1907 doğumlu olan yazar ve gazeteci Plutis Servas, Kıbrıs Komünist Partisi ve onun devamcısı olan AKEL'in kurucu üyelerinden olup, Kıbrıs'ın siyasal mücadele geçmişinde önemli bir yere sahip bir kişiliktir.
Onun, bunca yıllık deneyimden geçmiş görüşlerini bizlere aktardığı ve ilk baskısı 1997 yılında Rumca olarak yapılan "Ortak Vatan" başlıklı bu 18. kitabı, Kıbrıs sorununun iç nedenleri üzerine önemli ipuçları içermektedir.
Ülkemizdeki Rum basını, resmi Türk çevreleri tarafından günü gününe izlenip, siyasal yarar açısından bolca Türkçeye çevirilirken, Rumca yayımlanmış bazı önemli kitapların Türkçeye kazandırılması konusunda pek bir çalışma yapılmamaktadır. Aynı şey, Türk basınından Rumcaya yapılan çeviriler için de geçerlidir.
Rumcadan Türkçeye çevrilmiş siyasal konulu kitaplardan belki de ilki olan bu çalışma, ilk olmanın getirdiği bazı çeviri yanlışlıklarını içermekle birlikte, sonuçta Kıbrıslı Türklerin, Kıbrıslı Rumlarla olan ortak siyasal geçmişi üzerinde düşünen ve araştıran kişiler için birinci elden birçok yararlı bilgiler sağlamaktadır. Karşılıklı anlayış havasının gelişmesinde, önemli bir katkı sağlayacağına inanmaktayız. Nitekim bu kitabın Türkçeye çevrilmesi fikri de, iki toplumlu "Hade" dergisinin yayın çalışmaları sırasında ortaya atılmıştı.
Bilindiği gibi, Kıbrıs'ta 400 yıl süren Osmanlı yönetiminin 1878'de sona erip, İngiliz yönetiminin başlaması ardından 1883'de yapılan ilk Kavanin Meclisi seçimlerinde, 9 hristiyan ve 3 müslüman üye seçilmişti. Bu 12 Kıbrıslı milletvekili adına, zamanın İngiliz valisi Biddulph önünde yapılan konuşmada dile getirilen şu sözler, Servas'ın hareket noktasını oluşturmuştur:
"Seçilmiş üyelerin tümü, ortak vatanımızın mutlu olması ve çıkarlarından başka hiçbir şeyin kendilerini ilgilendirmediğini, atanmış olan üyelerle, yalnız Kıbrıs halkının refahı için çalışacağını bildirmenizi isteriz." (s.45)
Kıbrıs Rum milliyetçilerinin emeli olan adayı Yunanistan'a bağlama (Enosis) hedefinin, Kıbrıslı Türklerle siyasal işbirliğini geliştirmede önemli bir engel olduğunu gören Plutis Servas, 1883'de birlikte dile getirilen "ortak vatan" anlayışına dönüşü önermekte ve şöyle demektedir:
"Bu hareket (Enosis değil), ortak vatan anlayışı ile, gerçeklere uygun olarak, Türk hakimiyeti zamanındaki anlayışla derinleşse, İngiltere'nin tüm stratejik planlarını altüst edebilirdi. Aynı zamanda iki yerli halkın aralarında sıkı dostluk ve kardeşlik bağlarını daha çok kuvvetlendirebilecek ortak bir hedefe varılabilecekti. Böylelikle daha kötü sonuçlar doğuracak olan acılar engellenir, hukukun üstün olacağı bu devlet, garantiye alınır ve yabancıların hakimiyeti ve baskılarından arınırdı." (s.46)
Çalışmasının "KKK, Ortak Vatan ve Sosyalizm" başlıklı bölümünde ise, bize, Kıbrıs'taki ilk sosyalist örgütlenme üzerine ilginç bilgiler veren Servas, Kıbrıslı Rumların, Kıbrıs Komünist Partisi'nin koyduğu "muhtariyet" hedefinden ayrılmakla hata ettiğini vurgulayarak, şu değerlendirmede bulunmaktadır:
"300 sene Osmanlıya tutsak olarak yaşadık. Kıbrıslı Türklerle kardeşlik kurduk. Daha iyi bir yaşam için beraberce mücadele verdik. İşgalci değişince, ortak mücadele için daha iyi şartlar doğunca, daha özgür bir devlete sahip olmamız mümkün göründüğü zaman, geçmişte kalan hülyalara sarıldık ve çıkışı olmayan bir yola girdik. Yeni işgalciye, yerli halkı esir edebileceği imkanlar sağladık. Ortak mücadelecilerin de aralarını açtık, kendi çizdikleri yöne yönelmelerine de fırsat tanımış olduk." (s.113)
"Sonu olmayan milliyetçilik, dinmeyen ayrılıkçı düşünce ve cüretiyle ilk ve son mücadeleye doğru, temiz bir bağımsız ortak vatana ulaşılamazdı." (s.123)
Servas, kitabında, tarihsel gelişim süreci içinde Kıbrıs'ın kaderini belirleyen dış güçlerin etkilerini incelemekten çok, Kıbrıslı Rumlarla Kıbrıslı Türklerin geçmişte işlenen hatalardan ders almasını ve ortak vatanlarında birlikte yaşamalarını önermektedir. Kitabın Rumca baskısının çıktığı günlerde kendisiyle yapılan söyleşilerde, "milliyetçilik" ile "yurtseverlik" arasındaki ayrımı vurgulamaya çalışan yazar, şöyle demekteydi:
"Kitabımın adı "Ortak Vatan"dır. Bir başka deyişle Kıbrıs, tüm Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin "Ortak Vatan"ıdır. Yani biz Yunanistan'ın bir parçası değiliz. Bunun açıklaması basittir. İlk olarak Yunanistan Kıbrıs'tan çok uzaktadır. İkinci olarak Kıbrıs, ada üzerinde parmağı olan farklı ülkelerle çevrilmiş bir durumdadır ve bu coğrafik konum önemlidir. Üçüncü olarak da Kıbrıslı Türkler vardır. Onlar göçmen değil, dört yüzyıl önce buraya yerleşmiş ve burayı kendilerine yurt edinmiş, bizimle birlikte yaşayan insanlardır. İster beğenelim, ister beğenmeyelim, onlar bizim komşularımızdır. Daha doğrusu ben onlara "kardeş" demeyi tercih etmekteyim. Bu üç neden, benim "Ortak Vatan" düşüncemi desteklemektedir... Doğum yeri ile ulusal köken Kıbrıs'ta karıştırılmaktadır... Bir insanın doğum yerini kimse değiştiremez, ama vatanı oluşturan unsurlar, tamamiyle farklı şeylerdir. Hiçbir ülke, halkı nerede yaşarsa yaşasın, kendi devletini oluşturma arzusunu ileri götüremez. Örneğin kendilerini Yunan olarak hisseden Yunanlılardan yarısının, Yunanistan dışında yaşadığını biliyoruz. Ama onlar bulundukları yerlerde bir Yunan devleti kurmak istememektedirler... Vatan, farklı uygarlık ve geleneklere sahip olsalar bile, uzun yıllar belli sınırlar içinde ve belli topraklar üzerinde yaşayan herkesi kapsar ve herkes, o vatanın evladı olduğunu hissetmelidir. Aynı yerde yaşayan insanlar, gelenekleri diğer insanlardan farklı olsa bile, yurtsever olabilirler. Kitapta anlatmaya çalıştığım budur. (Cyprus Mail, 8.6.1997 ve Cyprus Weekly, 23.5.1997)
Plutis Servas'ın bu kitabını, Rumcadan yapılacak başka çevirilerin izlemesini dilerken, yayıncılık alanında giriştiği bu yararlı ilk adım için de Galeri Kültür'ü kutlarız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder