1900: Kıbrıs yerel hükümeti bir komisyon oluşturarak,
Evkaf'ın Türk toplumuna devredilmesi sorununu görüştü, ama bir sonuç alınamadı.
1901: İslam İttihar Sandığı kuruldu. (Bugünkü Türk
Bankası'nın ilk şekli)
1902: Kavanin Meclisi'nin Türk üyelerinden Hafız Ziyai
Efendi ile Ahmet Derviş Efendi'nin, meclis yetkilerinin genişletilmesi ve
İngiliz yöneticilerin veto yetkisinin kaldırılması konularında Rum üyelerle
birlikte davranmaları üzerine, fanatik Türkler tarafından
"Rumculuk"la suçlandılar.
1903: Musa İrfan Bey, Evkaf'ın Türk murahhası olarak
atandı ve 1925'teki ölümüne kadar bu görevde kaldı.
1907: Dr.Hafız Cemal Lokmanhekim, Lefkoşa'da ilk sanat
okulu ile ilk akşam dil okulunu kurdu, ama
gericilerin baskılarına dayanamayarak, 2 yıl sonra 1909'da adadan kaçmak
zorunda kaldı. Churchill, İngiltere Sömürgeler Bakanı Yardımcısı olarak
Kıbrıs'ı ziyaret etti.
1908: Rumların, Başpiskoposluk konusunda aralarındaki
görüş ayrılığı oluşması yüzünden Lefkoşa'da Belediye seçimlerine katılmamaları
üzerine, Bodamyalızade Mehmet Şevket Bey Lefkoşa Belediye Başkanlığına,
Müsevvidzade Osman Cemal Efendi de Başkan Yardımcılığına seçildi. 1910 yılına
kadar bu görevde kaldılar.
1912: Leymosun'da 4 Rum ve 1 Türkün ölmesi ve 134 kişinin
yaralanmasıyla sonuçlanan ilk önemli toplumlararası çatışma oldu.
1914: 1878'de Kıbrıs'ı İngiltere'ye kiralamış olan
Osmanlı İmparatorluğu'nun, 1. Dünya Savaşı çıkınca Almanya safında yer alması
üzerine, İngiltere adayı kendine ilhak etti.
1915: 8 Mart'ta Lefkoşa'daki Sarayönü Meydanına
"Dikilitaş" dikildi. İngiltere, Almanya'ya karşı savaşa girmesi
halinde Kıbrıs adasını Yunanistan'a vermeyi önerdi.
1918: 11 Aralık'ta Lefkoşa'da Meclis-i Milli toplandı.
1919: Dr.Mehmet Esat, Dr.Hüseyin Behiç ve
kasaplar-hammallar ağası Hasan Karabardak'ın oluşturduğu "Türkiye ile
Birleşme Partisi"nin paskalya haftasında Rumların Türklere saldıracağı
söylentisini yayması ve genel bir ayaklanma hazırlığı yapmalarının belirlenmesi
üzerine tutuklandılar.
1923: Türkiye Cumhuriyeti, 24 Temmuz günü imzaladığı
Lozan Anlaşması ile Kıbrıs adası üzerindeki bütün haklarından vazgeçti ve
İngiltere'nin adayı ilhak kararını onayladı.
1924: Kıbrıslı Türklerin bilinen ilk siyasal örgütü olan
Kıbrıs Türk Cemaat-ı İslamiyesi, Haziran ayında Mağusa'da yapılan genel kurulda
oluşturuldu. 13 Nisan günü Lefkonuk'ta, 250 Rum ve 65 Türk çiftçi delegenin
katıldığı tarihi kongre gerçekleştirildi.
1925: İngiltere, 10 Mart günü Kıbrıs'ı bir "Taç
Kolonisi" olarak ilan etti. 1 Mayıs tarihli Emirname ile Kavanin
Meclisi'ndeki Rum ve İngiliz üye sayısı artırıldı. İlginçtir, Rum üye sayısının
9'dan 12'ye çıkarılmasına karşılık, İngiliz üye sayısı da 6'dan 9'a
çıkartılarak, Türk ve İngiliz üye toplamının, Rum üye toplamına eşit olmasıyla
1882'den beri sağlanan denge korundu. Haziran ayında, Lozan Anlaşması'nın 20
maddesi uyarınca Türkiye'ye göç etmek isteyen Kıbrıslı Türklerin göç
işlemlerini tamamlamak üzere, Larnaka'da TC Konsolosluğu açıldı. 1931 yılına
kadar, geri adaya dönmemek üzere toplam 5 bin kişi Anadolu'ya göç etti. 11
Ağustos'ta avukat Mehmet Münir Bey, Evkaf'ın Türk murahhas üyeliğine atandı.
1926: 14 Ağustos'ta Kıbrıs Komünist Partisi kuruldu.
Milliyetçi Rum liderliğinin savunduğu Enosis (adanın Yunanistan'a bağlanması)
hedefini "karşı devrimci bir slogan" olarak nitelendirdi ve adaya
özerklik verilmesi fikrini destekledi.
1929: 1 Ocak tarihinden itibaren Müftülük makamı
kaldırılarak, yerine Fetva Eminliği oluşturuldu.
1930: 15 Ekim günü yapılan tarihi seçimlerde, halkçıların
adayı M.Necati Mısırlızade (1993 oy), Evkafçıların adayı Mehmet Münir Bey'i
yenerek (1553 oy) Kavanin Meclisi üyeliğine seçildi. Necati Bey, bilahare Rum
üyelerle birlikte oy kullanınca, Meclis'teki dengeler alt-üst oldu.
1931: 1 Mayıs günü Kıbrıs Türk Milli Kongresi Necati Bey
öncülüğünde toplandı. 21 Ekim'de bir grup fanatik Rum milliyetçisi ayaklanarak,
İngiliz Vali konağını yaktılar. 12 Kasım'da Kavanin Meclisi kapatılarak, bütün
siyasi faaliyetler yasaklandı; özgürlüklere önemli ölçüde kısıtlamalar getirildi.
1937: Londra'da Kıbrıs'a özerklik verilmesini talep eden
bir komite oluşturuldu.
1939: Eylül ayında 2. Dünya Savaşı'nda İngilizler yanında
hizmet vermek üzere, "Kıbrıs Alayı" ve "Kıbrıs Gönüllü
Kuvvetleri" kuruldu. Üçte biri Kıbrıslı Türk olmak üzere 30 bin Kıbrıslı
bu birliklerde görev yaptı. Savaşta 650 kişi öldü veya kayboldu.
1941: Emekçi Halkın İlerici Partisi (AKEL) 14 Nisan'da,
Kıbrıs Umum Amele Birlikleri (PEO) de 13 Kasım'da kuruldu.
1942: Dr.M.Fazıl Küçük, 14 Mart'ta Halkın Sesi gazetesini
yayımlamaya başladı.
1943: Mart ayında yapılan Belediye seçimlerinde AKEL, beş
büyük yerleşim yerinin üçünde Belediye Başkanlıklarını kazandı. Lefkoşa'daki
Belediye Meclisi seçimlerinde Dr.Fazıl Küçük (598 oy), Necati Özkan'ı (455 oy)
saf dışı bıraktı. 18 Nisan'da "Kıbrıs Adası Türk Azınlığı Kurumu"
(KATAK), Kıbrıslı Türklerin ilk ciddi siyasal kurumu olarak oluşturuldu.
1944: 12 Ocak günü KATAK'tan istifa eden Dr.Küçük ve
arkadaşları, 23 Nisan günü "Kıbrıs Milli Türk Halk Partisi"ni
kurdular.
1948: 13 Ocak ile 17 Mayıs tarihleri arasında 125 gün
süren tarihi Lefke Maden Grevi yapıldı.
11 Haziran'da "Türk İşleri Komisyonu" kuruldu. (Komisyonun ara
raporu 1950 yılında yayımlandı.) 28 Kasım günü Enosis'e karşı Ayasofya
Meydanında büyük bir miting yapıldı.
1949: Rum Başpiskopos başkanlığında siyasi partilerin de
temsil edildiği "Etnarhlık Kurulu" oluşturuldu.
23 Ekim'de çeşitli kulüp ve birlikler, "Kıbrıs Türk
Kurumları Federasyonu" adı altında birleştirildi. 6 Kasım'da da KATAK ile
KMTHP birleştirilerek, Dr.Küçük başkanlığında "Kıbrıs Türk Milli
Birliği" kuruldu.
1950: 3. Makarios, Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi
Başpiskoposluğuna seçildi. Kilise tarafından düzenlenen halk oylamasında,
Kıbrıslı Rumların %96'sının Enosis istediği ortaya kondu.
1953: 30 Aralık'ta Dana Efendi Kıbrıs Müftülüğüne
seçildi.
1954: Yunanistan, kendi kaderini tayin hakkı ilkesinin
Kıbrıs için uygulanması talebiyle Birleşmiş Milletler'e başvurdu. 12 Mayıs'ta
Faiz Kaymak başkanlığındaki bir heyet Kıbrıs Türklerinin sorunlarını anlatmak
üzere Ankara'ya gitti.
1955: "Kıbrıslı Mücadelecilerin Ulusal Örgütü"
(EOKA) adlı Rum yeraltı örgütü, 1 Nisan günü, üç yıl sürecek tedhiş
hareketlerine başladı. Kıbrıs Türk liderliğinin oluşturduğu "Volkan"
adlı yeraltı örgütü de, Eylül ayı içinde yayımladığı bir bildiride, Kıbrıslı
Türklere karşı yöneltilecek Rum saldırılarına yanıt verileceği uyarısında
bulundu. İngiltere, 29 Ağustos ile 7 Eylül tarihlerinde toplanan Londra
Konferansı'na Türkiye ile Yunanistan'ı da davet ederek, onları Kıbrıs sorununa
taraf yaptı.
1956: 14 Nisan'da Evkaf'ın yönetimi Kıbrıs Türk toplumuna
devredildi. 19 Temmuz günü Avam Kamarasında yapılan bir tartışmada, Kıbrıs'taki
sorunun çözüm şekli olarak taksim üzerinde ciddi bir şekilde düşünülmesi
gerektiği resmen dile getirdi. TC Başbakanı Adnan Menderes ise, aynı yılın
sonunda, adanın taksimini Türkiye'nin resmi tezi olarak açıkladı.
1957: Kıbrıslı emekçilerin mücadelesi sonucu ilk sosyal
sigorta yasası 7 Ocak'ta yürürlüğe kondu. AKEL Türk Kolu İdaresi, Prof.Nihat
Erim'e ilettiği 19 Ocak tarihli bir mektupta, Kıbrıs'ta Türk ve Rum halklarının
ayrı ayrı iki bölgede yaşamamakta oluşu nedeniyle, adanın taksimi halinde
ortaya bir muhaceret işi çıkacağını ve Kıbrıs'ın ikinci ve en büyük bir çıkmaza
gireceği uyarısında bulundu. İngiliz Sömürge Yönetimi Başsavcı Yardımcısı Rauf
Denktaş, Ekim ayı sonunda resmi görevinden ayrılarak, Kıbrıs Türk Kurumları
Federasyonu Başkanlığına getirildi. Kasım ayı içinde Volkan'ın yasaklanması
ardından kurulan "Türk Mukavemet Teşkilatı" (TMT)'nin 29 Kasım günü
yayımladığı ilk bildirisinde "Ya taksim, ya ölüm" sloganı
kullanılarak, olası muhalif güçler de tehdit edildi.
1958: 27-28 Ocak günleri Lefkoşa ve Mağusa'da yapılan
taksim yanlısı gösterilerde, İngiliz askeri birlikleri tarafından halka ateş açılması
sonucu 7 Kıbrıslı Türk öldü, 70 kadar kişi yaralandı. EOKA ise Kıbrıslı Rum
solculara karşı maskeli saldırılara başladı. TMT'nin Kıbrıslı Türk solculara
karşı Mayıs ve Haziran aylarında uyguladığı tedhiş ve yıldırma hareketleri
sonucu, hareketin önde gelenleri ya öldürüldü, yaralandı, ya da sindirildi.
Rumlarla ortak sendikal örgütlerden ayrılmaları sağlandı. Çeşitli
kışkırtmalarla meydana gelen Türk-Rum çatışmalarında birçok kişi can ve mal
kaybına uğradı. Kıbrıs'ın İngiltere, Yunanistan ve Türkiye tarafından bir
Kondominiyum şeklinde yönetilmesini öngören Macmillan Planı açıklandı.
1959: 11 Şubat günü imzalanan Zürih Anlaşmaları ile
Kıbrıs'ta yeni bir dönemin sayfası açıldı.
1960: Kıbrıs Cumhuriyeti devleti 16 Ağustos günü
kuruldu. Başpiskopos Makarios, Rumların
%67.8'inin oyuyla Cumhurbaşkanı seçilirken, Dr.Küçük de başka Kıbrıslı Türk
aday çıkmadığından Cumhurbaşkanı Yardımcılığına getirildi. Devletin
bağımsızlık, egemenlik ve toprak bütünlüğü, üçü de NATO üyesi olan İngiltere,
Yunanistan ve Türkiye tarafından güvence altına alındı. İngiltere, adadaki
askeri üslerine çekilerek, yönetimi %70:30 oranında paylaşan Rumlarla Türklere
devretti. Yeni Cumhuriyet BM ve İngiliz Uluslar Topluluğu'na üye oldu.
1961: Kıbrıs Cumhuriyeti, Avrupa Konseyi üyeliğine kabul
edildi.
1962: 23 Nisan gecesi, Kıbrıs Türk liderliğinin ayrılıkçı
politikasına muhalefet eden Cumhuriyet gazetesinin sahip ve yazarları olan
Ahmet M.Gürkan (35) ile Ayhan M.Hikmet (33) öldürüldüler.
1963: Cumhurbaşkanı Makarios, 30 Kasım günü Kıbrıs
Anayasasının 13 maddesinin değiştirilmesine ilişkin önerilerini Kıbrıs Türk
tarafına iletti. 21 Aralık günü, Lefkoşa'da toplumlararası çarpışmalar
başlatıldı.
1964: Makarios, Garanti Anlaşması ve Anayasanın
yürürlükten kaldırıldığını açıklarken, Dr.Küçük de, adanın taksiminden yana
olduğunu duyurdu. Türkiye, adadaki çarpışmalar durmazsa, Kıbrıs'a askeri
müdahalede bulunacağı ihtarını yaptı. 4 Mart tarihli BM Güvenlik Konseyi
kararıyla adaya BM Barış Gücü gönderildi. Mayıs'ta Kıbrıslı Türkler kendilerini (28 Aralık
1967'ye kadar) yönetecek olan "Genel Komite"yi oluşturdular. 3-4 Haziran'da ABD Başkanı Johnson, Kıbrıs'a
müdahale etmemesi için TC Başbakanı İnönü'yü uyaran meşhur mektubunu gönderdi.
Makarios, 30 Temmuz'da Acheson Planı'nı reddetti. Türk jetleri, 8-9 Ağustos'ta Erenköy bölgesini bombaladı.
1965: Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanı Gromiko, 21 Ocak
günü, federasyonun Kıbrıs'ta bir çözüm şekli olabileceğini söyledi. BM
Arabulucusu Galo Plaza, 26 Mart'ta yayımlanan raporunda, Kıbrıslı Türklerin
haklarının güvence altına alınmasını önerirken, adanın etnik gruplar arasında
bölünmesi fikrine karşı çıktı. Türk tarafı, Plaza'nın raporu ile
arabuluculuğunu reddetti. Kıbrıs'ın taksim edilmesi politikasına karşı mücadele
veren Kıbrıslı Türk sendikacı Derviş Ali Kavazoğlu (41) ile Rum arkadaşı Kostas
Mişaulis, 11 Nisan günü yeraltı tedhiş örgütü tarafından öldürüldü.
1967: 15-16 Kasım'da Geçitkale'de çarpışmalar oldu. 17
Kasım günü Türk uçakları Kıbrıs üzerinde uçtu.
28 Aralık günü Geçici Kıbrıs Türk Yönetimi'nin kurulduğu açıklandı.
1968: Makarios, "mümkün olan çözüm"
politikasına yöneldi ve Şubat ayında yapılan seçimlerde oyların %97'sini alarak
yeniden Cumhurbaşkanı seçildi. Kıbrıs Türk Yönetimi Başkanı Dr.Küçük'ün
Cumhurbaşkanı Yardımcılığı da Kıbrıs Türk toplumu tarafından onaylandı. 3
Haziran'da (20 Eylül 1971'e kadar sürecek olan) Denktaş-Kleridis arasındaki
toplumlararası görüşmeler başladı.
1970: Lizbon'da yapılan gizli bir NATO toplantısında
Kıbrıs'ın taksim edilmesi kararı alındı.
1971: Grivas Eylül ayında gizlice yeniden adaya gelerek,
EOKA-B örgütünü kurdu ve Makariosçulara karşı tedhişe başladı. 27 Aralık'ta
Cumhuriyetçi Türk Partisi kuruldu.
1973: Makarios, EOKA-B'ye kendi adayını çıkarması çağrısı
yaparak meydan okudu ve yeniden Cumhurbaşkanlığa seçildi. Türk kesiminde ise
Cumhurbaşkanı Yardımcılığı'nı Rauf Denktaş devraldı.
1974: Grivas 27 Ocak'ta öldü. Makarios, 2 Temmuz'da
Yunanistan Cuntasına başvurarak Kıbrıs'taki subaylarını geri çekmesini talep
etti.. 15 Temmuz'da Atina'daki faşist albaylar cuntasının Kıbrıs'taki
uzantıları, Makarios'a karşı bir darbe düzenlediler, ama o adadan kaçmayı
başardı. 20 Temmuz'da Türkiye adaya askeri müdahalede bulundu. 23 Temmuz'da
Yunan cuntası düştü ve yerine Karamanlis hükümeti kuruldu. 25 Temmuz ile 13
Ağustos arasında yapılan Cenevre Konferansı'nda Rum tarafı "kantonal
federasyon" önerisini kabul etmeyince, 14-16 Ağustos'ta 2. askeri harekat
gerçekleştirilerek, adanın %37'lik kuzey bölümü Türk Silahlı Kuvvetleri'nin
denetimi altına alındı. BM Genel Kurulu, 1 Kasım'da 3212 numaralı kararını
kabul etti.
1975: 14 Ocak'ta Makarios, adaya dönerek,
Cumhurbaşkanlığı görevini Kleridis'ten devraldı. 5 Şubat'ta ABD, Türkiye'ye
karşı (26 Eylül 1978'e kadar sürecek
olan) silah satış ambargosu koydu. 13 Şubat'ta "Kıbrıs Türk Federe
Devleti" ilan edildi. 28 Nisan'da 5 tur sürecek Viyana görüşmelerine
başlandı. 2 Ağustos'ta nüfus mübadelesi anlaşması yapıldı. 11 Ekim'de Ulusal
Birlik Partisi kuruldu.
1976: 19 Mart'ta Toplumcu Kurtuluş Partisi kuruldu.
Makarios, 22 Haziran tarihli Milliyet gazetesine verdiği bir demeçte, Kıbrıs'ın
bir kısmının Kıbrıslı Türkler tarafından yönetilmesine rıza göstereceğini
açıkladı. 7 Temmuz'da Türk kesiminde ilk
Ulusal Birlik Partisi hükümeti kuruldu. 5 Eylül'de yapılan Rum tarafı
seçimlerinde Kiprianu'nun DİKO partisi 21, AKEL 9 sandalye kazandı.
1977: 12 Şubat'ta Makarios-Denktaş Doruk Anlaşması
yapıldı ve 4 maddelik ilkeler kabul edildi. 31 Mart-7 Nisan arasında Viyana
görüşmeleri yapıldı. 3 Ağustos'ta Makarios öldü ve yerine Kiprianu getirildi.
1978: 11 Şubat'ta Kiprianu 5 yıl için Cumhurbaşkanlığına
seçildi. 13 Ağustos'ta Kıbrıs Türk tarafı önerilerini sundu. Eylül-Kasım
aylarında İngiltere-Kanada-ABD girişimi yapıldı. 9 Kasım tarihli BM Genel
Kurulu kararında, bütün yabancı askerlerin adadan geri çekilmesi istendi.
1979: 19 Mayıs'ta Kiprianu-Denktaş Doruk Anlaşmasında 10
ilke kabul edildi. 22 Haziran'da G. Yuannidis ile S.Onan arasında
toplumlararası görüşmeler başlatıldı. 20 Kasım tarihli BM kararında adadaki
yabancı askerlerin geri çekilmesi yeniden talep edildi.
1980: 9 Ağustos'ta görüşmelere devam kararı alındı. (14
Nisan 1983'e kadar 251 toplantı yapıldı.)
1981: 21 Ocak'ta Kıbrıs Türk önerileri yapıldı ve Mart
ayında ABD'nin öneri paketi sunuldu. 20 Nisan'da DİKO-AKEL işbirliği açıklandı.
24 Mayıs'ta Kıbrıs Rum tarafında genel seçimler yapıldı. 28 Haziran'da Rauf
Denktaş yeniden Devlet Başkanı seçildi.
1983: 13 Şubat seçimlerinde Kiprianu yeniden
Cumhurbaşkanlığına seçildi. 13 Mayıs'ta BM Genel Kurulu 37/253 sayılı kararı
aldı ve yabancı askerlerin Kıbrıs'tan geri çekilmesi talebini yineledi. 17
Haziran'da KTFD Meclisi aldığı bir kararda, Kıbrıslı Türklerin kendi kaderini
tayin hakkının varlığını vurguladı. BM Genel Sekreteri de Cuellar tarafından
Kıbrıs sorununun çözümü için sunulan öneriler, Türk tarafınca reddedildi. 15
Kasım'da "Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti"nin kurulduğu ilan edildi. BM
Güvenlik Konseyi, 18 Kasım'da aldığı bir kararda, tek taraflı bağımsızlık
ilanını kınadı ve BM üyesi devletlerin KKTC'yi tanımaması çağrısında bulundu.
1984: 11 Ocak'ta Kiprianu, BM Genel Sekreterine Kıbrıs
sorununun çözümü için yazılı önerilerini sundu. 17 Nisan'da KKTC ile TC
arasında karşılıklı olarak Büyükelçiler atandı. BM, 11 Mayıs'ta bu eylemi
kınadı. 6-7 Ağustos'ta Viyana'da görüşmeler yeniden başlatıldı ve dolaylı
görüşmeler şeklinde Eylül-Aralık ayları arasında sürdürüldü.
1985: 17-20 Ocak'ta New York'ta yeniden buluşan Kiprianu
ile Denktaş anlaşamadılar. 9 Mayıs'ta KKTC Anayasası halk oyuna sunuldu. 9
Haziran'da yapılan seçimlerde Denktaş, KKTC Cumhurbaşkanı seçildi. 19 Temmuz'da
Toplumcu Kurtuluş Partisi (TKP), UBP ile koalisyon hükümeti oluşturdu. 8
Aralık'ta Kıbrıs Rum tarafında seçimler yapıldı ve Kleridis'in DİSİ partisi
çoğunluk oyunu elde etti.
1986: 21 Ocak'ta Sovyetler Birliği, Kıbrıs sorununun
çözümüne ilişkin kendi önerilerini açıkladı. 29 Mart'ta BM Genel Sekreteri de
Cuellar kendi "taslak çerçeve anlaşması" önerilerini sundu. 27
Nisan'da Denktaş önerileri kabul etti, 10 Haziran'da Kiprianu reddetti.
1988: 1 Ocak'ta Kıbrıs-AB Gümrük Birliği Anlaşması
yürürlüğe girdi. 21 Şubat'ta Vasiliu Cumhurbaşkanlığına seçildi ve 24
Ağustos'ta Cenevre'de Denktaş ile buluştu. Toplumlararası görüşmeler 15
Eylül'de yeniden başlatıldı ve ilk turu 25 Eylül-7 Kasım arasında yapıldı.
1989: İkinci tur 9 Aralık 1988- 28 Mart 1989 arasında
yapıldı. 30 Ocak'ta Rum tarafı "Federal Kıbrıs"a ilişkin yazılı
önerilerini sundu. Türk tarafı bu önerileri 13 Şubat'ta reddetti. Toplam 100
saat süren bu görüşmelerin üçüncü turu da 9 Mayıs-10 Haziran arasında yapıldı.
29 Haziran'da New York'ta de Cuellar başkanlığında yapılan Vasiliu-Denktaş
toplantısında BM Genel Sekreterinin yaptığı öneriler Denktaş tarafından
reddedildi.
1990: 26 Şubat-2 Mart'ta New York'ta yapılan
Vasiliu-Denktaş Doruk Toplantısı başarısızlıkla sonuçlandı ve ardından BM Güvenlik
Konseyi'nin 12 Mart 1990 tarihli ve 649 numaralı kararı çıktı. Kararda KKTC
yeniden kınandı. 6 Mayıs'taki seçimlerde CTP, TKP ve YDP, Demokratik Mücadele
Partisi adı altında seçimlere girerek 16 sandalye kazandı, ama hükümeti yine,
34 sandalye kazanan UBP kurdu. Kıbrıs Rum tarafı 4 Temmuz'da Kıbrıs Cumhuriyeti
adına AB'ye üyelik başvurusunda bulundu.
1 Ekim'de TC Başbakanı Turgut Özal KKTC'yi ziyaret etti. Öte yandan Rum
tarafı, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 30. yıldönümünü kutladı.
1991: 19 Mayıs seçimlerinde DİSİ 20, AKEL 18 sandalye
kazandı. 20 Eylül'de BM Genel Sekreteri, Kıbrıs'taki toplumlararası
görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasından Türkiye'yi sorumlu tuttu. 10 Ekim
tarihli BM Güvenlik Konseyi kararı, Kıbrıs Cumnuriyetinin toprak bütünlüğüne
saygı gösterilmesini istedi.
1992: BM Genel Sekreteri tarafından hazırlanan
"Fikirler Dizisi", 1 Ağustos'ta New York'ta buluşan liderlere
sunuldu, ama yine sonuç alınamadı. Genel Sekreter, 19 Kasım tarihli raporunda
"iki toplum arasında derin bir güvensizlik" bulunduğunu açıkladı.
1993: Kliridis, 14 Şubat'ta Cumhurbaşkanlığına seçildi.
Kleridis ile Denktaş, 30 Mart'ta BM'de biraraya geldiler. 15 Nisan ile 19 Mayıs
arasında toplam 50 saat süren 34 dolaylı toplantı yapıldı. 24 Mayıs'ta BM'nin
sunduğu "Güven Artırıcı Önlemler" paketi kabul edilmedi ve Denktaş 1
Haziran'da New York'u terketti. 30
Haziran'da AB-Komisyonu Kıbrıs Cumhuriyeti adına yapılan üyelik başvurusunu
olumlu buldu. Denktaş, 5 Temmuz'da Başbakan Eroğlu ile olan görüş ayrılığını öne
sürerek görüşmelerden geri çekildi. 20-22 Ekim tarihlerinde Kıbrıs'ta yapılan
İngiliz Uluslar Topluluğu Zirve Toplantısı'nda kabul edilen bir karar metninde,
adaya Anadolu'dan getirilip yerleştirilen bütün göçmenler ile bütün Türk
askerlerinin geri çekilmesi talep edildi.
12 Aralık'ta yapılan yeni seçimlerde UBP mecliste çoğunluğu yitirdi (17
sandalye).
1994: 2 Ocak günü Demokrat Parti (15
sandalye)-Cumhuriyetçi Türk Partisi (13 sandalye) koalisyon hükümeti kuruldu. 5
Temmuz tarihinde Lüksemburg'taki Avrupa Birliği Adalet Divanı tarafından alınan
bir kararda, Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs Cumhuriyeti belgelerini kullanarak AB'ne
yaptıkları tarım ürünleri ihracatına yasak koydu. BM Güvenlik Konseyi, 29
Temmuz tarihli yeni bir kararında Kıbrıs Cumhuriyeti'nin egemenliğinin
bölünmezliğine saygı gösterilmesini istedi. Kleridis ile Denktaş arasında 18-31
Ekim tarihlerinde yapılan "Güven Artırıcı Önlemler"e ilişkin beş ayrı
toplantı da sonuçsuz kaldı.
1995: 6 Mart'ta AB-Bakanlar Konseyi , Kıbrıs'ın üyelik
görüşmelerinin, Hükümetlerarası Konferans'tan en geç 6 ay sonra başlamasını
kararlaştırdı. 22 Nisan'da Denktaş, yeniden KKTC Cumhurbaşkanlığına seçildi.
1996: 1 Mart'ta Denktaş, bir Rum TV'sine yaptığı
açıklamada, 1974'de kaybolan Kıbrıslı Rumların ölü olduğunu açıkladı. 26 Mayıs
seçimlerinde DİSİ 20, AKEL 19 sandalye kazandı. 6 Temmuz günü, Kıbrıs Türk
liderliğine muhalif yazarlardan Kutlu Adalı bir yeraltı örgütü tarafından
öldürüldü. Ağustos ayında DP-CTP koalisyon hükümeti sona erdi.
1997: 10 Nisan'da, toplumlararası dolaylı görüşmelere iki
buçuk yıllık aradan sonra yeniden başlandı, ama herhangi bir ilerleme
kaydedilemedi.
1998: 15 Şubat'ta Kleridis yeniden Cumhurbaşkanlığına
seçildi. 31 Mart'ta Kıbrıs Türklerinin katılımı olmadan AB üyelik görüşmelerine
başlandı. 6 Aralık seçimlerinde UBP 24 sandalye kazanıp, TKP ile (7 sandalye)
koalisyon hükümetini oluşturdu. DP 13, CTP de 6 sandalye kazanabildil.
1999: 3 Aralık'ta New York'ta Kleridis-Denktaş arasında
yeniden dolaylı görüşmeler başlatıldı...
(İmzasız, Kıbrıslı dergisi,
Sayı:53, Ocak 2000)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder