5 yıla yakın bir süredir, ABD'nin Fulbright Eğitimsel
Mübadele Vakfı tarafından Kıbrıs'ın Rum ve Türk kesimlerinde yürütülen
"Conflict Resolution" (Kısacası CR, Türkçesi: Uyuşmazlıkların Çözümü)
Projeleri'nin, son zamanlarda önemli siyasal mevziler elde ettiği haber
veriliyor.
CR çalışmalarının başladığı sıralarda, şair Neşe Yaşın'ın
"Geleceğin yöneticileri biz olacağız" diye öngörüde bulunduğu ve daha
sonraları da "CR çalışmaları ile bir ara bölge kültürü oluşturacağız"
şeklinde konuştuğu anımsanacak olursa, şimdilerde Kıbrıs Türk toplumu
yönetiminde gözlemlenen yeni görevlendirmeler, Kıbrıs'ta emekçi sınıfların
ayrılığını pekiştirecek bir "Amerikan barışı" sağlanması çabalarının
sonunda semere vermekte olduğunu göstermektedir. İşte saptayabildiğimiz ve CR
konusunda eğitilmiş kişilerin toplumumuzda aldıkları yerler:
1. Ergün Olgun (KKTC Cumhurbaşkanı Müsteşarı- Oxford
Grubu üyesi)
2. Ahmet C.Gazioğlu (KKTC Özel Danışmanı- Oxford Grubu
üyesi)
3. Mustafa Akıncı
(KKTC Başbakan Yardımcısı, FOSBO grubu üyesi)
4. Tahsin Ertuğruloğlu (KKTC Dışişleri Bakanı-COOLFONT ve
Westminster Grupları üyesi)
5. Dr.Gülsen Bozkurt (KKTC Sağlık ve Çevre Bakanı-FOSBO
grubu üyesi)
6. Bülent Kanol (KKTC Başbakan Yardımcılığı Müsteşarı ve
7. Serdar Denktaş (KKTC Milletvekili- Oxford Grubu üyesi)
8. Mehmet Ali Talat (KKTC Milletvekili- Boston Grubu
üyesi)
9. Hasan Taçoy (KKTC Milletvekili- Genç Politik Liderler
Grubu ile İnteraktif Yöneticilik Grubu üyesi)
10. Savaş Atakan (KKTC Milletvekili- Genç Politik
Liderler Grubu üyesi)
11. Rasıh Keskiner (Yurtsever Birlik Hareketi'nin
koordinatörü ve Washington grubu üyesi)
12. Kutlay Erk (CTP Merkez Yönetim Kurulu'nun yeni
seçilen dış ilişkilerden sorumlu üyesi-İşadamları Grubu üyesi)
13. Canan Öztoprak (CTP Merkez Yönetim Kurulu'nun yeni
üyesi-Brüksel Kadın Grubu üyesi)
14. Sevgül Uludağ (Yıllardan sonra CTP'nin yayın organı
Yeni Düzen gazetesinde yeniden görev verilen CR Eğitmeni ve çeşitli CR
projelerinin yürütücüsü)
15. Fatma Azgın (Yeni Düzen gazetesi sütun yazarı ve CR
Grubu Baş Eğitmeni)
Anımsanacağı gibi Kıbrıslı dergisi Haziran 1997 tarihli
22. sayısında "CR'cuların kapalı kutudaki çalışmaları"nı özetlemiş ve
CR eğitmenlerinden Sevgül Uludağ, 6 Kasım 1996 tarihli Yeni Düzen gazetesinde,
Kıbrıs Türk ve Rum toplumlarından olup da CR etkinliklerine katılan kişileri,
"paylaşılmış bir vizyon oluşturmuş tek grup" olarak tanıtmıştı.
"Kıbrıs'ta Sosyalist Gerçek"in 25-26. sayısında
(Şubat-Mart 1998) da, "ABD tarafından yönlendirilen ve kamuoyundan
gizlenen iki toplumlu projeler"in neler olduğu açıklanmıştı.
NASIL ÇALIŞIYORLAR?
Asıl görevi, bölgemizdeki
Amerikan çıkarlarına uygun bir çözümü Kıbrıs'ta uygulamak olan CR
çalışma grupları, yılda 15 milyon dolarlık ABD fonlarından yararlanılarak
eğitilmekte olup, şu gruplar halinde görev yapmaktadırlar:
1. Genç İşadamları Grubu
2. Gençlik Liderleri Grubu
3. Kadınlar Grubu
4. Eğitimciler Grubu
5. Yurttaşlar Grubu
6. Avrupa Birliği-Federasyon İnceleme Grubu
7. Barış Konseri Grubu
Bunların dışında American Center ve CASP (Kıbrıs Amerikan
Burs Programı)'na bağlı gruplar da bulunuyor:
1.Yöneticilik kurslarından geçenlerin oluşturduğu
Yöneticiler Grubu
2. 1974'den sonra Kıbrıslı Rum ve Türklerin geçirdiği
yazılı hukuku inceleyen Hukukçular Grubu
3. Boston Eğitimcileri Grubu
4. Siyasi Liderler 2. Grubu
5. Yazıişleri Müdürleri ve kurs gören gazeteciler Grubu
NEYİN STRATEJİK ARAŞTIRILMASI?
Dergimize ulaşan haberlere göre, 14 Ocak 1999 akşamı
Tempo TV'nin CR çalışmalarını konu alan ve büyük bir ilgiyle izlenen
"Çapraz Ateş" programı öncesinde, Cumhurbaşkanlığında Müsteşar Ergün
Olgun ile ABD'li CR uzmanlarının katıldığı bir toplantı yapılmış ve KKTC'deki
CR çalışmaları gözden geçirilerek, geleceğe yönelik projelerle ilgili görüş
alış-verişinde bulunulmuştur.
Öte yandan yine Ergün Olgun'un başkanlığını yapmakta
olduğu ve 9 Mayıs 1994'de kurulmuş olan "Kuzey Kıbrıs Stratejik
Araştırmalar Merkezi" üyelerinin de, KKTC'deki CR çalışmalarda önemli
görevler üstlendiği gözlemlenmektedir:
1. Ergün Olgun (Başkan)
2. Mehmet Turgud (Başkan Yardımcısı)
3. Boysan Boyra (Yazman)
4. Taner Selçuk (Sayman)
5. Taner Sami Selçuk
6. Bülent Kanol
7. Bekir Azgın
8. Mehmet Tahiroğlu
9. Serhan Çiftçioğlu
10.Kutlay Erk
Cyprus Weekly gazetesinin 15 Ocak 1999 tarihli sayısında
yer alan bir habere göre, ABD'li CR uzmanı Marco Turk'ün başkanlığında, 6
Kıbrıslı Rum ve 6 Kıbrıslı Türk'ten oluşan "Toplumlararası CR
Çalışmalarını Yönlendirme Komitesi", KKTC Dışişleri Bakanlığı tarafından
Aralık 1997'de toplumlararası temaslara konan yasağa rağmen, ayda bir
toplanarak görüş alış-verişini sürdürmektedir. Turk, Aralık 1998'de Oslo'da
yapılan ve 31 Kıbrıslı Rum ve Türk'ün katıldığı toplantıda 6 konuda öneriler
yapıldığını açıklamıştır: İki toplumlu hareket, yapılandırılmış hükümet,
güvenlik, insan hakları, ekonomik ve sosyal konular.
Bazılarının kendisi tarafından eğitilmiş veya daha önceki
iki toplumlu temaslara katılmış olan Oslo grubu elemanlarının, kendi aralarında
güven, doğruluk, affetme ve barışma sürecini yaşamış kişiler olduğunu belirten
CR başeğitmeni Marco Turk, katılımcıların geçmişte yaşananları, tarihsel bir
zorunluluk olarak değerlendirdiklerini ve gelecekte barışın nasıl kazanılacağı
konusunda çalıştıklarını anlattı.
Önümüzdeki dönemde ABD'nin, halkımız arasında kuşkuyla
karşılanan CR çalışmalarını yeniden hareketlendireceği tahmin edilmektedir. Bu
arada Kıbrıs Türk Ticaret Odası ile İstanbul'daki CR çalışmalarına kendi
adlarına katılan bazı işadamları arasında bazı anlaşmazlıklar olduğu basına
yansıyan ilan ve haberlerde ortaya çıktı. Kıbrıs Türk İşadamları Derneği ise,
yayımladığı ayrı bir bildiride, bu tür toplantılarda çeşitli görüşlerin dengeli
temsiliyetinin önemine dikkat çekti.
ABD, KISITLAMA VE YASAKLAMALARA RAĞMEN
"BARIŞÇI" ETKİNLİKLERİNİ SÜRDÜRÜYOR:
ABD'nin örgütlediği "Uyuşmazlıkların çözümü"
(Conflict resolution=CR) gruplarının çalışmalarının, bir ara hız kaybetmesine
karşın, derinden derine sürdürülmekte olduğu haber veriliyor. Kıbrıs
uyuşmazlığına, bölgemizdeki ABD çıkarlarına uygun bir çözüm bulunması için
tarafları hazırlama görevini üstlenen Lefkoşa'daki ABD Büyükelçiliği,
"First Track Diplomacy" (Resmi düzeyde yapılan 1. kanal siyaset)'e
paralel olarak, "Second Track Diplomacy" (iki toplumlardan seçkinler
arasında yapılan 2. kanal siyaset) çalışmalarını ihmal etmiyor.
1997 yılının sonlarından itibaren yapılan CR etkinlikleri
şöyle özetlenebilir:
* 21 Ekim-2 Kasım 1997- Hollanda'nın Utrecht kentinde
yapılan ve Kıbrıslı Rum ve Türk akademisyen ve işadamlarının katıldığı
toplantı, "Avrupa'da İletişim veya Cepheleşme; İstikrar: Kıbrıs
Olayı" başlığı altında düzenlendi. Konuşmacılardan biri de, ABD Başkanı
Bill Clinton'un Kıbrıs Özel Temsilcisi R.Holbrook idi.
* 18 Ekim 1997 akşamı Ledra Palace'da yapılan ve
"Bicommunal Management Grubu" Stearing Komitesi'nin düzenlediği iki
toplumlu yemeğe, 170'i Türk, yaklaşık 300 kişi katıldı.
* 13-23 Ekim 1997 tarihlerinde İrlanda'da yapılan CR
Workshop'una 4 Kıbrıslı Türk (Neriman Cahit, Selma Bolayır, Hüseyin Gürşan,
Doğuş Derya) katıldı.
* 21-24 Ekim 1997 tarihlerinde Atina'da yapılan Türk-Yunan İşadamları Konseyi toplantısına
KKTC ve Kıbrıs Rum kesiminden işadamları da katıldı. Kıbrıs Türk Ticaret Odası
Başkanı Salih Boyacı'nın başkanlık ettiği 10 kişilik heyette, K.T.Sanayi Odası
Başkanı Eren Rifat Ertanın, Genç İşadamları Derneği Başkanı Engin Arı,
İşadamları Derneği Başkanı İsmail Sayı, işadamları Ertan Birinci, Halil Okur,
Hasip Erel, Ali Gürsoy, Salih Çeliker ve Vargın Varer yer aldı. (Kıbrıs,
22.10.97 ve Yeni Demokrat, 26.10.97)
* Dörtlü zirvede tüm taraflarca onay gören bazı öneriler:
İlk hedef, serbest temasın sağlanması; daha sonra Karma Ticaret Odası ve İş
Konseyi ile İş Fonu ve Mal Değerlendirme Kurulu oluşturulması; ortak kültür
merkezi inşa edilmesi; ortak dil okulu açılması; iki toplumlu gazete
yayımlanması ve ortak radyo-tv kurulması (Kıbrıs, 28.10.97)
* 7 Kasım 1997 'de Kanada'nın Liester Pearson kentinde
biraraya gelen Kıbrıslı Rum ve Türklerden 10'ar kişinin katıldığı bir CR
toplantısında "Çözülmesi Zor Sorunlar Planı" görüşüldü. Kıbrıs'ın
gelecek 20 yılı üzerine çeşitli senaryoların üretildiği toplantıya katılan
Kıbrıslı Türkler şunlardı: Taner Sami Selçuk, Bekir Azgın, Emine Erk, Canan
Öztoprak, Derviş Besimler, Süleyman Ergüçlü, Mehmet Turgut, Ergün Olgun, Erdil
Nami, Gülfem Veziroğlu.
* Kıbrıslı Rum ve Türk işadamları ve akademisyenler 13-15
Kasım 1997 tarihlerinde Brüksel'de yapılan bir toplantıda biraraya geldiler.
Toplantı, ABD (Başkan Clinton'un Kıbrıs Özel Temsilcisi Richard Holbrooke da
katıldı) ve AB Komisyonu işbirliği ile düzenlendi ve Kıbrıs'ın AB'ne tam üye
olmasının getireceği yararları tartışmak amacıyla düzenlendi...Kolombiya
Üniversitesi ile Oslo Uluslararası Barış Enstitüsü tarafından Brüksel'de
gerçekleştirilen "Ekonomik İşbirliğinde Karşılıklı Çıkarlar" konulu
toplantıda alınan kararları açıklayan Norveç Eski Dışişleri Bakanı Jan
Egeland'a göre, BM aracılığı ve ABD'nin finansmanı ile Kıbrıs'ın kuzey ve güney
kesimleri arasında 17 telefon hattı kurulacak, böylece iletişim olanakları
sağlanacak. Kıbrıs'ta iki toplumun tüccarlarını biraraya getirecek ticari bir
forum kurulacak ve toplantılar yapılacak. (Yeni Demokrat, 16.11.97)
* Kıbrıslı Rum işadamı Lordos'la birlikte, dün akşam
Kıbrıs Rum Televizyonu'ndaki tartışma programına katılan Kıbrıslı Türk İşadamı
Vedat Çelik, "TC ile entegrasyon tercihimiz değil" dedi. (Kıbrıs,
21.11.97)
* 1-5 Aralık 1997 tarihleri arasında Brüksel'de yapılan
toplantılara, CR çalışmalarına katılan çeşitli Kıbrıslı Türk ve Rumlar katıldı.
* ABD'nin Lefkoşa Büyükelçiliğine bağlı American Center
tarafından 8-10 Aralık 1997 günlerinde Lefkoşa'daki ara bölgede yer alan Ledra
Palace Otel'de, bölgesel Sivil Toplum Örgütleri (NGO) Konferansı düzenlendi.
Buraya katılan toplam 200 kişiden yaklaşık 90'ını KKTC'deki sivil toplum
örgütlerinden kişiler oluşturdu.
* 1 Aralık 1997 günü KKTC'ye gelen Rum işadamlarının
ardından, 10 Aralık günü de Kıbrıslı Türk işadamları Vedat Çelik, Engin Arı,
Günay Çerkez ve Peker Turgud, Güney Kıbrıs'a gitti.
* Gazeteci ve politikacı İsmet Kotak, 29 Aralık 1997
tarihli Halkın Sesi gazetesindeki köşesinde, CR çalışmaları ile ilgili olarak
"(bizi) içten parçalamak için dolarların harcı alem harcandığına, 2000
kişinin aramızda maaşa bağlandığına tanık olduk" iddiasında bulundu.
* İngiltere'nin Lefkoşa'daki Yüksek Komiseri David
Madden, 60 kadar Türk ve Rum işadamına dün akşam vereceği yeni yıl yemeğini son
anda iptal etti. Rum tarafında göre, İngilizler bu karara Türk tarafının iki
toplumlu temaslara getirdiği kısıtlamadan sonra vardı. ABD Büyükelçiliği de
önceki gün, Türk ve Rum gazetecilerin Ledra palace'taki yeni yıl kutlamasını,
"Türk yetkililerinin izin vermemesi" üzerine iptal etmişti. (Kıbrıs, 31.12.97)
KKTC RESMİ MAKAMLARI CR TOPLANTILARINI ASKIYA ALIYOR
1997 yılı biterken, KKTC Dışişleri ve Savunma Bakanı
Taner Etkin, Avrupa Birliği'nin Lüksemburg Zirvesi'nden sonra yayımladığı
bildirinin ardından, KKTC Hükümetinin 14 Aralık 1997 tarihli açıklaması
ışığında yaptığı 26 Aralık 1997 günkü açıklaması ile, 27 Aralık 1997'den
başlayarak Kıbrıslı Türkler ile Rumlar arasındaki iki toplumlu temaslara yasak
koydu. Ancak bu yasak, yürürlüğe girdiği ilk gün daraltıldı ve sadece Ledra
Palace'daki etkinlikler için geçerli olacağı duyuruldu.
Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, 27
Aralık akşamı düzenlenen CTP'nin 27. kuruluş yıldönümü resepsiyonuna Rum
siyasilerin katılmasına izin verilmesi üzerine Kıbrıs gazetesine yaptığı
açıklamada, "Askıya alınan sadece Ledra Palace'ta yapılan iki toplumlu
temaslardır. Pile'de temas serbest" şeklinde konuştu .
ABD Büyükelçisi Kenneth Brill, de aynı akşam KIBRIS'a
yaptığı açıklamada, şöyle dedi: "İki toplumlu temaslar, Kıbrıs sorununu
çözmeyecek. Ama iki toplumlu temasların yasaklandığı Ada'daki bölünmüşlük de
problemi çözmez. İki toplumlu temaslara katılanlar, geleceğin kahramanları
olacak. Bu kişiler, tüm siyasi görüşleri temsil ediyor ve sayıları da oldukça
fazladır. Temaslar, değerlendirme yapılacağı gerekçesiyle askıya alındı. Bu
sürenin kısa olacağını umuyorum. İki toplumlu temasların devam etmesi,
demokrasinin gereğidir." (Kıbrıs, 28.12.97)
(“M.İlker” imzasıyla, Kıbrıs'ta Sosyalist Gerçek dergisi,
Sayı:38, Mart 1999)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder