"İki toplumlu temaslara katılanlar, geleceğin
kahramanları olacak."
ABD Lefkoşa Büyükelçisi Kenneth Brill
4 yıldan beri
ABD'nin Lefkoşa Büyükelçiliği'nin gözetiminde yürütülmekte olan iki toplumlu
çalışmalardan "Uyuşmazlıkların Çözümü" (Conflict Resolution=CR)
etkinlikleri, 27 Aralık 1997'de Kıbrıs Türk liderliğinin, Lüksemburg Kararı'na
tepki olarak iki taraf arasındaki geçişleri askıya alması üzerine durduruldu.
Biz, bu vesileyle CR etkinliklerinde neler yapıldığına ilişkin bazı bilgiler
derledik. Aşağıda okuyucularımıza sunuyoruz:
ABD emperyalizminin askeri ve sivil uygulayıcılarının,
ilk defa 1952 yılında Carnegie Corporation adlı kuruluşun finansmanı ve Sosyal
Bilimler Araştırma Konseyi tarafından, askerler ile sivillerin ilişkilerini
incelemek amacıyla oluşturduğu Conflict Resolution (Uyuşmazlıkların Çözümü)
Komitesi, 1956 yılında Ulusal Güvenlik Politikasını Araştırma Komitesi adını
almış ve 1959’dan beri de “Uyuşmazlıkların Çözümü üzerine Araştırma Merkezi”
adı altında çalışmaktadır.
1971 yılından beri Kıbrıs sorununa ilgi gösterip çeşitli
araştırmalar yapan ABD’li uzmanlar, 1985 yılında Prof. Doob ile başlattıkları
iki toplumlu inceleme gruplarını, 1993 yılından beri her iki toplumdan
seçtikleri kişilerle genişletmişler ve Kıbrıs sorununa ABD emperyalizminin
çıkarları doğrultusunda bir çözüm bulma çabalarını ileri götürmüşlerdir. Her
toplantı ile ilgili olarak ABD Dışişleri Bakanlığına rapor gönderen uzmanlar,
oluşturdukları projelerle, son çözümlemede adadaki Rum ve Türk toplumlarının
yararına olacak bir uzlaşmayı değil, uyuşmazlığın kendi çıkarlarını koruyacak
bir şekilde çözümlenmesini hedeflemektedirler.
“Uyuşmazlıkların Çözümü” çalışmalarına katılan gerek
Kıbrıslı Rum ve gerekse Kıbrıslı Türklerin seçiminde özel bir özen gösterilmesi
dikkatleri çekmektedir. Anti-emperyalist olarak bilinen ve ilerici harekette
yer alan kişiler, bu çalışmalardan uzak tutulurken, her iki taraftaki resmi ideolojinin
gizli-açık destekçileri el üzerinde tutularak, maaşlı eğitmen ve çalıştırıcı
yapılmaktadır. Bol dış seyahat, yemeli-içmeli karşılıklı ziyaretler ve
piknikler, Lefkoşa’daki Ledra Palas Oteli bahçesinde özel olarak bu tür
çalışmalar için inşa edilen binaya gitmek için sürekli geçiş izni bu
kolaylıklardan bazılarıdır.
ABD’nin her yıl Kıbrıs için ayırdığı 15 milyon dolarlık
yardımın büyük bir kısmının, iki toplumlu Conflict Resolution projeleri ve
bunların hayata geçirilmesi için harcanması da dikkat çekicidir. Örneğin CIA’in
ABD’deki bürolarının denetiminde çalışacak ve Internet üzerinden yürütülecek
olan “Barış için Teknoloji” projesi için 100,000 KL taraflara verilmiş
bulunuyor. Aylık Kıbrıslı dergisi, konu ile ilgili gizli belgeleri ele geçirip,
“Barış için teknoloji adı altında CIA ile sürekli temas hattı” başlığı altında
Ekim 1997 tarihli 26. sayısında kamuoyunun bilgisine getirdi.
Kıbrıslı ilerici güçler, ABD emperyalizminin gizli-kapalı
biçimde yürüttüğü bu tür çalışmaları yakından izleyip, kamuoyunu
bilgilendirmekte kararlıdırlar.
(Conflict Resolution konusu ile ilgili daha geniş bilgi
için, Sosyalist Gözlem dergisinin Ocak 1994 (Sayı:7) tarihli sayısında yer alan
A.An’ın “Uyuşmazlıkların çözümü mü? Sürdürülmesi mi?” başlıklı yazısına
bakılabilir.)
İki toplumlu Etkinlikleri Yönlendirme Komitesi ve
Amerikan-Kıbrıs Fulbright Komisyonu’nun işbirliği ile Çalıştırıcılar Grubu
tarafından örgütlenen İki toplumlu Projeler:
(28 Şubat 1996’da derlenmiştir)
1. Genç ve öncü işadamları (32 üye)
Proje yöneticileri: Derviş Besimler, Marios Mihailidis,
Mustafa Damdelen, Haris Anastasiu
Tanımlama: Bu proje, Ocak 1995’de Kıbrıs Fulbright
Komisyonuna yapılan bir öneriden kaynaklanmaktadır. Her toplum içinde üçer
günlük workshop (atölye) çalışması yapmak için finansman sağlanmıştır. Mart,
Nisan ve Temmuz 1995’de yapılan workshop’larda iki toplumdan işadamlarının
işbirliği önünde duran engellerin kaldırılması için “Interactive management
methodology” denen yöntem kullanılmıştır. Karşılıklı ziyaretler yapılmıştır.
Grup, Ekim 1995’de Avrupa Birliği’nden finansman sağlayarak Brüksel’de bir
hafta süre ile Kıbrıs’ın AB’ye girmesi olanaklarını araştırmışlardır. Halen
çalışmalarını sürdürmekte olan grup, ortak bazı projeler hazırlayarak Kıbrıslı
Rum ve Kıbrıslı Türk işadamlarının ilişkilerinin geleceğini
araştırmaktadır.
2. Federasyon ve AB Çalışma Grubu (30 üye)
Proje yöneticileri: Mustafa Damdelen ve Marios Mihailidis
Tanımlama: Çalıştırıcılar tarafından 1994-95 yıllarında
yapılan toplantılar sırasında geliştirilen bu fikir, Haziran 1995’de düzenlenen
“Agora/Bazar” sırasında gerçekleştirilmiştir. O zamandan beri her 2-3 haftada
bir Ledra Palas’ta toplanmaktadır. Sadece Ocak-Şubat döneminde Kıbrıslı Türk
katılımcılara izin alınamadığı için toplanılamamıştır. Grup, olası AB
üyeliğinin getireceği avantajlar ve dezavantajları tartışmış ve federasyon’un
farklı modellerini incelemiştir. AB Büyükelçisi de dahil olmak üzere birçok
konuşmacı bu gruba konferans vermiştir. Sonunda grup, ortak projeler için bazı
fikirler üretmiştir. Bu konular üzerinde gelecekte toplantılar yapılması
planlanmıştır.
3. “Öteki tarafa mektup” projesi (8 üye)
Proje yöneticileri: Mehmet Kansu, Nikos Anastasiu, Sevgül
Uludağ
Tanımlama: Bu grup da “Agora/Bazar” sırasında
oluşturulmuş olup, her iki toplumun basın organlarında karşı tarafla ilgili
sosyal ve kültürel konularda makaleler yanında, şiir ve kısa öykülerin de
yayımlanmasını amaçlamaktadır. Her iki taraftan yazarlara ait bazı makaleler
halen her iki dile çevrilmiş olup yayımlanmaya hazır durumdadırlar. Rumca ve
Türkçe gazeteler bu yazıları yayımlama sözü vermişlerdir, ama grup önce bazı
zorluklarla karşılaşmışsa da, halen Ledra Palas’ta düzenli olarak toplanmakta
olup, yaz boyunca çalışmalarını sürdürmeyi ummaktadır. Türkçeden Rumcaya çeviri
için eleman gereksinimi vardır.
4. Eğitimcilerin Conflict Resolution (Uyuşmazlıkların
Çözümü) workshop’u (25 üye)
Proje yöneticileri: Nikos Anastasiu, Hasibe Şahoğlu,
Maria Hacıpavlu-Triyorgis, Mustafa Anlar
Tanımlama: Bu grubu oluşturma fikri de Çalıştırıcılar
tarafından öne sürülmüş ve Haziran 1995’deki “Agora/Bazar”da
gerçekleştirilmiştir. Ekim 1995’de yapılan ilk workshop, AID/AMIDEAST
tarafından finanse edilmiş olup Kıbrıs
Konsorsiyumu tarafından düzenlenmiştir. İlk önce grupla üç günlük bir CR çalışması
yapılmış, daha sonra 6-7 defa ek workshop’lar düzenlenerek, Çalıştırıcılar
grubunun üyelerinden yardım gören, yukarıda adları yazılı proje yöneticileri
tarafından gerçekleştirilmiştir. En son toplantı 17 Şubat 1996’da yapılmış
olup, her iki toplumdan eğitimcilerin ortak projeler geliştirmesi üzerinde
yoğunlaşılmıştır. Her iki toplumdan genç insanların birbirine mektup yazmaya
başlaması ve her iki taraftaki eğitim sistemlerini tartışmaları için planlar
geliştirilmektedir.
5. Yurttaşların Conflict Resolution Workshop’u (20 üye)
Proje yöneticileri: Kati Ekonomidu, Neşe Yaşın, Kostas
Şamas
Tanımlama: Kıbrıs Konsorsiyumu tarafından düzenlenen ve
AID/AMIDEAST tarafından finanse edilmiş olan Ekim 1995 toplantısı sırasında
kurulan bu grup, Çalıştırıcılar grubu tarafından önce 3 günlük bir CR
çalışmasına tabi tutulmuştur. Daha sonra 6-7 defa yukarıda adı yazılı proje
yöneticileri ile ek çalışmalar yapan üyeler, Kıbrıs sorununun çeşitli yönlerini
(öteki toplumu algılamak, tarihin yorumlanması vb) tartışırken katılımcılara
yardımcı olmak üzere kullanılacak CR ilkelerini öğrenip, bu konuda alıştırmalar
yapma konularında yoğunlaşmışlardır. Haziran ayı içinde hem kuzeydeki, hem de
güneydeki akademik kuruluşlarda toplantılar hazırlamak üzere Ledra Palas’ta
görüşmeler planlanmıştır.
6. Kıbrıs Türk “Kadın Platformu” (30 üye)
Proje yöneticileri: Sevgül Uludağ ve Neşe Yaşın
Tanımlama: Bir kadın grubu oluşturmaya yönelik ilk
planlar, 1994-95 yıllarındaki çalışmalar süresince Çalıştırıcılar tarafından
geliştirilen “Seçeneklerin Görünümü” başlıklı proje önerisinin bir parçası
olarak ortaya konmuş olup, Çalıştırıcı grup tarafından düzenlenen ve
Haziran 1995’de yer alan “Agora/Bazar” sırasında başlatılmıştır. Ama grubun
hemen hemen bütün üyeleri Kıbrıslı Türk olduğundan daha çok Kıbrıs Türk
kesiminde ilerleme kaydetmiştir. Beş Kıbrıslı Türk kadın örgütünün katıldığı
bir “Kadın Platformu” oluşturulmuştur. 27 kişinin katıldığı ve 16-18 Şubat 1996
tarihleri arasında üç gün süren bir workshop’da cinsiyet analizi ve iletişim
yetenekleri konuları tartışılmıştır. Grup, iki yıla ilişkin bir çalışma
programı önermiş ve Kıbrıslı Rum kadınlarla buluşmak için isteklilik
göstermiştir. Proje yöneticileri, workshop’a katılan kadınlar arasında
iletişimi sağlamak için aylık bir bülten yayımlamağa başlamışlardır.
7. Larnaka Amerikan Akademisi’ndeki “Barış için Kıbrıs
Gençliği” (100 üye)
Proje yöneticileri: Nikos Anastasiu ve Amerikan
Akademisi’nden meslektaşları
Tanımlama: Ekim 1995’de Eğitimciler ile yapılan
workshop’tan sonra Nikos Anastasiu, buraya katılan Amerikan Akademisi’nden bazı
meslektaşları ile birlikte okulda yeni bir öğrenci örgütü oluşturulmasına
yardımcı olmuştur. “Barış için Kıbrıs Gençliği” adı verilen bu örgütün amacı,
öğrencilerin aile,okul ve toplum içinde
olduğu gibi Kıbrıs’taki ırksal ve etnik çatışmaların nedeni üzerine
bilinçlenmelerini sağlamaktır. Kuzeydeki bir okulda benzeri bir kulübün
kurulacağı ve iki öğrenci grubu arasında buluşmalar, workshop’lar ve diğer
alış-verişlerin olacağı ümit edilmektedir.
Aşağıdaki projeler de planlama ve oluşturulmanın son
aşamalarındadırlar ve yakın bir gelecekte başlatılmaları öngörülmüştür:
8. Gençlik
Liderleri Workshop’u (30 üye)
Proje yöneticileri: Fatma Azgın ve Kostis Kiranidis
Tanımlama: Bu projede yer alanlar da Haziran 1995’de
yapılan “Agora/Bazar”da saptanmıştır. Fulbright Komisyonu parasal desteği
sağlamış olup, genç ve öncü işadamları projesindeki model izlenerek, gençlik
liderleriyle bir dizi workshop gerçekleştirilmiştir. Önümüzdeki 10 yıl içinde
Kıbrıs’taki genç insanların karşı karşıya kalacakları önemli sorunları
belirlemek için her iki toplumda Interactive Management methodology yöntemi
kullanılarak 3 gün süren bir workshop düzenlenecektir. Bir dizi iki toplumlu
toplantıda da katılanların fikir ve ürün değiş-tokuşu yapmaları sağlanacaktır.
Çalıştırıcı grubundan seçilecek kişiler, bu çalışmayı yürütecektir.
9. İki toplumlu Kadınlar Grubu (25 üye)
Proje yöneticileri: Sevgül Uludağ ve Maria Hacı-triyorgis
Tanımlama: Yukarıda tanımlanan ve Kıbrıslı Türk kadınlar
için düzenlenen cinsiyet konularındaki workshop’un başarısı üzerine,
Çalıştırıcılar grubu, 3 gün sürecek kadınlar için iki toplumlu bir workshop örgütleyecek ve
burada Interactive Management methodology kullanılacaktır. Workshop, Kıbrıs
adasında acı ve eziyet çekme konularına katkıda bulunan etkenleri tanımlama
üzerinde yoğunlaşacaktır. Kıbrıslı Rumlar, halen devam etmekte olan American
Center’in iki toplumlu kadınlar grubuna katılanlardan, Kıbrıslı Türk katılımcılar da Kadın Platformu’ndaki kişilerden
seçilecektir. Katılımcılar fikirler üretecek ve bu fikirler arasındaki
ilişkileri gösteren bir yapılanma geliştirilecektir. Halen çekilen acı ve
eziyetlerden rahatlamak için atılması gereken adımlar üzerinde yoğunlaşılarak,
ek workshoplar düzenlenebilecektir.
10. Internet Projesi
Proje yöneticileri: Yannis Lauris ve Eleftherios
Neoptolemu
Tanımlama: Kıbrıs’taki bütün iki toplumlu projeleri
tanımlayıp son durumları hakkında bilgi verecek olan World Wide Web’de iki
toplumlu bir Home Page açılması için planların geliştirilmesi sürdürülmektedir.
Proje yöneticileri yerel bir hizmet sunucu üzerinden, Home Page için gerekli
yeri sağlamak için tartışmalarını başlatmış bulunmaktadırlar.
Aşağıdaki projeler Çalıştırıcılar tarafından 1995
sonbaharı içinde sonuçlandırılmış olup, 1996 yılı içinde ek çalışmalara
yönelinmiştir:
11. İki toplumlu Konser ve Kültürel Gece
Proje yöneticileri: Argiro Efthimu ve Neşe Yaşın
Tanımlama: İki toplumlu kültürel etkinlikleri teşvik
etmek için bir proje grubu oluşturulduğu
zaman, yani Haziran 1995’deki “Agora/Bazar” sırasında büyük bir ilgi uyandıran
bu proje, Çalıştırıcılar’ın “Seçeneklerin Görünümü” listesinde yer alan
projelerden bir tanesidir. Böylesi ilk etkinlik, Kasım 1995’de Ledra Palas’ta
yapılmış ve yaklaşık 300 kişi katılmıştır. Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk müzik
grupları konser vermişlerdir.
12. İsrail’deki Uluslararası Örgütsel Kalkınma
Konferansı’ndaki takdim
Proje yöneticileri: Marios Mihailidis, Eleni Eleftheriu,
Hüseyin Gürşan
Tanımlama: Uluslararası Örgütsel Kalkınma Derneği’nin
yıllık konferansının önde gelen örgütleyicisi olan Dov Hadari,
Çalıştırıcılardan birini davet ederek, Kıbrıs’ta 1994-95 yıllarında
Çalıştırıcılar grubu ile yapılan
Interactive Management çalışması
hakkında konferansa bir takdimde bulunmasını istemiştir. Çalıştırıcıların
yaptıklarını anlatmak için bize iki saatlık bir süre verilmiştir. Grubun iki
üyesi Ekim 1995’de Eliat’a gitmiş ve orada başarılı bir takdimde bulunarak,
katılımcıların Kıbrıs’ta yapılan iş hakkında daha fazla bilgi edinmeleri için
büyük bir ilgi uyandırmıştır.
13. Beijing’deki Uluslararası Kadın Konferansı’ndaki
takdim
Proje yöneticileri: Maria Hacıpavlu-Triyorgis, Fatma
Azgın, Sevgül Uludağ, Kati Ekonomidu, Argiro Efthimiu, Gül Öztek
Tanımlama: Bu kadınlar grubu, Eylül 1995’de Beijing’deki
Uluslararası Kadın Konferansı’na katılmak için UNDP’den mali yardım aldı.
Kıbrıs’taki conflict resolution çalışmaları hakkında NGO forumunda bir takdim
yaptılar. Katılanlar, yapılan takdimi iyi karşıladılar ve burada yapılan işler hakkında
daha fazla bilgi edinmek için büyük bir ilgi gösterdiler.
14. Roma’da yapılan “YES for Europe” için Interactive
Management Workshop’u
Proje yöneticileri: Harris Anastasiu ve Marios Mihailidis
Tanımlama: Çalıştırıcılar grubundan iki Kıbrıslı Rum üye,
Ekim 1995’de YES for Europe için bir Interactive Management workshop’u
hazırlamak üzere, önde gelen bir Fulbright bilim adamına yardımcı oldular. Bu
workshop’u yönetmek için yapılan davet, genç ve öncü işadamları grubunun bir
üyesinin YES for Europe örgütünün yürütme kurulunu, politika belirleme
grubunun, Avrupa’da iş koşullarını düzenleyen AB kurallarının
“basitleştirilmesi” konusunu inceleyecek olan yakındaki bir toplantısında IM
metodunu kullanması için ikna etmesi üzerine gerçekleşmiştir. Böylece iki
çalıştırıcının, Kıbrıs dışında belirli bir workshop’un yapılmasını
kolaylaştırmada doğrudan deneyim elde etmesi sağlanmıştır. Benzeri çalışmaların
Kıbrıs dışında yapılmasına yardımcı olmak için, iki toplumlu grupların
gelecekte oluşturulabileceği ümit edilmektedir.
15. İki toplumlu Kadın Grubu
Proje
yöneticileri: Maria Hacıpavlu-Triyorgis, Sevgül Uludağ, Gül Öztek.
Tanımlama: Kıbrıs’taki acı ve eziyet çekmelerin kadın
bakış açısından değerlendirilmesi.
PROJE ÖNERİLERİ:
I. İki toplumlu Destek Merkezi
1. İki toplumlu projelere katılan bütün kişilerin özgürce
yararlanabileceği ve ara bölgede yer alacak sürekli ve güvenlikli bir yerin
oluşturulması
2. Conflict resolution ve sorunları çözme konularında
eğitim ve araştırma yapacak iki toplumlu bir merkezin oluşturulması
II.Yönlendirici Gruba Destek
1. İki toplumlu Yönlendirici Grup için AB merkezine
yapılacak bir haftalık ziyaretin finanse edilmesi
2. İki toplumlu Yönlendirici Grup için BM merkezine
yapılacak bir haftalık ziyaretin finanse edilmesi
3. İki toplumlu Yönlendirme Grubu üyeleri için bir
haftalık workshop ve/veya eğitimin finanse edilmesi
4. İki toplumlu grupların bilgisayar kolaylıkları ve
elektronik posta ile cihazlandırılması
5. Uluslararası conflict resolution grupları ve barış
yapıcılar ile temasların kurulması
III. Barış için Conflict Resolution Eğitimi
1. Çeşitli gruplar için (örneğin eğitimciler, iş
adamları, siyasal liderler, gazeteciler vd) conflict resolution dalında 45
workshop’un örgütlenmesi
IV. Barış için Teknoloji
1. İki toplumlu bir Radyo İstasyonu’nun kurulması (BRS)
2. İki toplumlu TV Stüdyosu (BTVS)
3. Çocuklara Rumca ve Türkçe öğretmek için Bilgisayarlı
Dil Merkezleri oluşturmak (BLC)
4. İki toplumlu içeriğe sahip Haber grupları, Bilgi
Tabanları, FTP Server’leri ve Web sayfaları ile İki toplumlu Internet Nodülleri
oluşturmak (BIN)
5. Çocukları Türkçe ve Rumca dilleri veya barış
kavramları ile “oynamaya” teşvik edecek yazılım programı paketlerini
geliştirmek ve onlara sunmak (ESP)
V. Barış için Eğitim
1. Yayınevi
2. İki toplumlu bir derginin yayını
3. Türkiye ve Yunanistan da içinde Yakın Doğu ve
Balkanlardan konuşmacıların katılacağı Barış Seminerleri düzenlemek
4. “Niyazi-Panikos” filminin bitirilmesi
5. Kıbrıs Peri Masallarının yayımlanması
VI. Barış için Kadınlar
1. Kadın El Sanatları Kooperatifi
2. Kadın Araştırmaları Merkezi
3. Kadın ve Uyuşmazlık
4. Kadın ve Avrupa
5. Beijing İzleme Grubu
6. Sanatta Kıbrıslı Kadın
VII. Barış için Sosyal Programlar
1. Avrupa dillerinde eğitim için iki toplumlu Dil Merkezi
2. Öteki tarafa mektuplar
3. “Yunan-Türk İlişkilerini İyileştirmek” üzerine
Workshop
4. Lefkoşa çevresinde yer alacak bir maraton yarışı
örgütlemek (atletik?)
5. İki toplumdan halkın karşılaştığı sosyal sorunları
araştıracak iki toplumlu bir grubun oluşturulması
6. İki toplumdan halkın karşılaştığı psikolojik sorunları
ve durumları araştıracak iki toplumlu bir grubun oluşturulması
7. Belirli kritik konularla derinliğine ilgilenecek olan
ve iki toplumdan çalıştırıcılardan oluşacak araştırma grupları kurmak
8. Çocuk bakımevi
9. Eskiden karma olan köylerde yaşayanlarla buluşma
VIII. Barış için Kültürel Etkinlikler
1. İki toplumlu Kültür ve Araştırma Merkezi
2. Şiir Geceleri düzenlemek
3. İki toplumlu Sanat sergileri
4. İki toplumlu dans grubu oluşturmak
5. Pop/modern müzik yapacak olan iki toplumlu bir müzik
grubu kurmak
6. İki toplumlu bir koro kurmak
7. İki toplumlu bir orkestra kurmak
8. Bölünmüş Kentlerin Şairleri
9. Hem yerel, hem de uluslararası seçkin sanatçıların
katılacağı Barış Konserleri ve Şenlikleri düzenlemek
10. Tiyatro grupları ile çalışmalar yaparak, Kıbrıslı
Rumlara ait bir oyunun Kıbrıs Türk tiyatrolarında sahnelenmesi ve Kıbrıslı
Türklere ait bir oyunun Kıbrıs Rum tiyatrolarında sahnelenmesi
11. Oxford’da yapılan CR workshop’uyla ilgili bir tiyatro
metni yazmak
12. Fotoğraf sergisi
13. Londra’da Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türklerin konser
vermesi
IX. Diğer
1. İki toplumlu Dil Eğitimi için öneri
2. İki toplumlu Araba zevki ve Mühendislik Merkezi
3. İki toplumlu Yoga ve Transandantal Meditasyon Merkezi
(İmzasız olarak, Kıbrıs'ta Sosyalist Gerçek dergisi,
Sayı:25/26, Şubat/Mart 1998, imzasız)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder