içişlerine tüm NATO’lu ülkelerin karışmasına son verilmelidir... Güvenlik Konseyi’nin Kıbrıs’la ilgili aldığı 6 karara saygı gösterilmelidir... Kissinger, Kıbrıs sorununun çözümünde arabuluculuk yapabileceğini Türkiye ve Yunanistan’a bildirdi. Karamanlis de Washington’a gitmeyi kabul etmedi.”           

17 Ağustos 1974-Cumartesi

- Saat: 8.00-BBC: Kızılhaç, son çarpışmalar sonucunda 10 bin Türk ve 200 bin Rumun göçmen olduğunu tahmin ediyor.

- Saat:12.00-TRT: Türkiye, Güvenlik Konseyi’nde Fransa’nın hazırladığı karar tasarısına karşı çıktı. Tasarıda, Kıbrıs’taki yasal olmayan tüm yabancı askerlerin adadan çıkması istenmekteydi... Fransa, Yunanistan’a savaş malzemesi ve Miraj uçakları satacak... Denktaş’ın TRT’ye demecinden: “Kıbrıslı Türkler, ada üzerinde dağınık yaşadıkları ve bir limana sahip olmadıkları için kalkınamamıştı. Yunanistan ve Kıbrıslı Rumlar, yeni bir konferansa gitmezlerse, Kıbrıslı Türkler kendi yönetimlerini sürdürecekler. Nüfus mübadelesi gönüllülük esasına dayanacaktır.”...

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Türk Silahlı Kuvvetleri, Lefke-Lefkoşa-Mağusa hattından adayı parçalayarak, adanın üçte birini almıştır... Mavros, Kıbrıs’ta beliren yeni durum dolayısıyla Cenevre’ye gitmeyecek... Güvenlik Konseyi’nde konuşan Sovyet temsilcisi, adaya özel bir heyet gönderilmesini ve Kıbrıs’la ilgili yeni bir garanti sistemi kurulmasını istedi... Tito ile Hafız Esat’ın ortak bildirisinden: “69 bloklar dışı ülke, Kıbrıs’tan yabancı askerlerin çıkmasını talep eder.”... İstanbul Kıbrıslı Öğrenciler Kültür Derneği (İKÖKD)’nin bildirisinden: “Kıbrıs’ta her türlü enosise hayır.” Yunanistan Komünist Partisi’nin bildirisinden: “Sorun çözülürken, Kıbrıs halkına dayanılmalıdır.”... “Şovenizme karşı savaş” başlıklı yorumdan: “Ecevit’in “Biz adaya savaş ve kan götürmüyoruz” sözü, yaşanan olaylarla yalanlanmıştır. Kıbrıs müdahalesi, Türkiye’nin hiçbir sorununu çözmedi. Kıbrıs bağımsız ve bölünmezdir... Sovyetler Birliği, Beyaz Rusya ve Irak, Güvenlik Konseyi kararına çekimser oy kullandı. Çin oylamaya katılmadı... Sancar’ın açıklamasına göre, Kıbrıs’taki savaşın Türkiye açısından bilançosu: 250 ölü, 500 yaralı, 700 esir. 

- Saat 18.30-Moskova Radyosu: Kıbrıs’ın içişlerine dıştan karışmaya son verilmelidir... Yunanistan, Kıbrıs’ta darbeyi yöneten subayları adadan geri çekmemiştir. Hükümet darbecilerin elindedir... Bazı devletler, sorunu BM’de çözümlemekten kaçınıyorlar. Cenevre’de çözemeyişleri de bunun kanıtıdır.

18 Ağustos 1974-Pazar

- Saat 12.50-Bizim Radyo: “Ecevit’in açıkladığı gerçekler” adlı yorumdan: “Ecevit, 15 Ağustos’da yaptığı basın toplantısında, Kıbrıs konusunda ABD ile Türkiye’nin görüşleri arasında bir fark olmadığını açıklamıştır... 1. Plan olan enosis olmayınca, 2. Plan olan eski taksim planı uygulanmıştır. Ordu Kıbrıs’a barış götürecek denirken, savaş götürmüş ve Türkiye’de ilan edilen sıkıyönetimle de halka baskı yapılıyor. TSK, Kıbrıs’ı bölme hareketine alet edilmemelidir... Burjuvazi, şovenizmi yurtseverlik gibi göstermeye çalışmaktadır.” 

- Saat 19.00- BBC: Kleridis’in açıklamasından: “Türk Ordusunun Kıbrıs’ın tümünü ele geçirmek için harekâtını sürdürmektedir... Kıbrıs toprağının %40’ı işgal edilmiştir. 150 bin Rum göçmen durumuna düşmüştür.”... Schlesinger: “Türkiye, dostlarının kabul edeceğinden daha fazla toprak işgal etmiştir.” ... Türkiye’ye yapılan silah yardımı ciddi olarak yeniden görüşülecek... Amerikalı iki senatör, Türkiye’ye yapılan Amerikan yardımının kesilmesi için önerge verdi... Amerika ve Yunanistan’da Amerikan karşıtı gösteriler yapıldı ve “katil Kissinger istifa et” sloganı atıldı.

19 Ağustos 1974-Pazartesi

- Saat: 7.00-BBC: Kıbrıs’taki iki İngiliz askeri üssünde 70 bin mülteci olduğu tahmin ediliyor... Güneş: “Kıbrıs Türkleri, adanın %30-40’ına sahip olmalıdır. Türkler tarım yapmayı seven bir ulustur, çoğu rençberdir. Toprağa ihtiyaçları vardır.”

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Ecevit’in TV konuşması Türkiye ve dünyada tepkilere yol açtı... Harekât başarı ile sona erdi dendiği halde, sıkıyönetim uzatılıyor... NATO Kıbrıs’tan elini çekmelidir. Kleridis’in açıklamasına göre, adanın %40’dan fazlası işgal edilmiştir. 4 bin yaralı var. 100 binden fazla Kıbrıslı insan mülteci durumdadır... Papandreu’nun demeci: “Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü korunmalıdır.” ... Türkiye hükümeti gittikçe NATO ile bütünleşiyor. Halkın gelirini, askeri harcamalar için topladılar... BM, Kıbrıs konusunda daha aktif bir rol oynamalıdır. BM, 5 kıtanın 138 ülkesinde bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve egemenliği sağlamakla görevlidir... Kıbrıs’ta 20 binden fazla insan, adayı NATO üssü yapmak için öldürülmüştür.  

- Saat: 13.15-CBC: Türk tarafının verdiği demeçlerle davranışları birbirini tutmuyor. Kıbrıslı Türkler, Türk süngüsü altında sürekli bir güvenlik içinde olamayacak... New York Times gazetesi “Amerika’nın Kıbrıs faciasındaki rolü büyüktür” diye yazdı... Papandreu da, darbenin sorumluluğunu Amerika’ya yükledi.

- Saat:18.00-TRT: Amerika’nın Lefkoşa Büyükelçisi Roger Davis, bir grup Kıbrıslı Rum tarafından vurularak öldürüldü. Otomatik silahlar ve el bombaları ile Büyükelçiliğe saldıran binlerce Rum, büyükelçinin arabasını, en az 6 araba ile birlikte yaktılar. Gösteride, Kissinger’in kuklası da yakıldı. EOKA-B giysileri giyen saldırgan sayısı fazla idi. Saldırıda ayrıca Büyükelçinin Rum sekreteri ve bir piyade öldü... Karamanlis: “Olay, hiçbir haklı gerekçeye dayanmıyor.”. .. Kleridis: “Bu Kıbrıs’a karşı bir tertip, alçakça bir cinayettir.”

- Saat: 19.45-TRT: Bonanos ve diğer 10 yüksek rütbeli Amerikan yanlısı Yunan subayı emekliye ayrıldı... Kissinger: “Türkiye daha esnek bir politika uygulamalı. Ateşkes görüşmeleri en kısa zamanda başlamalı.”... Denktaş’ın Los Angeles Times gazetesine demecinden: “Kıbrıs Türkleri, TSK’nin elde ettiği toprakları geri vermeyeceğiz. Kıbrıs Türklerinin büyük bir bölümünün, yaşamak için Türk topraklarını tercih edeceğine inanıyorum.” ... Erbakan: “Mağusa’daki gemi bakım ünitesi geliştirilecek. Elektrik santralı yapılacak ve serbest ticaret bölgesi oluşturulacak.”

20 Ağustos 1974-Salı

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Makaryos’un demecinden: “Suikast, EOKA’cılar tarafından düzenlenmiştir. Bu olay, Kıbrıs’ın bağımsızlığına kastetmek isteyenlerin ekmeğine yağ sürmüştür.” ... Yunanistan’ın NATO’dan çıkmasından sonra, Yunanistan’a yapılan baskılar artıyor. Lunz, Averof’u telefonla aradı. Averof, “Yunanistan’ın içişlerine kimse karışamaz” diye konuştu... “Kıbrıs macerası” adlı yorumdan: “Barış harekâtı gibi sahte bir ad altında harp yürütüldü... Türkiye’deki egemen çevreler, Kıbrıs’a bir sömürge gözü ile bakıyor. Ecevit hükümeti, işsizliği önleyecekse, yatırımlar yapacaksa, bunu önce Kıbrıs’ta değil, Türkiye’de, Anadolu’da, Trakya’da yapmalıdır.

- Saat: 13.00-TRT: İngiltere ve ABD’nin Kıbrıs için bir plan hazırladığı bildiriliyor.

- Saat:13.15-CBC: Kleridis ve Rum kuruluşları, ABD’nin Lefkoşa Büyükelçisinin öldürülmesini kınadılar. Roger Davis, bu göreve 10 Temmuz 1974’de atanmıştı... International Herald Tribune Gazetesi: “Kıbrıs’ta çizilecek olan sınır, dünyanın en patlayıcı sınırı olacaktır.” 

21 Ağustos 1974-Çarşamba

- Saat: 7.30-Bayrak Radyosu: ABD, Türkiye’ye yaptığı yardımlara devam edeceğini açıkladı... Uçaklar, yakında Türkiye ve Yunanistan’a verilecek... Yunanistan’ın Lefkoşa Büyükelçisi Lagakos değiştirildi... Erbakan: “Görüşmeler gecikirse Kıbrıs’ta bir federal Türk devleti kurulacak... Kıbrıs’ta posta, pasaport işleri aksıyor.” ... Kleridis: “Türk veya Rum ekonomisi değil, Kıbrıs ekonomisi olmalıdır. Aksi takdirde iki toplum da yok olacaktır.”

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Kıbrıs’ta Rum faşistlerinin bir katliamı meydana çıkarıldı. Atlılarda 57 Kıbrıslı Türkün cesedi, bir çukura gömülü olarak bulundu. Faşistlerin eline silah verenler, NATO ve emperyalist çevrelerdir... Ecevit’in demecinden anlaşıldığına göre, olay tüm Kıbrıs’ın istilâsı için gerekçe olarak kullanılmak isteniyor... Bir Rum gazetesi, Amerika’nın Kıbrıs’taki Karpaz yarımadasında üsler kuracağını açıkladı. Birgit, bu haberi yalanladı... Ecevit-Macomber görüşmesinde üsler ve taksim konularının görüşüldüğü tahmin ediliyor... Tedavüldeki para, Kıbrıs bunalımından bu yana 6.5 milyar arttı, enflasyon yükseldi... “Cinayetler ve üsler” başlıklı yorumdan: “Emperyalizm, her iki tarafta da ajanları ile cinayetler işletip, adada her zaman çatışmaları körüklemektedir... Amerikan emperyalizmi, Yunanistan’da kaybettiklerini Türkiye’den almak istiyor. Ecevit’in Amerika’ya vereceği üsler, Türkiye’ye karşı olacaktır.” 

- Saat: 13.15-CBC: Daily Telegraph gazetesi Tito projesinden söz etti. Buna göre, Kıbrıs’ın bağımsızlığı Türkiye, Yunanistan ve İngiltere yerine, BM tarafından (Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ve bir tarafsız ülke) garanti edilecek. Askerler çekilecek... Yunanistan’ın Enformasyon Bakanı Lambrias: “Türkiye 9 Ağustos’daki yerine çekilmeli. Ondan sonra görüşme masasına oturulacak.”

- Saat: 18.00-TRT: Denktaş’ın demecinden: “Kıbrıs’ın günlük işlerini Kleridis ile görüşmek üzere hazırım. Kıbrıs sorununu ise ancak Türkiye ve Yunanistan’ın katılması ile görüşebilirim. Kıbrıs sorunu Kıbrıslılar tarafından yaratılmadı. Yunanistan’ın enosis istekleriyle oluştu.”

- Saat: 19.30-CBC: ABD, bugüne kadar Kıbrıs Barış Gücü’ne 69 milyon dolar bağış yapmıştır...

- Saat: 20.00-TRT: Halkın Sesi gazetesinin yazdığına göre, Boğaziçi’nden gelen Türk köylülerin söyledikleri: “Köyümüzde Grivasçı Rumlar bizi öldürmek isterken, Makaryosçularla aralarında kavga çıktı. Rum muhtar, daha sonra elimizde bulunan 3-4 silahı aldı. Türk askerlerinin bölgemize doğru yürümesi üzerine, köyümüzdeki Rumlar kaçtılar. Geriye 30 Rum kaldı.”  ... Türk hükümetinin ABD’ye adanın doğusunda halen TSK’nin kontrolü altında bulunan Karpaz yarımadasını bırakmayı vaat ettiğini iddia eden ve Kıbrıs’ta yayımlanan bir Rum gazetesindeki haber, S.Akbil tarafından yalanlandı... Haravgi gazetesi, ABD Büyükelçisinin öldürülmesinin, hiçbir şekilde hoş görülemeyecek, alçakça bir cinayet olduğunu belirtmiştir.

- Saat: 21.00-BBC: Kıbrıs’ta TSK’nın kontrolünde bulunan %40’lık toprak, Kıbrıs’ın gayrı safi milli hasılasının %70’ini üretiyordu. Tarımsal arazinin %80’i buradaydı. Günlük üretimin %45’i burada yapılmaktaydı. Bu bölgede kalan otel, fabrika, maden, su kaynağı ve tarım toprağının kaybedilmesi ile günlük üretim kaybı, 2 milyon sterlin civarındadır.

22 Ağustos 1974-Perşembe

- Saat 12.30-Moskova Radyosu: AKEL Bildirisinden: “Kıbrıslı Türk ve Rumların hak eşitliği kabul edilmeli, devletin bağımsızlık ve toprak bütünlüğü korunmalı, göçmen sorunu çözümlenmeli, demokratik bir hükümet kurulmalı... İstila güçleri adadan çekilmeli, Güvenlik Konseyi kararları uygulanmalı.” ... Pravda’nın yorumundan: “İsrail, Ortadoğu’daki durumdan yararlanmak istiyor. İsrail’de bir NATO üssü kurulmasını sağlayarak, NATO ülkelerini kendi saflarına çekmek istiyor.”

- Saat 12.50-Bizim Radyo: “Kıbrıslı Türkler ne istiyor?” başlıklı yorumdan: “Rauf Denktaş, İngiliz emperyalizminin Kıbrıs’taki 1 numaralı ajanıdır. Grivas ne ise, Denktaş da odur.” ... Ecevit, Sancar’la görüştü... ABD,  taksime razı. İngiliz üsleri adada kalmalı, Amerika’ya da üs verilmeli... İstanbul’daki Kıbrıslıların örgütü olan İKÖK, yayımladığı açıklamada, adada Rumlarla birlikte kardeşçe yaşamak istediklerini bildirdiler... İngiltere Kıbrıslı Öğrenciler Federasyonu da, NATO planlarına karşı çıktı... Londra’dan İlker Kılıç’ın 21 Ağustos’ta yayımladığı bildiriden: “Adadaki iki toplum uzun yıllar bir arada yaşamışlardır. Dış güçler, uzun bir süreden beri Kıbrıs’a el atmak istiyor, iki toplumu birbirine düşürmek istemişlerdir. NATO’nun 1971’deki Lizbon Toplantısında, Kıbrıs’ın paylaşılması planlanmıştı. Hem Kıbrıslı Türklerin, hem de Kıbrıslı Rumların çıkarları adanın toprak bütünlüğünün korunmasını gerektirmektedir.”... Makine Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi’nin Kıbrıs’la ilgili bildirisinden: “Halkların barış içinde bir arada kardeşçe yaşamaları prensibi, Kıbrıs’ta da gerçekleştirilmeli. Üsler kaldırılmalı, yabancı askeri misyonlar çekilmeli. Yalnız yurdumuzda değil, Yunanistan ve Kıbrıs’ta da demokrasiden yanayız. Bütün halkların emperyalizme karşı verdiği bağımsızlık savaşlarının yanındayız. Yaşasın Türkiye, Yunanistan ve Kıbrıs halklarının kardeşliği, barış, demokrasi ve toplumsal ilerleme mücadelesi.”   

- Saat: 18.30-Moskova Radyosu: Le Monde gazetesi, CIA’nin Kıbrıs planları ile ilgili açıklamalara yer verdi... Nikos Samson ve ortaklarının adı, başarısız hükümet darbesinden sonra yine duyuluyor. İsraillilerle sıkı fıkıdırlar. Spiegel dergisinin verdiği bir habere göre, Samson’un, İsrail’in ücretli ajanı olduğu ortaya çıktı. NATO, Kıbrıs’taki İngiliz üslerini defalarca İsrail çıkarına kullanmıştır. 

- Saat: 19.00-TRT: Baykal’ın açıklamasına göre, Türkiye Kıbrıs’a yapılan 1. Harekât için yaklaşık 8 milyar TL harcadı.

- Saat: 20.00-BBC: Times gazetesinin yazdığına göre, Kıbrıs’ta 50 bin kişi gerilla savaşına hazırlanıyor... Türkiye’nin müdahalesinden sonra Girit’ten 7 tane Fantom uçağı kalkmış, ama ABD, geri dönmedikleri takdirde, kendilerine ateş açılacağını söylemiştir... Guardian gazetesinde, Kıbrıs’ın ekonomisi hakkında bir inceleme yayımlandı.

- Saat:20.30-Moskova Radyosu: Sovyetler Birliği’nin Bildirisinden: “BM çerçevesinde Kıbrıs’ın statüsünü yeniden belirleme zamanı gelmiştir. Devletler Hukuku ve BM Anayasası çiğnenmektedir... Kıbrıs Cumhuriyeti’ne bağımsızlık ve toprak bütünlüğü sağlanmalıdır.”... Kıbrıs’ın ekonomik gelirinin onda dokuzunu Rumlar sağlamaktaydı.

23 Ağustos 1974-Cuma

- Saat:7.30-CBC: Yunanistan, görüşmeler olumsuz sonuç verirse, BM’in konuyu görüşmesini isteyecek... Enver Esat: “Kıbrıs’taki gelişmeleri, endişe ile izliyoruz.” Mavros: “Türkler ateşkesi 3. kez imzaladılar, ama 150 kez ihlâl ettiler.”

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Kıbrıs’ta TSK’nin yönetiminde bulunan bölgede ekonomik hayat felce uğramıştır... Amerika, Beşparmak dağlarında çok gizli bir radar istasyonu işletiyor... Frankfurt Türkiyeli İşçiler Birliği’nin bildirisinden: “Baş düşman Amerika ve onun yerli işbirlikçileridir. Üsler ve yabancı askerler kaldırılmalı.” ... NATO’cular, İtalya’nın Brindizi limanında üs kurmak istiyor. Protesto gösterileri yapıldı... Sovyetler Birliği’nin Kıbrıs’la ilgili bildirisinden: “Emperyalist güçler, ada halkına karşı büyük caniyane işler tertiplemektedir. Yabancı askerlerin sayıları gittikçe artırılmaktadır. Londra ve Zürih Anlaşmaları ile sağlanan sözde garanti de huruz getirmemiştir. BM üyesi olan Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü korunmalıdır. Kıbrıs sorunu, silah gücü ile veya baskı ile çözülemez. Doğu Akdeniz’deki askeri gerginlik kaldırılmalıdır.” ... “Harp, enflasyon ve emperyalizmle bütünleşme sürecinin niteliği” başlıklı yorumdan: “Bir ay içinde 7 milyar karşılıksız para basılmıştır. Halktan toplanan milyarlar, Kıbrıs saldırısında kullanılıyor.”

- Saat: 13.15-CBC: Kıbrıs’a İngiltere, 150 bin liralık yardımda bulunacak. Sovyetler Birliği 30 milyon lira, Federal Almanya 1 milyon dolar veriyor.

- Saat 18.00-TRT: Ecevit, Kıbrıs sorununa Türklerle Rumları ve Rumların da kendi aralarında bir daha çatıştırmayacak bir çözüm şeklini düşündüğünü söyledi... Denktaş: “Kıbrıs’ın siyasi sorununu, biz Kleridis’le görüşemeyiz. Bu konu, garantör devletlerle birlikte görüşülmelidir.”

- Saat 20.00-BBC: Irak, Makaryos’u Kıbrıs’ın meşru lideri olarak tanıyor ve yabancı askerlerin adadan çıkmasından yana... İngiltere, Kıbrıs’taki iki İngiliz üslerinde 84 binden fazla göçmen bulunduğunu açıkladı. Dikelya’da çoğu Rum olan 78 bin kişi, Akrotiri’de de çoğu Türk olan 6 bin kişi var. Adadaki BM Barış Gücü askerilerinin sayısı 4,400... Ekonomist dergisinde Kıbrıs hakkında yazılar var. EDEK, Kleridis’e karşı çıkıyor. Makaryos’un Kıbrıs’a dönmesi için mücadeleye başlayacaklar.

24 Ağustos 1974-Cumartesi

- Saat: 6.30-TRT: New York Times gazetesinde bir demeç veren Ecevit, NATO savunma sisteminde Yunanistan’dan boşalan açığı, Türkiye’nin liman kolaylıkları sağlayarak kapatabileceğini umduğunu söyledi.

- Saat: 7.00-BBC: Yunanistan, Kıbrıs’la ilgili uluslararası bir konferans toplanmasını öngören Sovyet teklifini kabul etti. Demokratik Alman Cumhuriyeti teklifi destekliyor. İngiltere, teklifi inceliyor. NATO’nun üs kuracağına ilişkin haberleri yalanladı.

- Saat: 7.50-Bizim Radyo: Yunanistan Komünist Partisi’nin Türkiye Komünist Partisi’ne mesajı, 22 Ağustos günü Nea Ellada gazetesinde yayımlandı ve enternasyonalist dayanışma dile getirildi... Kleridis, BM’e rapor gönderdi. Kıbrıs’taki bağ ve bahçelerde toplanamayan rekolte çürüdü. Ada halkı açlıkla karşı karşıya... İlker Kılıç, 21 Ağustos’ta Londra’da yaptığı basın toplantısında, Kıbrıs gençlerinin bağımsızlıktan yana olduğunu belirtti ve kardeşçe yaşamaya devam etmek istediklerini açıkladı.  

- Saat 12.30-Moskova Radyosu: Kıbrıs yeniden bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğüne kavuşturulmalıdır. Üretim durdurulmuştur, her gün 5 milyon dolar kaybediliyor. NATO’lu stratejler, garantileri Kıbrıs halkının zararına kullanmaktadır.

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Yunanistan’dan kovulan Amerikan gemileri, Türkiye limanlarına gelecek. Ecevit, harekâtın NATO’nun bilgi ve desteği ile gerçekleştiğini kabul etmiştir... Yunanistan Komünist Partisi, Kıbrıs’la ilgili bir bildiri yayımladı: “Amerikanın rızası olmasaydı, Türkiye ateşkesi bozamazdı. Yunan hükümeti, Makaryos’un Kıbrıs’a dönmesini desteklemelidir. Cuntanın ordu saflarındaki baskısına son verilmelidir.” ...  

- Saat: 20.00-TRT: Denktaş, Yunanistan’ın Sovyet teklifine karşı verdiği cevabı, üzüntü ile karşıladığını bildirdi ve kesinlikle karşı çıktığını söyledi... Denktaş, Kleridis’in verdiği demeç üzerine (adada uzun sürecek bir gerilla savaşı başlatılacak), bu akşam Kleridis ile yapacağı görüşmeyi iptal etti... Aralarında Yuannidis’in de bulunduğu bazı yüksek rütbeli subaylar emekliye ayrıldı... Yunanistan, İngiltere’nin Cenevre görüşmelerine devam edilmesi isteğini resmen reddetti. Cunta dönemi bakanlarının emeklilik hakları, ellerinden alındı. Yunan uçaklarının 6. Filo tarafından önlendiği haberleri yalanlandı.

- Saat: 20.30-Sofya Radyosu: Kıbrıs’ta üretim, geçen yıla oranla %50 daha az olacak. Madenlerin ve su kaynaklarının %65’i, toprağın %40’ı, tarımsal arazinin %80’i, sanayi üretiminin %60’ı yitirildi... NATO’nun Kıbrıs’ı ittiği çıkmaz sokaktan istenirse çıkılabilir.

25 Ağustos 1974-Pazar

- Saat: 7.30-CBC: Denktaş’ın AFP ajansına verdiği demeçten: “Kıbrıs sorunu, iki cemaat arasında ve Türkiye ile Yunanistan’ın desteği ile çözülebilir.” ... Yunanistan, Kıbrıs’ın mali bütçesinin olağan ihtiyacını karşılaması için ilk taksit olarak 65 milyon lira ayırdı... PEO, göçmenler için işçi sınıfı izinler fonundan 100 bin lira ayırdı.

- Sofya Radyosu: Kıbrıs sorunu, NATO’nun bir sorunu değildir. Çünkü Kıbrıs bir NATO ülkesi değildir... Sovyetler Birliği, Kıbrıs’a 50 bin ruble (27 bin KL) değerinde çadır, battaniye ve diğer yardım yapacak.

26 Ağustos 1974-Pazartesi

- Bizim Radyo: Makaryos, Yunanistan hükümeti eliyle devrildi ve bu durum, Türkiye elitle devamlı hale getirildi. Kıbrıs, NATO içi pazarlıklar konusu olmaktan çıkarılmalıdır... Kıbrıs hükümetinin resmi açıklamasına göre, 400 ölü, 12 bin yaralı ve 200 bin göçmen var... “Politik durum ve yorumu” başlıklı yorumdan: “Washington’un direktifleri ile hareket eden hükümet, Kıbrıs’ parçalamakta ayak diretiyor. Halkımız Sovyet teklifini olumlu karşılıyor. Bu hükümet de sıkıyönetim uyguluyor... NATO’culuk hükümetin resmi politikası haline getirilmek isteniyor.”... Kıbrıs halkına, barış ve güvenlik sağlanmalıdır. Kıbrıs’ın bağımsızlığı NATO zincirleri ile engellenmek isteniyor.

- CBC: Londra’da 3 bin kişinin katıldığı gösteride, istila protesto edildi.

- BBC: Kıbrıs sorunu nasıl çözümlenirse, çözümlensin, İngilizlerin Kıbrıs’taki üslerinden çekilecekleri yolunda haberler geliyor. Üsler için İngiltere, yılda 30 milyon sterlin harcıyor... Times gazetesi, “İngiltere, üslerini kullanarak darbeyi önleyebilirdi” şeklinde bir yorum yayımladı... Türk ve Rum liderleri, her hafta insani sorunları görüşmek üzere toplanacak...

- TRT: Türk işadamları, Kıbrıs’ta yapacakları yatırımların saptamak üzere Kıbrıs’a gönderilmeleri için Ecevit’e başvurdular... Seyahat Acenteleri Birliği Başkanı, Kıbrıs’ın Türk bölgelerinde kalan otel sayısının bir an önce saptanmasını istedi.

27 Ağustos 1974-Salı

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Kıbrıs’ın BM temsilcisi, bugüne kadar meydana gelen zararın günlük 2 milyon olmak üzere, toplam 350 milyon KL olarak tahmin edildiğini açıkladı... Tasca, Newsweek’e verdiği demeçte, Amerika’nın Kıbrıs’taki darbeden önceden haberdar olmadığını söyledi... Denktaş: “Yunanistan, sorunu BM’ye götürdüğü takdirde ve 15 Eylül’e kadar görüşmelere başlanmazsa, Federal Kıbrıs Türk Devletinin ilan edileceğini açıkladı. 

- Bizim Radyo: Memlekette harp psikozu alabildiğince körükleniyor... 26 Ağustos’la ilgili olarak yayımlanan mesajda, Kıbrıs harekâtı, Büyük Taarruz’un devamı imiş gibi gösteriliyor... Hükümet emperyalizmin maşalığını yapıyor. Ecevit, 2 gün Kissinger’le telefonda görüştü ve Sovyet teklifini reddetti... BM Genel Sekreteri Waldheim, Sovyet teklifini olumlu karşıladı... Avrupa Türkiyeli Toplumcular Federasyonu’nun Kuzey Bölge Sekreterliği, Ecevit’e telgraf çekerek, hükümetin Sovyet teklifine olumlu cevap vermesini istedi... İstanbul’da Türkiye Milli Gençlik Federasyonu’na bağlı gençler, protesto gösterisi yaptı ve İngiliz Elçiliğine yürüdü. “Rum halkını emperyalizme karşı ortak savaşa çağırıyoruz” diye slogan atıldı... Rossidis, BM Güvenlik Konseyi’ni Kıbrıs’taki göçmenlerin durumunu görüşmek üzere toplantıya çağırdı... Amerika, Türkiye’ye bir çıkarma gemisi verdi. Gemiye 210 tank sığmaktadır... Kleridis: “Denktaş’ın arzu ettiği gibi bir reaksiyonda (enosis) bulunmayacağız.”

28 Ağustos 1974-Çarşamba

- Bizim Radyo: Ajansların haber verdiğine göre, Denktaş, yakında bağımsız Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kurulacağını açıkladı. Yeni devletin anayasası da hazır… Türk bölgelerindeki Rumlar başka yerlere sürülecek... Kıbrıs serüvenini yeren yurtseverler tutuklanmaktadır... Ecevit hükümeti, Sovyet önerisini neden reddetti?... Yunanistan Komünist Partisi 1. sekreteri Florakis’in demecinden: “Karamanlis hükümeti, demokratik ve ilerici güçlerin baskısı ile bazı önemli adımlar atmıştır. Yunanistan’ın NATO’dan çıkması, halkımızın yıllardır sürdürdüğü mücadelesinin bir sonucudur. YKP, Kıbrıs’ın ulusal bağımsızlığını desteklemektedir.”

- Moskova Radyosu: Lenin Ödülü sahibi Sergey Smirnof: “Birkaç yıl önce Kıbrıs’ı ziyaret etmiştim. Kıbrıs’taki asker bolluğu, doğanın güzellikleri yanında garip kalıyordu. Kıbrıs toprak bütünlüğü sağlanmış, bağımsız bir ülke olarak kalmalıdır.”

- BBC: Fransa, Ortadoğu’ya silah satışıyla ilgili ambargoyu kaldırdı... Türkiye hükümeti, Kıbrıs’taki Türk Silahlı Kuvvetlerine kredi verme, ihale yaptırma yetkisi verdi. 5 milyon sterlin, bu amaçla kullanılacak ve imar-onarım yapılacak... Denktaş, Kleridis’in BM’ye müracaatında Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak kendisine de danışılması gerektiğini söyleyerek, Kıbrıs’ın müracaatını protesto etti.

29 Ağustos 1974-Perşembe

- Bayrak Radyosu: Ecevit’in demecinden: “Kıbrıs’ta barışın, Yunanistan’da demokrasinin temellerini attık. Şimdi de Türkiye’nin kalkınması için temelleri atıyoruz.”

- Bizim Radyo: Makaryos’un Avgi gazetesine demecinden: “Adada toplam 230 bin Kıbrıslı göçmen durumdadır... Sovyet önerisini destekliyoruz.” ... “İşçi Sınıfının Bağımsız Kıbrıs Savaşı” başlıklı yorumdan: Gaziantep’te yapılan bir mitingde ilk defa bağımsız Kıbrıs talebi yükseltildi... 30 Ağustos’un anti-emperyalist niteliği unutturulmak isteniyor... Kıbrıs’taki 2. harekât, militarist kliğin asıl amacını ortaya koymuştur. TSK, sömürge ordusu gibi davranıyor... Kıbrıs’a kan ve gözyaşı getirmiştir... Piyasaya 3,5 milyar daha çıkarılıyor. Para darlığı önlenemiyor. Önümüzdeki aylarda, Türk Lirasının yeniden devalüe edilmesi kaçınılmaz olacak.

- CBC: BM Barış Gücü, Kıbrıs’ta 163.800 Rum ve 35.000 Kıbrıslı Türk (esirler dahil) göçmen bulunduğunu açıkladı... Deniz Baykal, %11 faizli Barış Harekâtı İç Borçlanma Tahvilleri çıkartılacağını bildirdi... İşgal masrafları hariç, harekâtın Türkiye’ye 350 milyon dolara mal olduğunu açıkladı.

- Almanya’nın Sesi Radyosu: AKEL Genel Sekreteri Papayuannu’nun açıklamasından: 15 Temmuz’dan sonra Kıbrıs’ta 350-400 kişi öldürüldü. Darbeciler hâlâ önemli mevkileri ellerinde tutuyorlar. Makaryos, geriye dönmelidir. AKEL, Kleridis’i destekleyecek.”

30 Ağustos 1974-Cuma

- Saat: 12.00-TRT: AFP ajansına göre, Lissaridis’e suikast teşebbüsü yapıldı. Şoförü öldü, kendi ise omuzundan hafif yaralandı... Lissaridis, olaydan EOKA-B ve CIA’yi sorumlu tutmuştur.

- Saat: 12.50-Bizim Radyo: Ecevit, harekâtı, adayı bölmek için yapmadık, derken, Denktaş, Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin sınırlarının Türk ordusu tarafından çizildiğini söylemiştir... Bulgaristan, Sovyet önerisini destekliyor. Bulgaristan, adanın parçalanmasına karşı çıkmış ve NATO’nun adada üs kurma çabalarını kınamıştır... BM Barış Gücü Sözcüsünün açıklamasına göre, Kıbrıs’taki Türk kontrolündeki bölgelerde 27,800 kişi göçmen durumundadır. Bunlardan 20 bini Rum, 7,800’ü Türktür. Adada toplam göçmen sayısı, 225.600’dür.  

31 Ağustos 1974-Cumartesi

- Bizim Radyo: Amerika, Türkiye’ye hurda çıkartma gemisi veriyor. Senatör H.Jackson protesto etti... NATO üslerinin Yunanistan’dan İtalya’ya taşınması planı protesto ediliyor... İngiltere Türkiyeli İşçiler Birliği’nin yayın organı “İşçi’nin Sesi” gazetesinin Ağustos sayısı çıktı. “Türkiye’deki Amerika” başlıklı yazıda, ABD’nin Türkiye’de 30 binden fazla askeri ve 101 askeri üssü bulunduğu belirtiliyor... Türkiye adaya çıkartma yapınca, Amerika faşist darbecilere yardım için 6. Filo gemilerini ada açıklarına yolladı. 

- TRT: EOKA-B’nin elindeki silahlar toplanmadığı takdirde, adada Rumlar arasında iç savaş çıkabilir. 200 Makaryos ve Lissaridis yanlısı, yaptıkları gösteride, “Kahrolsun CIA ve EOKA-B, Yaşasın Makaryos” diye slogan attılar... Washington Post gazetesine göre, Cunta hükümeti, silah ve cephanenin bir bölümünü Afrika ülkelerine sattığından, Karamanlis hükümeti, Kıbrıs harekâtında Türkiye’ye karşı herhangi bir harekâta girişemedi... Kıbrıs’a yapılan Amerikan yardımı, 43 milyon 140 bin TL’ye ulaştı. Yardım, Kızılhaç eliyle yapılıyor... Karamanlis: Kıbrıs mücadelesini neye mal olursa olsun sürdüreceğiz.

1 Eylül 1974-Pazar

- CBC: Ecevit, dün akşam düzenlediği basın toplantısında, göçmenlerle ilgili BM Güvenlik Konseyi kararına uymayacağını söyledi. “Politik yön henüz çözümlenmedi” dedi.

- Moskova Radyosu:  Pravda gazetesi : “Kıbrıs sorunu ancak Cumhuriyet’in bağımsızlık ve toprak bütünlüğünü sağlamakla çözümlenebilecektir.”... Mavros’un Time dergisine demeci: “Yunanistan, Kıbrıs’tan tüm askerlerini çekebilir, ama Türkiye de aynı işi yapmalıdır.” ... Çin Halk Cumhuriyeti, Sovyetler Birliği’nin Kıbrıs sorununa çözüm bulmak yerine, Akdeniz’de genişleme ve nüfuzunu artırma politikası uyguladığını öne dürdü.

- CBC: Kıbrıs’taki Rum göçmen sayısı 191.159 kişidir. (Nüfusun %40’ı). Bunlardan 27.446 kişi kendi kendine yeterlidir. Geriye kalan 163.763 kişi bakıma muhtaçtır ve bunların ihtiyaçları için 12 milyon KL gerekmektedir. Larnaka’da 57.900 kişi acil barınağa ihtiyaç duyuyor, 3.800 kişi geçici barınakta, 28.100 kişi de akraba yanında kalmaktadır (Toplam: 89.800). Leymosun’da 18.300 kişi acil durumda, 4.767 kişi geçici barınakta olup, 20.389 kişi de akraba yanında ikamet etmektedir (Toplam:43.456). Lefkoşa’da 5.162 kişi acil yardım istiyor, 2,858 kişi geçici barınakta kalmaktadır ve 24,559 kişi de akraba evinde kalıyor (Toplam:32.579. Pedulla-Kakopetriya’da 850 acil, 2.760 geçici, 18.095 akraba yanı ikamet varken (Toplam:21.605), Baf’ta ise 373 acil, 3.446 akraba yanı ikamet söz konusudur (Toplam:3.819).  

2 Eylül 1974-Pazartesi

- TRT: AFP ajansı, Kıbrıs Rum yönetiminin, federal bir sistem üzerine kurulmuş bir çözüm yolu üzerinde çalışmalar yaptığını bildirdi.

- Bizim Radyo: Ecevit ve militarist kliğin giriştiği Kıbrıs serüveni nedeniyle, memlekette pahalılık ve enflasyon gittikçe artıyor... Talû’nun 40 milyar TL silah alma planını eleştiren CHP, şimdi kendi silahlanma yarışına katılıyor... Mavros: “1967 darbesi, Amerika ve CIA tarafından düzenlenmişti.”... “Ekonomik yıkımın ilk işaretleri” başlıklı yorumdan: Ecevit hükümeti, sıkıştığı köşede kıvranıyor. Yeni zam kararları alındı. Kıbrıs serüveni bütçede en az 10 milyon TL açığa yol açacak. 

3 Eylül 1974-Salı

- Bizim Radyo: Kıbrıs’ta EOKA’cı faşistlerin yeni bir katliamı daha ortaya çıkarıldı. (88 kişi)... Türkiye’deki halkçı bazı gazete ve dergilere göre, darbe ve müdahalenin Kıbrıs halkına neye mal olduğunu demokratik kamuoyu anlamaya başlamıştır... Makine Mühendisleri Odası’nın basın bildirisinde, Kıbrıs’taki tüm yabancı birlik ve üslerin geri çekilmesini istedi. 

- BBC: Andreas Papandreu, Pan-Helenik Sosyalist Hareketi adlı partisini kurduğunu açıkladı.

- Sofya Radyosu: Pravda gazetesinde Nikolai Bragin’in Kıbrıs’la ilgili yazısı çıktı... Kleridis,  Kıbrıs Rum polis örgütünde görevli olan tüm EOKA-B’cileri görevlerinden aldı (Suikasttan sonra söz vermişti)... Makaryos: “Rum bölgelerinde durum, bir iç savaşa dönüşebilir. Kanun dışı silahlı gruplar, birbirlerini mahvetme mücadelesine girişmişlerdir. Beni destekleyen tüm Kıbrıslı Rumlar, Kleridis etrafından birleşmelidirler.” ... Çin Halk Cumhuriyeti, Kıbrıs’a 65 bin KL değerinde yardım yapıyor.

4 Eylül 1974-Perşembe

- CBC: Esirler hariç, sivil ve asker 3189 kişi kayıptır.

- TRT: New York Times gazetesine konuşan Rauf Denktaş, Kıbrıs Rum Yönetiminin iki ayrı otonom yönetimden kurulu federal bir devlet fikrine yaklaşmakta olduğuna dair haberler alındığını söyledi.

5 Eylül 1974-Cuma

- Bizim Radyo: Rum faşistlerin katliamına kurban gidenlerin sayısı 200’e ulaştı... Bir Amerikan gazetesinin bildirdiğine göre, bir haftadan beri Türkiyeli işçi ve çiftçiler, Kıbrıs’a gönderilmektedir... Köln Radyosu’nun verdiği bir habere göre, Makaryos, iki ayrı otonom yönetimin ikili enosis demek olacağını söyledi. Uluslararası Konferans toplanmalıdır... AKEL’in çağrısı: Dünya Barış Konseyi ile AKEL, Eylül ayı sonunda Roma’da Kıbrıs’la ilgili bir konferans toplayacak... Marks, başka halkları köleleştiren halkların, kendilerinin de özgür olamadığını söylemiştir. 

- CBC: Kıbrıs polisinin açıklamasına göre, 17 Ağustos’a kadar çocuk, yaşlı, kadın en az 130 Kıbrıslı Rum katledildi... Kleridis, Kıbrıs hükümetinin, federal çözümü öngören coğrafi bir taksimi kabul etmeyeceğini açıkladı.

- TRT: Anadolu Ajansına göre, Kıbrıs’ta şimdiye kadar 13 BM Barış Gücü askeri öldü.

- Bizim Radyo: Silahlı birlikler Kıbrıs’tan çekilirken, NATO’dan da çekilmelidir. Amerikancı Paşalara dikkat... Makaryos’un Fransız radyo-TV’sine demecinden: “Olaylar, Kıbrıs Rumları için iyimser olmaya izin vermiyor.”

6 Eylül 1974-Cuma

- Bizim Radyo: Erbakan’ın demecinden sonra, hükümet içinde bunalım yoğunlaşıyor... Türk-İş: Silah sanayi kurulana kadar, işçi gündeliklerinden 5 TL kesilecek, grevler durduruldu... Gençlik, şovenizm zehiri ile kışkırtılmak isteniyor. Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı da bu kampanyaya katılıyor. Avrupa’ya temsilciler gönderilecek... Kıbrıs saldırısı, Türkiye halkına en azından 10-12 milyar TL’ye mal oldu. Bu paralar fakir halkımızın cebinden çıkıyor... Kıbrıs’taki Türk bölgelerinde 26 bin kadar Rumun yaşadığı bildiriliyor... Mavros’un Fransa’da verdiği demeçten: “Kıbrıs sorunu sadece Kıbrıs’taki iki toplum tarafından çözümlenebilir. Türkiye ve Yunanistan ancak çözümü onaylayabilir. Coğrafi temele dayanan bir çözüm şekli, BM üyesi bağımsız bir devleti bölecektir.”... TMMOB’nin Bildirisinden: “Silah tekellerinin kârları, Doğu Akdeniz’deki barış ve halkların kardeşliğinden daha önemli olarak kabul ediliyor.”   

- BBC: Makaryos, yarın İsviçre’de Mavros ile görüşecek... Darbeden sonra, Makaryos’un bulunduğu Baf kasabasını, denizden top atışına tutan Rum deniz birlikleri komutasındaki gemiden sorumlu görülen bir Yunan deniz subayı, 3 aylık görevden uzaklaştırma cezası aldı.

- CBC: AP ajansına göre, mücahit olarak nitelendirilen 17 Kıbrıslı Türk, yağmacılık ve ırza geçme suçlarından yargılanacaklar... Kıbrıslı Türk esir sayısı, 3,514’dür. . Bunların 2,514’ü Leymosun’da, 850’si Larnaka’da ve 150’si Baf’ta bulunuyor. İngiliz üslerinde 8 bin Kıbrıslı Türk var. Güneyde kalan Türklerin sayısı: 34 bin kişidir... Türk kontrolü altındaki bölgede 8 bine yakın Kıbrıslı Türk evsiz kaldı... BM Mülteciler Yüksek Komiserliği, acil ihtiyaçların karşılanması için 3,5 milyon KL’na ihtiyaç bulunduğunu açıklayarak, yardım çağrısında bulundu. 

7 Eylül 1974-Cumartesi

- Bizim Radyo: Kıbrıs sorununu, bir olup-bittiye getirmek isteyen İngiltere hükümeti, Lefkoşa, Atina ve Ankara Büyükelçileri ile BM Temsilcisini Londra’ya çağırdı... Kurtuluş gazetesinin 112. sayısında “Kıbrıs’ın getirdikleri” başlıklı bir yazı var... Amerika, Kıbrıs’ı Yunanistan veya Türkiye üzerinden NATO’ya bağlamak istiyor... Son olarak Kıbrıs sorununda maskeleri düşen Maocular, çözümün NATO çerçevesi içinde ele alınmasını istemektedirler.

8 Eylül 1974-Pazar

- Sofya Radyosu: 15 yıldır geçerliliğini kaybetmiş olan Zürih ve Londra Antlaşmaları üzerinden çözüme varılmak isteniyor... Pravda’da Kıbrıs’la ilgili yazı var...

- BBC: Makaryos, Kıbrıs Türklerine coğrafi değil, ama yönetimsel otonomi verebileceklerini açıkladı. Mavros ile görüşmeleri sürüyor.

- CBC: Karamanlis, “Türkler 1. harekâttan sonraki sınırlara dönmezse, Yunanistan görüşmelere oturmayacak” dedi... Atina Haber Ajansı’nın bildirdiğine göre, Anglo-Amerikan Planı uyarınca, Türkiye, Kıbrıs’taki birliklerin bir kısmını geri çekmeyi kabul etti... Denktaş, Piskobu İngiliz üssünde bulunan 10 bin Kıbrıslı Türkün Türkiye’ye alınması için İngiliz hükümetine başvurdu... “Ecevit ve Turan Güneş ile görüşmeye hazırım” diye konuşan Makaryos, Mavros ile toplam 8 saat görüştü. Yunan subaylarının alınmasından sonra, bir ay içinde Kıbrıs’a dönecek... Podgorny, Kıbrıs için uluslararası konferans toplanması ile ilgili Sovyet önerisini tekrarladı... Kanada ve Bulgaristan, Kıbrıs’ın bağımsızlık ve toprak bütünlüğünden yana olduklarını açıkladılar.  

9 Eylül 1974-Pazartesi

- Amerika’nın Sesi Radyosu: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu 2. Başkanı: “Türkiye’deki 300 bin işveren, Kıbrıs harekâtının mali yükünü karşılamalı.”

- Moskova Radyosu: BM yetkililerinin açıklamasına göre, 2,400 Rum kadın, çocuk, yaşlı, hasta ile 2,700 Türk, bugün taraflar arasında değiştirilecek.

- Bayrak Radyosu: Mısır’da konuşan Bayülken: “Kıbrıs konusundaki görüşmelerin gecikmesi halinde, Kıbrıslı Türklerin kendi cumhuriyetlerini ilan edebileceklerini ve üyelik için BM’e başvurabileceğini bildirdi...

10 ve 11 Eylül 1974 tarihlerinde herhangi bir not tutulmadı.

12 Eylül 1974-Perşembe

- TRT: Rüstem Tatar’ın açıklamasına göre, Kıbrıs Merkez Bankası ve diğer bankalarda Kıbrıslı Türklerin yaklaşık olarak 280 milyon KL var... 3,464 Türk ve 2,420 Rum tutsak var.

13 Eylül 1974-Cuma

- Bizim Radyo: Makaryos’un Eleftheros gazetesine demecinden: “Kıbrıs’ta olanlardan tek sorumlu Amerika ve adada üs kurmak isteyen NATO’dur.”

                                                           * * *

Kıbrıs’ta 1974 yazında sahnelenen faşist darbe ve onu izleyen Türk istila ve işgali sırasında, yaklaşık 2 ay süreyle dinlediğim çeşitli radyolardan kaydettiğim ve 35 yıl arşivimde sakladığım notlar, burada bitiyor. Aradan geçen süre içinde, adamız hâlâ daha acı çekiyor ve bölünmüş durumda. Tek çıkış yolu, yabancı işgal ve dış müdahalelerin sona erdiği, toprağı bütünleştirilmiş bir Kıbrıs’ta federal ve demokratik bir cumhuriyet için, Rum ve Türk toplumlarının ortak mücadele cephesinin oluşturulmasından geçmektedir.  

(BKP’nin haftalık yayın organı Birleşik Kıbrıs gazetesinde 11 yazılık dizi olarak 6 Temmuz 2009 –Sayı:263- ve 14 Eylül 2009 -Sayı:273 arasında yayımlanmıştır.)