Prof.Dr.Mehmet Tokat'ın ortaya çıkardığı rezalet

SAĞLIK İÇİN TOPLANAN PRİMLER İHTİYARLIK SİGORTASINA GİDERKEN, SAĞLIK GİDERLERİNİN ÜÇTE BİRİ İLAÇ VE YURTDIŞI TEDAVİLERE HARCANIYOR

KKTC Sağlık Bakanlığı adına bir rapor hazırlayan Türkiyeli öğretim üyesi Prof.Dr.Mehmet Tokat, bulgularını "KKTC'deki Sağlık Harcamaları ve Finansmanı" adı altında ilgili makamlara sundu. Raporu ele geçiren Kıbrıslı dergisi, şu ilginç hususları kamuoyuna açıklamayı bir görev bilmektedir:

SOSYAL SİGORTALAR DAİRESİ DEVLETE SAĞLIK ÖDEMESİ YAPMAZKEN, DEVLET DE SSD'NE PRİM ÖDEMİYOR

Prof.Dr.Mehmet Tokat, raporunda şöyle demektedir:

"Sosyal Sigortalar Dairesi (SSD) tarafından yapılan sağlık harcamaları, 1994 yılında 33 milyon TL iken, 5 yılda yaklaşık 14 kat artarak 1998 yılında 415.9 milyar TL'ye yükselmiştir. Ancak bu harcamalar içinde çok önemli bir yer tutan "sigortalılar için kamu sağlık kurumlarına yapılan ödemeler" bölümü gerçekte sanal bir durum arzetmektedir. Şöyle ki, bu bölüm için yapılan ve tahakkuk eden harcamalar için SSD, gerçekte herhangi bir ödeme yapmamaktadır.

KKTC mali sisteminde Maliye Bakanlığı'nın çok özellikli bir yeri mevcuttur. Şöyle ki, kamu kurumları arasında yapılan her türlü ödemeler, Maliye Bakanlığı tarafından gelir sayılmaktadır. İşte SSD'nin bu ödemeleri de kamu mali sistemi içinde erimekte ve Sağlık Bakanlığı harcamaları bu giderleri karşılamaktadır. Buna karşılık da Maliye Bakanlığı, devlet çalışanlarının sağlık primlerini SSD'ne ödememektedir. Yani kamu kurumları arasında sanki Türkiye'deki Emekli Sandığı-Maliye Bakanlığı ilişkisi gibi fiili bir durum mevcuttur. Dolayısıyla SSD sağlık harcamalarının kamu kurumlarına karşılık ödeyeceği sağlık harcaması, sanal olarak kalmaktadır."

SOSYAL SİGORTALARIN ÖZELE AÇILMASI KONUSU

Bilindiği gibi SSD, 1 Temmuz 1992 tarihinden itibaren devlet dışında, özel çalışan hekimlerden ve eczanelerden de hizmet alacağını duyurarak, sağlık primlerine %3'lük bir artış getirmiştir. Özel eczanalerden yararlanma 7 Haziran 1994'den itibaren başlatılmışken, özel çalışan hekimlerden hizmet alımı, aradan geçen bunca yıla rağmen başlatılmamıştır.

SSD'nin Sağlık Bakanlığı harcamalarının dışında gerçekleştirdiği ödemeler olarak, iki başlıkta yer alan yurtdışı tedavi giderleri ile kamu kurumlarından temin edilemeyen ilaç ve tıbbi araç-gereç için eczanelere ödenen harcamalar olarak, 1994 yılında 10 milyon TL harcamışken, bu miktar 1998 yılında 165.3 milyar TL'ye çıkmıştır.

SAĞLIK İÇİN TOPLANAN FAZLA MİKTARDAKİ PRİM, SAĞLIK İÇİN DEĞİL DE İHTİYARLIK SİGORTASI İÇİN HARCANIYOR

SSD 1994 yılında devlet hissesi hariç, sigortalı ve işveren hissesi olarak 92,5 milyar TL tutarında hastalık sigortası prim geliri toplarken, bu miktar 1998 yılında 1.8 trilyon TL'ye çıkmıştır. Devlet ise, KKTC'deki mali sistemin işleyişi nedeniyle, devlet kurumları tarafından ödenmesi gereken prim tutarlarını ilk günden beri hiçbir zaman SSD'ne ödememiştir.

Öte yandan SSD, önemli miktarlarda hastalık primi toplamasına karşın, sağlık yardımı olarak kasasından çok düşük miktarda ödeme yapmaktadır. Şöyle ki, 1994 yılında 82.5 milyar TL olan prim gelir fazlası, 1998 yılında 1.6 trilyon TL düzeyine yükselmiştir. Diğer bir deyişle, toplanan 1.6 trilyon TL tutarındaki sağlık priminden sadece %10'u, yani 165.3 milyar TL sağlık giderleri için kullanılmıştır. Geriye kalan para, sağlık harcamaları için değil de, ihtiyarlık sigortası ödemeleri için harcanmaktadır.

"KKTC Sağlık Harcamaları ve Finansmanı" adlı raporu hazırlayan Prof.Dr.Mehmet Tokat, bu durumla ilgili olarak şu değerlendirmeyi yapmaktadır:

"Bundan çıkan sonuç, mevcut sistem içinde SSD, topladığı hastalık primleriyle, kendi bünyesi içinde olan ihtiyarlık sigortası giderlerini finanse etmiştir. Yani ihtiyarlık ve sağlık sigortalarının aynı kurum içinde toplanmış olması, her sigorta dalının aktüeryal dengesinin kendi içinde kurulmasına izin vermemiştir. Hakkaniyet bozulmuş, genel denge arayışı, her bir sigorta dalının ekonomik performans arayışının önüne geçmiştir. Dolayısıyla bu iki sigorta dalının birbirlerinden ayrılması, dengeli ve sağlıklı bir performans analizine izin veren bir yapının kurulabilmesi için mutlak gerekli görülmektedir. Burada vurgulanması gereken nokta, KKTC'de sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesi için gerekli kaynağın, en azından mevcut olduğu, dolayısıyla yeni kaynak tahsisinin gerekmesi durumunda bunun dikkate alınması gereğidir."  

                                                                          ***

(Kıbrıslı Türkün Sesi dergisi, Sayı:55-56, Mart-Nisan 2000)